Katwa Nono Katwa 17
1 Inanin wachinu nigbiri nigbir Amphipos nin Apollolonia ma inin da kagbiri Thessalonika. Kikane wadi kiti zursuzu na Yahudawa
Basa naa ma, Paulus no Silas lao rakandoo. Ara lao tungga kotaꞌ sa, naran Amfipolis. Boe ma ara risiꞌ kota feaꞌ, naran Apolonia. Mia naa, ara lao rakandoo losa kota Tesalonika. Sia naa, hambu atahori Yahudi ra ume hule-oꞌen esa.
2 In wui na sabbath Bulus pira kitin zursu nafo usum. Tisati tat awa pichu ko ayeme asabbath. Amini wa dursuzo anite tipipinlitafe woro Isa amere mazamu Christi.
Mete ma ara losa mamanaꞌ esa fo hambu ume hule-oꞌeꞌ sia naa, nandaa no fai hahae aoꞌ, Paulus biasa masoꞌ neu hule-oꞌe no atahori ra. Losa Tesalonika ma, ana o masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe. Ara ola-olaꞌ esa no esa, rendiꞌ Lamatualain Susura Meumare Na. Ana tungga hule-oꞌe no se taꞌo naa, tungga fai hahae aoꞌ, nggarei telu tute-tute.
3 Amini wa nuna nanin nuzu litafe. anan yenjun bun na nyerti kiden ame Misiah maku akura fita nin lai tutun. Amini wabelin” Ule unite amere Isa ah Christi. Anaku amini na fita tutun, nanare anan yenjun bun nabelin”.
Ana nafadꞌe se nae, “Mete ma hita paresaꞌ malolole sia Lamatualain Susura Na, hita bubꞌuluꞌ tae, ara olaꞌ mia dalahulu na rae, Atahori fo Lamatualain helu nae haituaꞌ a, dei fo doidꞌoso naeꞌ losa Ana mate. Te Lamatualain koasa Na, tao nasodꞌaꞌ baliꞌ E. Ia naa, hita bubꞌuluꞌ, Atahori fo Lamatuaꞌ heluꞌ naa, naeni Yesus!”
4 Among a Yahudawa kikane yinna nin nilemon na Bulus belle inin chizina zurzu nin Bulus nin Sila. Kikane ma amon wadiku na Yahudawari ba nin umong uwani unan dortu Kutellẹ amini tutun wa yinin nin liru kitenen Isa, inanin wa chizina uzursu nin Bulus nin Sila.
Atahori ra rena basa ma, hambu atahori Yahudi ruma simbo Paulus oꞌola na, de raꞌabꞌue ro se. Inaꞌ monaen hira ro atahori Yunani feaꞌ mana hii Lamatuaꞌ sia kota naa, o simbo Paulus oꞌolan.
5 Amon adida na Yahudawe ayimine wa nana nin nanite bar na iwa yinin sauyenu nin lirulena Bulus durso nanin. Bar nanin i do idi yichila anit gbarda ini rususzo anit idofin nanin. Nin nanin inin, adide na Yahudawe nin pitirno anit gbardan inin ta jartizu. Ayahudawa ane tinna ido igan Jason kikana an Bulus nin Sila wasosinku. Iwa dinin su inutun Bulus nin Sila udas kitinanite.
Te atahori Yahudi ra malangga nara, boto-nggara nara temeꞌ ma rala nara mera. Ara ratatale mana rolo-kooꞌ ra fo tao kaco. De atahori ra raꞌabꞌue, ma reu tao kaco mia kota naa. Ara sangga Paulus no Silas, fo rendi se risiꞌ atahori mana ramueꞌ naa ra. De ara reu heo rala Yason ume na fo sangga se, huu ara numban sia naa.
6 Imini wa se an Bulus nin Sila wadi nan nya kilare b, inanin wa se Jason ma inin kifo gh. Ma inin wunughe nin among anan yinnusauyenu kiti nago ka gbiri. Inin belle” Anit alena idin fizi nibinai iyẹ ida kikanema tutyun.
Te ara nda hambu se sia naa sa. De ara rendi Yason no atahori mamahereꞌ feaꞌ hira risiꞌ mamana nggero dedꞌeat. Ara tudꞌu Yason se rae, “Aleꞌ ia atahori rema sia hita kota naa. Ara reu sia bee-bꞌee, ara tao kaco sia naa! Aleꞌ ia ara rema fo rae nggari hita atoran na, fo nggati no sira atoran na! Yason ia, simbo atahori ia ra numban sia ume na! Te basa se labꞌan hita atoran na, huu ara nda rataa mane Kaisar monaeꞌ a sa. Rataaꞌ a sira malangga monae na esa, naran Yesus.”
