Luka 12
1 Nanya nkoni kube, na gbardang limui nanit wa zuro ligowe, gbardang ipalila ati mine, acizina ubellu nono katuwa mye, “Yinnon ubellen nyist na Farisiyawa, unere magunta.
这时，有几万人聚集，甚至彼此践踏。耶稣开讲，先对门徒说：“你们要防备法利赛人的酵，就是假冒为善。
2 Bara na imomon duku ilenge na inyeshin, ile na iba punu ba, sa itursun ile na iba yinnu ba.
掩盖的事没有不露出来的；隐藏的事没有不被人知道的。
3 Bara vat nile imon na ubelle nsirti, iba lanzu nanya nkanang, ile imon na ubelle nanya kutyi, iba beellu kitene kilari.
因此，你们在暗中所说的，将要在明处被人听见；在内室附耳所说的，将要在房上被人宣扬。”
4 Meng bellin munu adondon nigh, yenje iwa lanz fiu nle na aba molu kidowo, nin nani na idumun nimomon ile na iwasa isu tutun ba.
“我的朋友，我对你们说，那杀身体以后不能再做什么的，不要怕他们。
5 Nba wunun munu atuff kitene nlenge na iba lanzu fiu mye, lanzan fiu nlenge na awa mdu adinin likara nworu atu kidowo nanya nlah. Nanere nbellin munu lanzan fiu mye. (Geenna g1067)
我要指示你们当怕的是谁：当怕那杀了以后又有权柄丢在地狱里的。我实在告诉你们，正要怕他。 (Geenna g1067)
6 A na ninari nitaun asa ilewe ikubu iba ba? Vat nani na nkan duku asa ishawa mun ba, nyenjie Kutelle.
五个麻雀不是卖二分银子吗？但在 神面前，一个也不忘记；
7 Vat titi litife ina batiza tinin. Na uwa lanza fiiu ba. Udunin ndaraja ukatin ninari gbardang.
就是你们的头发，也都被数过了。不要惧怕，你们比许多麻雀还贵重！”
8 Meng bellin munu, vat nle na ayinni nbun nanit, meng ba yinin ghe nbun nanan kadura Kutelle.
“我又告诉你们，凡在人面前认我的，人子在 神的使者面前也必认他；
9 Bara ame ule na ata amusu nigh nbun nanit, meng bati amusu nigh nbun nanan kadura Kutelle.
在人面前不认我的，人子在 神的使者面前也必不认他。
10 Vat nlenge na abelle tigbulang niviran kitenen ngono Kutelle iba shawu, ame ulenge na asu tizogo nin nivira kitene Nruhu, na iba shawu mun ba.
凡说话干犯人子的，还可得赦免；惟独亵渎圣灵的，总不得赦免。
11 Kubi ko na idanin ghinu kiti wucu kidgen, anan tigo, nin na nan nakara, na iwa dama ba, kitene nile imon na iba bellu ubun munu, sa ile imon na iba bellu.
人带你们到会堂，并官府和有权柄的人面前，不要思虑怎么分诉，说什么话；
12 Bara uruhu ulau ba dursu munu, nanya nkoni kube ile imon na iba bellu.
因为正在那时候，圣灵要指教你们当说的话。”
13 Umon nanya ligoze woroghe, “Unan yiru belle gwana nighe ti kosu ugadu.
众人中有一个人对耶稣说：“夫子！请你吩咐我的兄长和我分开家业。”
14 Yesu woroghe, “Unit, ghari ntayi unan wucu kidge sa unan yisinu kiyitik mine?”
耶稣说：“你这个人！谁立我作你们断事的官，给你们分家业呢？”
15 Ame woro nani, “Sun seng i kala ati mine kiti ngbardang nimon nacara mye ba.”
于是对众人说：“你们要谨慎自守，免去一切的贪心，因为人的生命不在乎家道丰富。”
16 Yesu belle nani tinan tigold, aworo, “Kunen nmong wa ni kumat kang,
就用比喻对他们说：“有一个财主田产丰盛；
17 a kpiliza liti mye aworo, 'Iyaghari nba su, na ndumun kiti kanga na nba ciu ileo nighe ku ba?'
