Matiyu 5
1 Na Yesu wa yene ligozin nanite, a ghana kitene likupi na a so kutyen, nono katwaa me da kitime.
耶稣看见这许多的人，就上了山，既已坐下，门徒到他跟前来，
2 A puno uunuu atunna ndursuzu nanii a woro,
他就开口教训他们，说：
3 “Anan maoriari alenge na iidi likimon nruhu, kipin tigo Kutellẹ kin minere.
虚心的人有福了！ 因为天国是他们的。
4 Anan maoriari alenge na idi tiyom.
哀恸的人有福了！ 因为他们必得安慰。
5 Anan mmariari anan lazun nkune-kune, bara ima su ugadun nyii.
温柔的人有福了！ 因为他们必承受地土。
6 Anan mmariari alenge na idi kukpon nin kotuzu nayi nsu katwa kacine, ima ti nani ishito.
饥渴慕义的人有福了！ 因为他们必得饱足。
7 Anan mmariari alenge na idin nin kune-kune, inung wang mase nkune-kune.
怜恤人的人有福了！ 因为他们必蒙怜恤。
8 Anan mmariari alenge na idinin nibinayi ni lau, inughere ma yenu Kutelle.
清心的人有福了！ 因为他们必得见 神。
9 Anan mmariari anan gafizu lissosin limang, ima yiccu nani nono Kutelle.
使人和睦的人有福了！ 因为他们必称为 神的儿子。
10 Anan mmariari alenge na idi tizu nani nanya niu bara katwa kacine, tigo kilari Kutelle maso tin mine.
为义受逼迫的人有福了！ 因为天国是他们的。
11 Anan mmariari anunghe na idin tizu minu tinanayi nin niu, sa idin bellu imon inanzang natimine bara lissaning.
“人若因我辱骂你们，逼迫你们，捏造各样坏话毁谤你们，你们就有福了！
12 Sun ayiabo kan nin lanzun mang, bara na uduk mine udindyawari kitene kani. Nanere wang anit wa tizu nono katwa alenge na ina yarin minu uniu.
应当欢喜快乐，因为你们在天上的赏赐是大的。在你们以前的先知，人也是这样逼迫他们。”
13 Anunghre nto nyii ulele, asa nto nta rututu, miba ti inyizari miti mamas? Na midu nin katwa kacine tutung ba, asa igutuna minin ipatila nin nabunu.
“你们是世上的盐。盐若失了味，怎能叫它再咸呢？以后无用，不过丢在外面，被人践踏了。
14 Anughere nkanang nyii. Kipin kanga naki tardin kitene likup na ki nyeshin ba.
你们是世上的光。城造在山上是不能隐藏的。
15 Nanere wang na anit wasa ita ula npitilla iwufu unin nanya kukuzung ba, sedei itarda unin kitin banju npitilla, unan niza anan kilare nkanang.
人点灯，不放在斗底下，是放在灯台上，就照亮一家的人。
16 Sunan nkanang mine baltu nbun nanit vat, nani mati kogha yene adu mine, inan su liru Ncifn mine na adi kitene kani.
你们的光也当这样照在人前，叫他们看见你们的好行为，便将荣耀归给你们在天上的父。”
17 Na iwa yenje nafo nna dak nda musuzu uduka sa katwa nadura Kutelle ba. Na nna ndak nda musuzu ba, kuluzun tininari.
“莫想我来要废掉律法和先知。我来不是要废掉，乃是要成全。
18 Kidegenari ndin bellu minu, uyii nin kitene kani ba malu, ama na ligbula sa fiyerte nanya nduka ma malu ba, se ikuluna imon ilenge na ina yerti nanya vat.
我实在告诉你们，就是到天地都废去了，律法的一点一画也不能废去，都要成全。
19 Bara nani, vat ulenge na apuro uduka cingilin nanya tiduka, anin dursuzo among isu nani, aba so unit ubene nanya kilari tigo Kutelle. Vat ulenge na adi dortu, akuru adursuzo tinin ima yiccughe unit udya kilari tigo Kutelle.
