Luka 1
1 Anit gbardang wa mala unyertinu nadu adu na ana malu kulu nanya bit.
如你所知，很多人都曾试图用文字记录我们参与的成就。
2 Alenge na iwa di iyizin yenju ucizunun burne ida so acin ligbulang, ida so acin ligbulang, ida belle arike ku.
他们所记录的证据，来自最早见证和传递上帝讯息之人。
3 Nani, udu menku gigime wang nin feru nimoon dert oworu uburnu-nnan nyertine inin dert-udak kitin Theofilus unit ugigime.
由于我从始至终都参与其中，所以应该可以准确无误地撰写所发生的一切。
4 Ndi nin su iyinin incasarak nimoon ile na ina masu minu.
敬爱的提阿非罗们，我之所以这么做，是为了让你们确认自己所学之道完全值得信赖。
5 Nanya nayirin Hiridus, ugon Yahudiya, umong unit wa duku ku priest lisa me Zakariya, unuzun likuran Abijah. Uwani me wa di unuzu anashonon Haruna, lisa me Alisabatu.
希律担任犹太王的那段时间，亚比雅班里有一位名叫撒迦利亚的祭司，他妻子以利沙伯是亚伦的后人。
6 Vat mine iwa cinu dert mbun Kutelle, icing lau sa utanu vat nanya nadu na Kutelle wa di nin su we.
他们的一举一动都遵循上帝正道，严格遵守主所立下的一切诫命规条。
7 Na iwa di nin nonol ba, bara na Alisabatu wa di uwanin sali kumat, vat mun wa di imalu ti akune.
但他们没有孩子，因为以利沙伯无法生育，而且二人都年岁已高。。
8 Lon liyiri Zakariya wa di kiti katwa me kan ti priest mbun Kutelle.
有一天，撒迦利亚按照排班的时间履行作为上帝祭司的职责，
9 A priest nanya nadu ale na imenen sue ifere Zakariya ku a piro nanya kutiin nlira Kutelle a juju uhadaya.
照惯例抽签后，他被选中进入主的神庙上香。
10 Ligoo na nite vat wa sosin ndas iyitan nlira kube na iwa jujun hadaye.
在烧香的过程，众人都在外面祈祷。
11 Gono kadura Kutelle tunna a nusno mbun me, a yisina likoot ncara ulime kupo napik njujuzun hadaya.
这时天使向撒迦利亚显化，立于香坛的右侧。
12 Zakariya ta zabat kube na awa yeneghe; bara na fiu wa kifoghe kang.
撒迦利亚见状颇感惊慌，非常害怕。
13 Gono kadura Kutelle woroghe, “Na uwa lanza fiu ba, Zakariya, bara ina lanza nlira fe. Uwane fe, Alisabatu, ama maru fi gono, uma ni lisa me Yohanna.
天使说：“撒迦利亚，别害怕，上帝听到了你的祈求。你妻子以利沙伯将为你生下一子，你将为他起名为约翰。
14 Ima se mmang nin kibinai ki mang bara ame, anit gbardang ma lanzu mang nin maru me.
这孩子会为你带来欢喜和快乐，许多人都会来庆祝他的降生。
15 Ame ma yitu unit u dya kiti Kutelle. Na a ma sonu nmyen nanab sa ntoro ba, Ima kulu ngeh nin Ruhu Ulau a dutu nanya liburin nna me.
他将成为主面前的尊者，滴酒不沾，未降生之前便有圣灵附体。
16 A ma ti non Israila grardang i kpilin udak kitin Cikilari Kutelle mine.
他将带领众多以色列人，回到主、也就是他们的上帝身边。
17 A ma katu mbun me nanyan ruhu nin likaran Iliya. A ma kpiliu nibinai na cif udu kitin nono, a ti anan dortun liru i cunu nanyan yiru nin libau licine. Ama su nani anan ta anit isoo kiti kirum nanya lisosin ncaa ndak Ncikilari.”
他将以以利亚的圣灵和力量走在前，劝说父亲们关爱自己的儿女，规劝悖逆之人走正道，让民众准备好迎接主。”
18 Zakariya woron gono kadura kutelle, “Nmati iyiziari nyimin kubin dak ni le imone? Bara na meng kukune ari, uwani ning tutung mali ti kuwali.”