自己心里思想说：‘我的出产没有地方收藏，怎么办呢？’
18 Ame woro, 'Nene nbasu. Nba turzunu illai ile nkee ididia, nceu vat nile imon na ndumun.
又说：‘我要这么办：要把我的仓房拆了，另盖更大的，在那里好收藏我一切的粮食和财物，
19 Nnin bellin kidowo nighe, “kidowo, ning uceo illyou in nakus gbardang. Shinno, uso ulii, uso nin, lanzu nmang.”'
然后要对我的灵魂说：灵魂哪，你有许多财物积存，可作多年的费用，只管安安逸逸地吃喝快乐吧！’
20 Kutelle worroghe, 'Fe unit ulalang nin kiyitik kane nba seru ulaife, ile imone na uceu iba lawu inghari?'
神却对他说：‘无知的人哪，今夜必要你的灵魂；你所预备的要归谁呢？’
21 Nanere umon ba yitu, ulenge na a ceo imon, a na ayita nin nimon kiti Kutelle ba.”
凡为自己积财，在 神面前却不富足的，也是这样。”
22 Yesu woro non Katuwa mye, “Bara nani meng nbelling munu, yenje iwa dama nin nlai-sa imon nli, sa imon nshonu kidowo mine.
耶稣又对门徒说：“所以我告诉你们，不要为生命忧虑吃什么，为身体忧虑穿什么；
23 Bara ulai katin imon nlii, kidowo tutun katin imon nshonu.
因为生命胜于饮食，身体胜于衣裳。
24 Yenjen agoron, na idin su tibli sa ugirbi ba. Na idinin kiti kaciso sa filai ba, Kutelle din nli ninghinu. Na anun katin anyine ba!
你想乌鸦，也不种也不收，又没有仓又没有库， 神尚且养活它。你们比飞鸟是何等地贵重呢！
25 Nin ghari nanya minne nwasa akpina ngbardanag nayiri mye?
你们哪一个能用思虑使寿数多加一刻呢？
26 Andi na iwasu isu ile imon icinghe ba, iyari inta idama nin kagisine?
这最小的事，你们尚且不能做，为什么还忧虑其余的事呢？
27 Yenjen amamu kusho inda na idin kunju. Na idin su katuwa sa fiyari. Nin nani meng nbelling munu ko Solomon nin ngongon mye wa shon imon nafo umong mine ba.
你想百合花怎么长起来；它也不劳苦，也不纺线。然而我告诉你们，就是所罗门极荣华的时候，他所穿戴的，还不如这花一朵呢！
28 Andi Kutelle din tizu ukpi kusho kuyok, uleng na idiku kitimone, udu nkui ina to nani nlah, iyaghari bati na aba su anunku kuyok ba, anan cing nyinnu sa uyenu!
你们这小信的人哪，野地里的草今天还在，明天就丢在炉里， 神还给它这样的妆饰，何况你们呢！
29 Na iwa dama kitene nimonli sa ile imon na iba sonu, na iwa so nin damuwa ba.
你们不要求吃什么，喝什么，也不要挂心；
30 Bara vat nigbir inye din piziru, ile imone, ame Ucif mine yiru au idinin su nile imone.
这都是外邦人所求的。你们必须用这些东西，你们的父是知道的。
31 Piziran kipin tigo mye, kagisin nimone iba kpin munu ku.
你们只要求他的国，这些东西就必加给你们了。
32 Na iwa lanza fiu, bara na idi kago kabene ba, bara ucif mine din lanzu nmang ani munu kipin tigowe.
你们这小群，不要惧怕，因为你们的父乐意把国赐给你们。
33 Lessen ile imon na idumun Inii anan diru, keen tikka to nati ba jarzu ba, ceon imus kitene kani kika ukiri duku, sa kiyoro ba.
你们要变卖所有的周济人，为自己预备永不坏的钱囊，用不尽的财宝在天上，就是贼不能近、虫不能蛀的地方。
34 Kiti kanga na Imus fe duku, kinere kibinaife ba yitu ku.
因为，你们的财宝在哪里，你们的心也在那里。”
35 Tern alutuk ajangarang mine gangang, na tipilila mine yita nkasu,
“你们腰里要束上带，灯也要点着，
36 soon nafo annit alenge na idin ncaa Nchikilari mine, ule na aba sa unuzu kitin buki nilugma, asa ada ariyo kibulun ima punghe mun dedei.
自己好像仆人等候主人从婚姻的筵席上回来。他来到，叩门，就立刻给他开门。
37 Kucin kone unan nmariari ale na Cikilare mine ba dase nani ncaa, kidegen nworo munu, aba bunku kulutuk ku kujangarang mye, ati nani iso, a ni nani imonli.