所以，无论何人废掉这诫命中最小的一条，又教训人这样做，他在天国要称为最小的。但无论何人遵行这诫命，又教训人遵行，他在天国要称为大的。
20 Ndin bellu minu, asa na katwa kacine mine katin kan nanan dursuzu nan na Farisawa ba, na iba piru nanya tigo Kutelle ba.
我告诉你们，你们的义若不胜于文士和法利赛人的义，断不能进天国。”
21 Inan lanza uliru ulenge na iwa bellu anan burne, 'yenje iwa molu unit,' nin woru, 'ulenge na amolo unit apira nanya licin nshara.'
“你们听见有吩咐古人的话，说：‘不可杀人’；又说：‘凡杀人的难免受审判。’
22 Meng ule din bellu minu, unit ulenge na ata tinanayi nin gwana, ama piru licin nshara. Ame ulenge na aworo ngwana, 'Fe ulalaghari!' Ama piru nacara tigo. Ulenge wang na woro 'fe di hem!' Ama piru nanya kuwu nla. (Geenna g1067)
只是我告诉你们，凡向弟兄动怒的，难免受审断；凡骂弟兄是拉加的，难免公会的审断；凡骂弟兄是魔利的，难免地狱的火。 (Geenna g1067)
23 Bara nani asa uma du nni nimon nfillufe nbun Kutelle, unin lizino nin kon kulapi kurika na kudi kitik fe nin gwana,
所以，你在祭坛上献礼物的时候，若想起弟兄向你怀怨，
24 suna imon fillu fe nanuwa nakpa ba. Tu kpilla udi kyele kulape nin gwanafine, unin kpillin uda nakpa imon nfillu fe kiti Kutelle.
就把礼物留在坛前，先去同弟兄和好，然后来献礼物。
25 Yinna mas ikyele uliru nati mine nin lenge na adi cinu udu nin fi ngan Go a idutu libau ucin du kuti nsharawe, bara awa do ninfi kiti nnan su nshara, ame unan sharawe di nakpafi naccara kudugari, anin di pirinfi nanyya kutii licin.
你同告你的对头还在路上，就赶紧与他和息，恐怕他把你送给审判官，审判官交付衙役，你就下在监里了。
26 Kidegenari ndin bellu fi na uma nuzu nanya licin lole ba, se ubya vat nikurfung ilenge na idi dortufi.
我实在告诉你，若有一文钱没有还清，你断不能从那里出来。”
27 Ina lanza ulire na iwa woro, 'Yenje iwa nozo nin nawanin ndas.'
“你们听见有话说：‘不可奸淫。’
28 Ama meng woro minu, vat ulenge na ayene uwani, ata kuna niyizi me nanya kibinai, amala usu linoni ningheri une.
只是我告诉你们，凡看见妇女就动淫念的，这人心里已经与她犯奸淫了。
29 Andi liyizi ncara ulimefe din tizufi usu kulapi, kawurno linining ufillin. Bara uma katin fi nin caut nbara umong ugap kidowofe nana, nnun woru kidowofe vat piru nanya nla. (Geenna g1067)
若是你的右眼叫你跌倒，就剜出来丢掉，宁可失去百体中的一体，不叫全身丢在地狱里。 (Geenna g1067)
30 Andi ucara ulime fe matifi kulapi, werne unin ufillin. Bara uma katinfi nin caut umong ugap kidowofe nana, nnin woru kidowofe vat piru nanya nla. (Geenna g1067)
若是右手叫你跌倒，就砍下来丢掉，宁可失去百体中的一体，不叫全身下入地狱。” (Geenna g1067)
31 Iwa woro tutung, 'Vat nlenge na ako uwani, na anighe iyerte nmalu nilugma.'
“又有话说：‘人若休妻，就当给她休书。’
32 Meng ule din bellu minu, vat na ako uwani me, andi na kitene kulapin nozu nin nalilime ba, ataghe unan nozu nin nnalilimeari une. Vat tutung ulenge na ayauna uwani ule na ina ninghe iyerte nmalu nilugma, adi kulapin nozu nin nawanin bidibidi.