撒迦利亚问天使：“我要如何相信这一切？我老了，我妻子也是一把年纪。”
19 Gono kadura Kutelle kpana a woro, “Meere Jibrailu, in yisin mbun Kutelle. I wa tuyi nda bellin fi nda nifi uliru umang ulele.
天使回答：“我是上帝面前的加百列，奉命向你传话，告诉你这个好消息。
20 Yene, uma ti uturo na u ma liru ba se kubi ko na uliru ulele ma kulu, bara unari uyinnu nin tigbulang too ne, ton go na ti ma kulu nanya kubi ku dert.”
但你并不相信我所说的一切，所以你会失语，直到我所言之事成真，你才能开口说话。”
21 Nanya nani, anite wa din ncaan Zakariya iyitan Kpilizue iyang ari ta a mini dandauna tituut nanya kutiin nlire nani.
众人正在外面等候撒迦利亚，见他迟迟未从神庙出来，很是奇怪。
22 Kube na awa nuzu udas, na ayinno uliru nan ngyinu ba, itunna yinno a di yene amoro Kutelle nanya kutiin nlire. A bela nani nin nacara, nna yinno uliru nin nuu ba.
但他出来时却真的失语了，无法讲话，只能打手势。于是众人意识到刚才在神庙中出现了神迹。
23 Na ayiri katwa me nkulo, a yanya udu kilari.
他完成自己的职责后便回了家。
24 Na ayirin nda, uwani me Alisabatu ta liburi. A nyeshe litime tipui titaun, adin su,
几天后，他妻子以利沙伯果真怀孕，在家中待了五个月。
25 “Ile imone Kutelle ari suui mun. Adin yenjii, aba kalui imon ncing nanya na nit.”
她说：“这一切是主的旨意，他这样待我，便是要让我不再在世人面前感到羞辱。”
26 Nene nanya mpuin toocin nin ti liburin Alisabatu, itoo gono kadura Kutelle Jibrailu udu nanya nkang kagbirin Galili, lisa kanin Nazarat,
在怀孕的第六个月，上帝派天使加百列来到加利利的拿撒勒镇，现身在一个名叫玛利亚的少女面前。
27 kitin nkong kubura na awa su likawali nin mong unit lisa me Yusufu. A wa di likura nan Dauda, lisa kubure wa di Maryamu.
玛利亚当时已与一位名叫约瑟夫的男人订婚。
28 Gono kaddura Kutelle da kiti me, a woro, “Nliso fi, udi gongong kang! Kutelle di ligowe ninfi!”
天使向她问候，然后对她说“你很幸运，主与你同在。”
29 A tunna ata kpak nin tigbulang to ne, anin kpiliza sa imus ni yapin ilipp ari ine di.
玛利亚对此颇感困惑，不知道这问候到底意味着什么。
30 Gono kadure woroghe, “Na uwa lanza fiu ba, Maryamu, fee nse ngongong kiti Kutelle.
天使说：“玛利亚，不要怕！因为上帝已对你施以恩典。
31 See, u ma ti liburi u maru gono, u ma ninghe lisa Yesu.
你将怀孕生子，那婴儿将起名叫耶稣。
32 A ma yitu udya, i ma yicu lisa me Gonon Ngo Udya kitene kani. Kutelle Ucif ma nighe kutett tigo ncif me, Dauda.
他将成为一位伟人，被称为至高上帝之子，上帝将把向其赐予祖先大卫的王位，
33 A ma su tigo kitene nakuran Yakubu udu sa ligang, na kutii tigo me ma yitu nin nimalin ba.” (aiōn g165)
他将永远统治雅各的家园，他的王国将永续存在。” (aiōn g165)
34 Maryamu woron gono kadure, “Iyiziari ile imone ma ti, meng tutung du kabura?”
玛利亚问天使：“但这怎能可能？我还是处女。”
35 Gono kadura woro nghe, “Uruhu Ulau ma dak Kiti fe nin likara Ndya kitene kani ma kirinfi. Bara nani, unit ulau une na uma maru i ma yicu lisa me Gono Kutelle.
天使回答：“圣灵将降临于你，至高上帝将笼罩于你。那即将诞下的婴儿生而神圣，将被称为上帝之子。
36 Yene, Alisabatu likura fe wang di nin fisud (liburi) nanya tiwali me. A di nanyan piu untoocin nin libure, vat nin yicue na iwa yicu nghe uwanin diru kumat.