主人来了，看见仆人警醒，那仆人就有福了。我实在告诉你们，主人必叫他们坐席，自己束上带，进前伺候他们。
38 Cikilari une nwandak nin lijii kiyitik, sa udu shantu kiti idi se nani idin ncaa, acin ane anan nmariari.
或是二更天来，或是三更天来，看见仆人这样，那仆人就有福了。
39 Udu Ubune yinno, asa Cikilari Kilare yiru kubi ko na akiri ba dak, na aba yinnu ipuru ghe kilari ba.
家主若知道贼什么时候来，就必警醒，不容贼挖透房屋，这是你们所知道的。
40 Soon nin yiru, na iyiru kubi ko na gono nnite ba dak ba.”
你们也要预备；因为你们想不到的时候，人子就来了。”
41 Bitrus woroghe “Cikilari, udin bellu to tinan tigoldo bara arika, sa anite vat?”
彼得说：“主啊，这比喻是为我们说的呢？还是为众人呢？”
42 Cikilare woro, “Ghara unan nginu sa uyenu, ujinjin ule na Cikilare ba nighe acin mye, ani nani imonli kube dedei ya?
主说：“谁是那忠心有见识的管家，主人派他管理家里的人，按时分粮给他们呢？
43 Unan nmariari kucin kone, ule na Cikilare ba da seghe nsu nile imon na ataghe in suwe?
主人来到，看见仆人这样行，那仆人就有福了。
44 Kidegene nworo munu, aba nighe imon mye vat.
我实在告诉你们，主人要派他管理一切所有的。
45 Kucin kone nwa woro kibnei, 'Cikilari ndandauna sa udak,' acizina ufo nacin mye nilime nan nishono, atunna ncii nin nso atah hem,
那仆人若心里说：‘我的主人必来得迟’，就动手打仆人和使女，并且吃喝醉酒；
46 cikilari kucin kone ba dak liri lo na adin ncawe ba, sa kubi ko na ayiru ba, aba kezughe agir, a ceoghe kiti na na salin yinnu.
在他想不到的日子，不知道的时辰，那仆人的主人要来，重重地处治他，定他和不忠心的人同罪。
47 Kucin kone nin tanni npilizu ncikilare, nin salin nke ncin nye sa asu nafo na Cikilare na bellin, iba foghe nin likuntung.
仆人知道主人的意思，却不预备，又不顺他的意思行，那仆人必多受责打；
48 Ame ule na ayiru ba, idinsu ile imon na ibatin ikpizighe, iba kutughe baat bara utanni mye, vat ile na inaghe gbadang, iba piziru gbardan kiti mye, ule na iyinna ninghe, iba tirinu gbardang kiti mye.
惟有那不知道的，做了当受责打的事，必少受责打；因为多给谁，就向谁多取；多托谁，就向谁多要。”
49 Nnna dak nda tii ulah inye, nda usu nigheri iwadi ita ula ku.
“我来要把火丢在地上，倘若已经着起来，不也是我所愿意的吗？
50 Meng dinin nshintinu ule na nba shintinu munu mun, ndi shotu iwadi imala!
我有当受的洗还没有成就，我是何等地迫切呢？
51 Idin kpilizu nafo nna dak, nda ni munu nshau inye? Nani ba, nna dak nda wuso munuari.
你们以为我来，是叫地上太平吗？我告诉你们，不是，乃是叫人纷争。
52 Nene nbellin munu nanya kilari awatua ba yitu ku, anit na tatt ba su ivira nin na nanit natat.
从今以后，一家五个人将要纷争：三个人和两个人相争，两个人和三个人相争；
53 Iba kosu kidowo, ucif nivira nin nsaune, usaune nivira nin ncif; unna nivira nin nshono, ushon nivira nin nnah; nan nles nivira nin nwul, uwul nivira nin nan nles.”
父亲和儿子相争， 儿子和父亲相争； 母亲和女儿相争， 女儿和母亲相争； 婆婆和媳妇相争， 媳妇和婆婆相争。”
54 Yesu wadi nbellu ligoze, tutun, “Asa iyene awut kusari kitene, asa woro, 'Na nin dandaunu,' ba uwauri ba juuy nanere udi.
耶稣又对众人说：“你们看见西边起了云彩，就说：‘要下一阵雨’；果然就有。
55 Asa iyene ufunu nuzu kadas, asa iworo, 'Kiti ba yitu puu kang,' nanere ba yitu.
起了南风，就说：‘将要燥热’；也就有了。
56 Anun anan rusuzu natiminne, iyiru ubellu nimon inyi nin kitene, ani iyaghari nta na iyiru ubellu kube ko na tidi nanye ba?
假冒为善的人哪，你们知道分辨天地的气色，怎么不知道分辨这时候呢？”
57 Iyaghari ntah na idin wucu kidegen nati mine ba?
“你们又为何不自己审量什么是合理的呢？
58 Asa uda nin nan nivira kitingo kubi na idi libau udowe keelin uliru baba iwa do idi teru munu kilari tigo.
你同告你的对头去见官，还在路上，务要尽力地和他了结；恐怕他拉你到官面前，官交付差役，差役把你下在监里。
59 Meng bellin munu, na uba nuzu nacara mine ba, se una nari fikubu na udumun vat.”
我告诉你，若有半文钱没有还清，你断不能从那里出来。”