只是我告诉你们，凡休妻的，若不是为淫乱的缘故，就是叫她作淫妇了；人若娶这被休的妇人，也是犯奸淫了。”
33 Tutung, ina lanza iwa bellu anit nayiri nburne, 'Yenje iwa su isilin kinu, ama sun imon ile na isulo mung kitin Cikilari.'
“你们又听见有吩咐古人的话，说：‘不可背誓，所起的誓总要向主谨守。’
34 Meng ule din bellu minu, na iwa su isilin ba, sa nin kitene kani, bara na kutet tigo Kutelleri;
只是我告诉你们，什么誓都不可起。不可指着天起誓，因为天是 神的座位；
35 Sa nin kutyin, bara kiti na kiti liyisin nabunu Kutelleri, sa nin Urushalima, bara na kipin Ngo Udyawari.
不可指着地起誓，因为地是他的脚凳；也不可指着耶路撒冷起誓，因为耶路撒冷是大君的京城；
36 Na uwa sillo nin litife ba, bara na uwasa ukpilla titife tita tibo sa tisirne ba.
又不可指着你的头起誓，因为你不能使一根头发变黑变白了。
37 Na 'kidegen mine so kidegen,' kinu mine so kinu.' Vat nimon ilenge na ikatin ilele, inuzu kitin Shetanari.
你们的话，是，就说是；不是，就说不是；若再多说就是出于那恶者。”
38 Ina lanza iwa woro, 'Liyizi yita nnu liyizi, a liyini nnu liyini.'
“你们听见有话说：‘以眼还眼，以牙还牙。’
39 Ama Meng nworo minu, yinnan, icuce minu, Vat ulenge na aparshin kuwan ncara ulime, kpilaghe kucara ugule tutung.
只是我告诉你们，不要与恶人作对。有人打你的右脸，连左脸也转过来由他打；
40 Andi umong bolo kultukfe, anin din pizuru udu ninfi kityii shara, sughe amuunu ugudunfe ku wang.
有人想要告你，要拿你的里衣，连外衣也由他拿去；
41 Andi umong tafi udi kaghe ncin fimel firum, can ninghe timel tiba.
有人强逼你走一里路，你就同他走二里；
42 Vat ulenge na atirinfi naghe, tutung yenje uwa nari ubalu nnit ule na adi nin su nbalu nimon kitife.
有求你的，就给他；有向你借贷的，不可推辞。”
43 Inan lanza iwa woro, 'Ta usu ndofin kupofe unari unan nivirafe.
“你们听见有话说：‘当爱你的邻舍，恨你的仇敌。’
44 Meng woro minu, 'ta usu nnan nivira fe, usu anan tizufi nanya nniu nlira,
只是我告诉你们，要爱你们的仇敌，为那逼迫你们的祷告。
45 bara inan so nono Ncifi mine ulenge na adi kitine kani. Ame din tizu uwui tutuzo kuneen nnan magunta nin nit ulau, asa a toltuno uwuru me tutung vat, kuneen nnan sali kulapi nin nan kulapi.
这样就可以作你们天父的儿子；因为他叫日头照好人，也照歹人；降雨给义人，也给不义的人。
46 Fewang ti usu nalenge na idi nin sufere cas, uyapin udukari umase? Na anan sesu ngandu dinsu nani wang ba?
你们若单爱那爱你们的人，有什么赏赐呢？就是税吏不也是这样行吗？
47 Andi udin su ilip nan linuwna nmang, nyaghari udin ukatina among? Na alumai wang din su nani ba?
你们若单请你弟兄的安，比人有什么长处呢？就是外邦人不也是这样行吗？
48 Bara nani sun lidu lidert, nafo na Ucif mine kitene kane di dert.
所以，你们要完全，像你们的天父完全一样。”