甚至连你的亲戚以利沙伯都怀孕了，人们说那女人无法生育，现在怀胎已有六个月。
37 Na imon katin likara Kutelle ba.”
对于上帝而言，一切皆有可能。”
38 Maryamu woro, “Usoo nani, meng kucin Ncikilari ari.” Na ile imone so dert nafo na ubelle.
玛利亚说：“我听你的，随时准备服侍上帝，愿你所言的事情发生在我身上。”于是天使便离开了。
39 Nanya nayiri ane Maryamu tunna a fita dedeiughanu udu kipin, udu kang kagbiri nayan Yahudiya.
稍后，玛利亚准备了一下便急忙赶去犹太山地的一座城市，
40 A pira nanya kilarin Zakariya a liso Alisabatu ku.
来到撒迦利亚的家。她走进屋向以利沙伯问安。
41 Kube na Alisabatu wa lanza ilippin Maryamu, gono nanya liburi me tunna ki metiline, Alisabatu tunna a kulo nin Ruhu Ulau.
听见玛利亚的问候，以利沙伯腹中的婴儿立刻开始跳动，表达着喜悦。圣灵注入了以利沙伯的体内，
42 A tunna a lirina a ghantina liwui kang a woro, “Fe unan mmari ari nanya nawani, fisudu nanya liburi fe wang di nin mmari.
于是她高声说：“你是一位如此有福的女人，你腹中的婴儿能由你诞下，也是一种福气！
43 Iyizi ari nta unan Cikilari ning na dak kiti ning?
我太荣幸了，我主之母能够造访我的寒舍。
44 Kubi kongo na liwui nilip fe wa diu natuf ning, gono nanya liburi ning tunna a zulluno bara ayi aboo.
听到你问候的那一刻，我腹中的婴儿就欢喜跳跃。
45 Ame ulenge na ayinna a di nin mmari, bara na uliru ulenge na ina belin litime unuzu kitin Cikilare ma kuluu.”
你真荣幸，因为你已确信，主将把对你的承诺变为现实！”
46 Maryamu woro, “Ulai ning di liru Kutelle,
玛利亚说：“赞美主！
47 Uruhu ning di nayi abo nin Kutelle unan tucu ning.
上帝救世主让我如此欢喜，
48 Bara na ana ghantin kuchin me kikimon. Nin nene udu ubun ji ma yicui unan mmari.
因为我作为他的仆人，尽管身世卑微，他却决定垂青于我。今后万代都会认为我是获得赐福之人。
49 Bara na Ame Udya na su imoon ididya bara meng, tutung lisa me di lau.
全能上帝对我做出伟大之举，他的名字如此神圣。
50 Nkune-kune me di kitene kuji udu kuji na nit alenge na idin lanzu fiu me.
他的怜悯将在尊敬他的世界中传递。
51 Ana su imon likara nin cara me; ana malu kiti nin na lenge na idin ghantizunu ati mine.
他凭借其力量，击败了那些自作聪明之人。
52 Ana toltizin ago ketene natet tigo mine, anin ghantina kimon.
他能够让位高权重之人跌落王位，让谦卑之人获得升华，
53 Ana niza anan kukpong imonli icine, anin kko anan nimon naacara sa imong nacara mine.
他让饥肠辘辘之人饱餐美食，也让富足之人两手空空。
正如他向我们先父、亚伯拉罕及其后裔所做的承诺。”
56 Maremu wa so nin Alisabatu tipui titat, anan kpilla udu kilari me.
玛利亚和以利沙伯同住了三个月，然后便返回自己的家。
57 Na kubin Alisabatu wa duru kongo na ama maru gono me a tunna a mara gono.
以利沙伯终于诞下一名男婴。
58 A doon lisosinn me nan likura me lanza ubeleng inkune-kune mongo na Kutelle su Maremu ku, inung wang su ayi abo ligowe ninghe.
邻居和亲戚们得知主向她施以如此善意，便和她一同庆祝。
59 Ituna, na ayiri linuanu me in kulo ayiri kulir, idaa nda kalu kucuru ngone, iwa din nworu inighe lisan Zakariya, nafo lisan incifme.
