Matiyu 5
1 Na Yesu wa yene ligozin nanite, a ghana kitene likupi na a so kutyen, nono katwaa me da kitime.
耶穌看見這許多的人，就上了山，既已坐下，門徒到他跟前來，
2 A puno uunuu atunna ndursuzu nanii a woro,
他就開口教訓他們，說：
3 “Anan maoriari alenge na iidi likimon nruhu, kipin tigo Kutellẹ kin minere.
虛心的人有福了！ 因為天國是他們的。
4 Anan maoriari alenge na idi tiyom.
哀慟的人有福了！ 因為他們必得安慰。
5 Anan mmariari anan lazun nkune-kune, bara ima su ugadun nyii.
溫柔的人有福了！ 因為他們必承受地土。
6 Anan mmariari alenge na idi kukpon nin kotuzu nayi nsu katwa kacine, ima ti nani ishito.
飢渴慕義的人有福了！ 因為他們必得飽足。
7 Anan mmariari alenge na idin nin kune-kune, inung wang mase nkune-kune.
憐恤人的人有福了！ 因為他們必蒙憐恤。
8 Anan mmariari alenge na idinin nibinayi ni lau, inughere ma yenu Kutelle.
清心的人有福了！ 因為他們必得見上帝。
9 Anan mmariari anan gafizu lissosin limang, ima yiccu nani nono Kutelle.
使人和睦的人有福了！ 因為他們必稱為上帝的兒子。
10 Anan mmariari alenge na idi tizu nani nanya niu bara katwa kacine, tigo kilari Kutelle maso tin mine.
為義受逼迫的人有福了！ 因為天國是他們的。
11 Anan mmariari anunghe na idin tizu minu tinanayi nin niu, sa idin bellu imon inanzang natimine bara lissaning.
「人若因我辱罵你們，逼迫你們，捏造各樣壞話毀謗你們，你們就有福了！
12 Sun ayiabo kan nin lanzun mang, bara na uduk mine udindyawari kitene kani. Nanere wang anit wa tizu nono katwa alenge na ina yarin minu uniu.
應當歡喜快樂，因為你們在天上的賞賜是大的。在你們以前的先知，人也是這樣逼迫他們。」
13 Anunghre nto nyii ulele, asa nto nta rututu, miba ti inyizari miti mamas? Na midu nin katwa kacine tutung ba, asa igutuna minin ipatila nin nabunu.
「你們是世上的鹽。鹽若失了味，怎能叫它再鹹呢？以後無用，不過丟在外面，被人踐踏了。
14 Anughere nkanang nyii. Kipin kanga naki tardin kitene likup na ki nyeshin ba.
你們是世上的光。城造在山上是不能隱藏的。
15 Nanere wang na anit wasa ita ula npitilla iwufu unin nanya kukuzung ba, sedei itarda unin kitin banju npitilla, unan niza anan kilare nkanang.
人點燈，不放在斗底下，是放在燈臺上，就照亮一家的人。
16 Sunan nkanang mine baltu nbun nanit vat, nani mati kogha yene adu mine, inan su liru Ncifn mine na adi kitene kani.
你們的光也當這樣照在人前，叫他們看見你們的好行為，便將榮耀歸給你們在天上的父。」
17 Na iwa yenje nafo nna dak nda musuzu uduka sa katwa nadura Kutelle ba. Na nna ndak nda musuzu ba, kuluzun tininari.
「莫想我來要廢掉律法和先知。我來不是要廢掉，乃是要成全。
18 Kidegenari ndin bellu minu, uyii nin kitene kani ba malu, ama na ligbula sa fiyerte nanya nduka ma malu ba, se ikuluna imon ilenge na ina yerti nanya vat.
我實在告訴你們，就是到天地都廢去了，律法的一點一畫也不能廢去，都要成全。
19 Bara nani, vat ulenge na apuro uduka cingilin nanya tiduka, anin dursuzo among isu nani, aba so unit ubene nanya kilari tigo Kutelle. Vat ulenge na adi dortu, akuru adursuzo tinin ima yiccughe unit udya kilari tigo Kutelle.