到了第八天，他们前来为孩子行割礼，打算让他随父亲的名字叫撒迦利亚。
60 Unan gone kpana a woro, “Babu, ima yicu lisame Yohanna ari.”
但以利沙伯说：“不要，他应该叫做约翰。”
61 Anite woroghe, “Na umong duku nanya likura mine na idin yicughe nin lisa lole ba.”
众人回答：“但你的亲戚中并没有这样的名字。”
62 Itunna i kpiliya ucifin ngone ulire nin nacara inan yinno lisa longo na ibaa yicu gone mun.
他们通过手势询问孩子的父亲撒迦利亚，询问他的意见。
63 A joorino nin cara inighe imon nanyert, a tuna a nyertine, “Lisa me Yohanna ari.” Vat mine umamaki kifo ani.
撒迦利亚示意要写字。令众人诧异的是，他写下的是：“他就叫约翰。”
64 Na nin nanzu kubi ba unuume tunna upuuno kidowo lileme buntu, a tuma nliru, nin su liru Kutelle.
忽然他再次开口说话了，开始赞美上帝。
65 Fiu tunna fi kifo alenge vat na iwa di ligowe kite itunnan belu nimon ilenge na isu vat nanya kipin natala ucin du Uyahidiya.
这一切让住在周围的人心生敬畏，这个消息很快就传遍整个犹太山地。
66 Vat na lenge na iwa lanza ubeleng nimon ilele itunan kpilizue nanya nibinai mine iworo nenghe, “Ani nene, gono kane ma yitu Iyiziari?” Bara na iwa yinin ucaran Ncikilari di ligowe ninghe.
众人听闻此事便思量它的含义：“这孩子将会成为怎样的人？”因为很显然，他对上帝而言非常特别。
67 Ucif me Zakariya wa kulun nin Ruhu Ulau, a tunan belu nimon ilenge na ima su mbun,
婴儿的父亲撒迦利亚体内充满了圣灵，他预言道：
68 “Liru udu kitin Cikilari, Kutellen Israila, bara na ana dak kiti bit a puuno lbaun nutunu nanitme licin.
“主就是以色列的上帝，他如此伟大，因为他降临到子民之中，为其赋予自由，
69 Ana ni nari unan likaran tucu nanya likura kucinme Dauda,
他向其仆人大卫的家族赐予伟大的救赎，
正如他自古以来借由其神圣先知所传达的预言。 (aiōn g165)
71 A na ti nari likawalin tucu nacara na nan nivira bit, nin nacara na lenge na inari arik.
他承诺拯救我们摆脱敌人，远离那些憎恨我们的人。
72 Ana su nani anan durso nkune-kune udu nan kaa bite, anan nin likawale me,
他怜悯我们的祖先，记得他的圣约，
73 loli likawale isilinari na awa belin udu kitin kaa bit Ibrahim.
那是他向我们的祖先亚伯拉罕所发誓言。
74 A wa su isilin anan nutun nari nanya nacara na nan nikira bit anan ta nari ti sughe katwa sa fiu,
他让我们摆脱恐惧，从敌人手中拯救我们，
75 nanyan nlau ni su nimon icine mbun me udu ligan nayiri bit.
这让我们可以毕生遵循正道并服侍于他。
76 A fee, gonon ning, ima yicufi unan liru nin nuu Kutelle Ugo Udya, bara na uma diu mbun Incikilari ukelee anit bara udak me,
尽管你现在只是一个婴儿，但却会被称为至高上帝的先知，因你将先于主之前，为他铺好道路，
77 unan buuno anit iyinin use ntucu nshawa nin nalapi mine.
通过宽恕其子民的罪，传播救赎的讯息。
78 Kutelle bite ma shawa nin nalapi bite bara nkune-nkune migbardan me, kitenen mon kune-kune, unan tucu ulenge na adi nafo uzun nwui, ma dak unuzu kitene kani a da bun mari.
蒙上帝对我们的关爱怜悯，天堂的黎明将降临照耀我们，
79 A ma ni nkanang kiti nalenge na isosin nanyan nsirti nin kuyelin nkul. Ama dortu nin nabunu bite nanya libau lisosin limanng.”
照亮那些活在黑暗中、笼罩在死亡阴影中的人，引导我们走上平安之路。”
80 Gone tunna ki kuno, ada nin likara kidowo nin ruhu. A wa di so nanya kusho ku kau udu kobi kongo na a wa cizin upicu nanya na nitin Isaraila.
这个叫做约翰的男孩逐渐长大，精神变得很强大。他一直住在荒野之中，等待在以色列人中公开露面的时机。