所以，無論何人廢掉這誡命中最小的一條，又教訓人這樣做，他在天國要稱為最小的。但無論何人遵行這誡命，又教訓人遵行，他在天國要稱為大的。
20 Ndin bellu minu, asa na katwa kacine mine katin kan nanan dursuzu nan na Farisawa ba, na iba piru nanya tigo Kutelle ba.
我告訴你們，你們的義若不勝於文士和法利賽人的義，斷不能進天國。」
21 Inan lanza uliru ulenge na iwa bellu anan burne, 'yenje iwa molu unit,' nin woru, 'ulenge na amolo unit apira nanya licin nshara.'
「你們聽見有吩咐古人的話，說：『不可殺人』；又說：『凡殺人的難免受審判。』
22 Meng ule din bellu minu, unit ulenge na ata tinanayi nin gwana, ama piru licin nshara. Ame ulenge na aworo ngwana, 'Fe ulalaghari!' Ama piru nacara tigo. Ulenge wang na woro 'fe di hem!' Ama piru nanya kuwu nla. (Geenna g1067)
只是我告訴你們，凡向弟兄動怒的，難免受審判；凡罵弟兄是拉加的，難免公會的審判；凡罵弟兄是魔利的，難免地獄的火。 (Geenna g1067)
23 Bara nani asa uma du nni nimon nfillufe nbun Kutelle, unin lizino nin kon kulapi kurika na kudi kitik fe nin gwana,
所以，你在祭壇上獻禮物的時候，若想起弟兄向你懷怨，
24 suna imon fillu fe nanuwa nakpa ba. Tu kpilla udi kyele kulape nin gwanafine, unin kpillin uda nakpa imon nfillu fe kiti Kutelle.
就把禮物留在壇前，先去同弟兄和好，然後來獻禮物。
25 Yinna mas ikyele uliru nati mine nin lenge na adi cinu udu nin fi ngan Go a idutu libau ucin du kuti nsharawe, bara awa do ninfi kiti nnan su nshara, ame unan sharawe di nakpafi naccara kudugari, anin di pirinfi nanyya kutii licin.
你同告你的對頭還在路上，就趕緊與他和息，恐怕他把你送給審判官，審判官交付衙役，你就下在監裏了。
26 Kidegenari ndin bellu fi na uma nuzu nanya licin lole ba, se ubya vat nikurfung ilenge na idi dortufi.
我實在告訴你，若有一文錢沒有還清，你斷不能從那裏出來。」
27 Ina lanza ulire na iwa woro, 'Yenje iwa nozo nin nawanin ndas.'
「你們聽見有話說：『不可姦淫。』
28 Ama meng woro minu, vat ulenge na ayene uwani, ata kuna niyizi me nanya kibinai, amala usu linoni ningheri une.
只是我告訴你們，凡看見婦女就動淫念的，這人心裏已經與她犯姦淫了。
29 Andi liyizi ncara ulimefe din tizufi usu kulapi, kawurno linining ufillin. Bara uma katin fi nin caut nbara umong ugap kidowofe nana, nnun woru kidowofe vat piru nanya nla. (Geenna g1067)
若是你的右眼叫你跌倒，就剜出來丟掉，寧可失去百體中的一體，不叫全身丟在地獄裏。 (Geenna g1067)
30 Andi ucara ulime fe matifi kulapi, werne unin ufillin. Bara uma katinfi nin caut umong ugap kidowofe nana, nnin woru kidowofe vat piru nanya nla. (Geenna g1067)
若是右手叫你跌倒，就砍下來丟掉，寧可失去百體中的一體，不叫全身下入地獄。」 (Geenna g1067)
31 Iwa woro tutung, 'Vat nlenge na ako uwani, na anighe iyerte nmalu nilugma.'
「又有話說：『人若休妻，就當給她休書。』
32 Meng ule din bellu minu, vat na ako uwani me, andi na kitene kulapin nozu nin nalilime ba, ataghe unan nozu nin nnalilimeari une. Vat tutung ulenge na ayauna uwani ule na ina ninghe iyerte nmalu nilugma, adi kulapin nozu nin nawanin bidibidi.
只是我告訴你們，凡休妻的，若不是為淫亂的緣故，就是叫她作淫婦了；人若娶這被休的婦人，也是犯姦淫了。」
33 Tutung, ina lanza iwa bellu anit nayiri nburne, 'Yenje iwa su isilin kinu, ama sun imon ile na isulo mung kitin Cikilari.'
「你們又聽見有吩咐古人的話，說：『不可背誓，所起的誓總要向主謹守。』
34 Meng ule din bellu minu, na iwa su isilin ba, sa nin kitene kani, bara na kutet tigo Kutelleri;
只是我告訴你們，甚麼誓都不可起。不可指着天起誓，因為天是上帝的座位；
35 Sa nin kutyin, bara kiti na kiti liyisin nabunu Kutelleri, sa nin Urushalima, bara na kipin Ngo Udyawari.
不可指着地起誓，因為地是他的腳凳；也不可指着耶路撒冷起誓，因為耶路撒冷是大君的京城；
36 Na uwa sillo nin litife ba, bara na uwasa ukpilla titife tita tibo sa tisirne ba.
又不可指着你的頭起誓，因為你不能使一根頭髮變黑變白了。
37 Na 'kidegen mine so kidegen,' kinu mine so kinu.' Vat nimon ilenge na ikatin ilele, inuzu kitin Shetanari.
你們的話，是，就說是；不是，就說不是；若再多說就是出於那惡者 。」
38 Ina lanza iwa woro, 'Liyizi yita nnu liyizi, a liyini nnu liyini.'
「你們聽見有話說：『以眼還眼，以牙還牙。』
39 Ama Meng nworo minu, yinnan, icuce minu, Vat ulenge na aparshin kuwan ncara ulime, kpilaghe kucara ugule tutung.
只是我告訴你們，不要與惡人作對。有人打你的右臉，連左臉也轉過來由他打；
40 Andi umong bolo kultukfe, anin din pizuru udu ninfi kityii shara, sughe amuunu ugudunfe ku wang.
有人想要告你，要拿你的裏衣，連外衣也由他拿去；
41 Andi umong tafi udi kaghe ncin fimel firum, can ninghe timel tiba.
有人強逼你走一里路，你就同他走二里；
42 Vat ulenge na atirinfi naghe, tutung yenje uwa nari ubalu nnit ule na adi nin su nbalu nimon kitife.
有求你的，就給他；有向你借貸的，不可推辭。」
43 Inan lanza iwa woro, 'Ta usu ndofin kupofe unari unan nivirafe.
「你們聽見有話說：『當愛你的鄰舍，恨你的仇敵。』
44 Meng woro minu, 'ta usu nnan nivira fe, usu anan tizufi nanya nniu nlira,
只是我告訴你們，要愛你們的仇敵，為那逼迫你們的禱告。
45 bara inan so nono Ncifi mine ulenge na adi kitine kani. Ame din tizu uwui tutuzo kuneen nnan magunta nin nit ulau, asa a toltuno uwuru me tutung vat, kuneen nnan sali kulapi nin nan kulapi.
這樣就可以作你們天父的兒子；因為他叫日頭照好人，也照歹人；降雨給義人，也給不義的人。
46 Fewang ti usu nalenge na idi nin sufere cas, uyapin udukari umase? Na anan sesu ngandu dinsu nani wang ba?
你們若單愛那愛你們的人，有甚麼賞賜呢？就是稅吏不也是這樣行嗎？
47 Andi udin su ilip nan linuwna nmang, nyaghari udin ukatina among? Na alumai wang din su nani ba?
你們若單請你弟兄的安，比人有甚麼長處呢？就是外邦人不也是這樣行嗎？
48 Bara nani sun lidu lidert, nafo na Ucif mine kitene kane di dert.
所以，你們要完全，像你們的天父完全一樣。」