7 Ame Jason yira nanin achau in game. Na idimun su kaisar ba. Inanin belle umong unit diku lisame Isa amere ugo kiden.
8 Dana lipitin nanite da kitikirum nin nago ka gbiri nibinai mine nana kan.
Monaen ra ro atahori mana sia naa ra rena rala ma, dudꞌuꞌa nara rela leli.
9 Ago ka gbiri ta Jason na ikubu inin belle nanin ima ni nanin ikubua andi Bulus nin Sila fia nibinai nanite tutunba. Nin nanin ago ka gbiri in belle Jason nin nannan yinnu sauyenu nyha.
Ara denu Yason no atahori mamahereꞌ ra bae doiꞌ, fo dadꞌi bukti sira nda tao kaco sa ena, ma nda rela sa. Yason se bae basa ma, ara mboꞌi se.
10 Nin kitik kan, anan yinnu sauyenu tinna inutuno Bulus nin sila nan nya Thesalika udu ka gbiri Berea. Dana Bulus nin Sila wa duru kikane, itinna i pira kitin zursuzu na Yahudawa.
Tetembaꞌ naa, atahori mamahereꞌ mia Tesalonika, dudꞌuꞌa rae malole lenaꞌ Paulus no Silas risiꞌ kotaꞌ feaꞌ sa. Basa de, ara haitua ruꞌa se risiꞌ kotaꞌ esa, naran Berea. Losa naa, ara risiꞌ atahori Yahudi ra ume hule-oꞌeꞌ na.
11 Ayahudawan Thasalonika wa xinin su lazin liru Kutellẹ nafo Ayahudawan Berea ba, inanin wa lanza gigime uliru kitenen Isa. Kolome liri iwa gartu tipipin nin litimine iyinin kidegen liru ulena Bulus wa bellin kitenen Isa.
Te atahori Yahudi mana sia Berea ra, nda onaꞌ atahori mana sia Tesalonika ra sa. Ara hii rena ma rae simbo Paulus se oꞌola nara. Ara rena malolole Paulus se, ma mete malolole Lamatualain Susura Meumare Na, fo rae rahine, Paulus se oꞌola na, tebꞌe, do hokoꞌ. Naa de, ara paresaꞌ lutu-leloꞌ Lamatualain Susura Na hatuꞌ-rerelon.
12 Bar udursuzu Bulus Ayahudawa gbardan yinna nin Isa, nin na mong awani alena Ayahudawaba nin nanilime alena Ayahudawariba wa yinin nin gye.
Huu naa, atahori Yahudi naeꞌ ma atahori Yunani naeꞌ ramahere Yesus. Mia atahori Yunani ra, hambu touꞌ ma inaꞌ mana raꞌena pangaru monaeꞌ.
13 Nanin tutun Ayahudawa nan nya thasalonika lanza Bulus din durzsuzu uliru Kutellẹ kitenen Isa. Inanin wa do Uberea inin woro nin nanit alena idi kikane ibelle imong ilena imati ilanza ayi nin Bulus.
Atahori Yahudi mia Tesalonika ra rena Paulus se ranori Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na sia Berea ma, ara rema tungga, de ratatale atahori fo tao kaco sia naa.
14 Among anan yinnu sauyenu yira Bulus ku udukuasri lkurawa kuda inan nya udu kan ka gbiri. Sila nin Timintawus wa soh nan nya Berea.
Naa de, atahori mamahereꞌ sia Berea ra, ro Paulus lai-lai tasi suun reu. Te Timotius no Silas leo rakandoo sia Berea.
15 Dana Bulus nin nanan yinnu sauyenu iwa duru ugefe kuraw, itinna pira ujirgin mmen kata udu kagbiri Antakia. Bulus ninworo nin nale ne dã ninṣhe.”Belle Sila ninTimintawus idak kitinin in Atantakia.” Anite ne chino Antakia ma inin kwila udu Berea.
Ara ro Paulus losa kotaꞌ esa, nara na Atena. Basa ma ara lao hela e, fo baliꞌ Berea reu. Ara rendi haraꞌ mia Paulus oi, Silas no Timotius, rema lai-lai fo raꞌabꞌue ro e.
16 Nan nya Athens Bulus soncha Sila nin Timotawus idak. Nan nya nani, achina a kilino ka gbiri. Amini wa lanza mmang kibinaime ba bar ka gbiri wadini chil(idol)
Paulus nea-nea Silas no Timotius rema risiꞌ Atena ma, rala na susa, huu nita mamana sosonggoꞌ sia bee-bꞌee sia kota naa.
17 Amini wa duo kitin zursu na Yahudawa anin lirina kitenen Isa nin na Yahudawa, ah tutun a Greek alena na sere ilemon na a Yahuda yinna mu. Amini wa nuzu udas atinna kolome liri anin lira kiti nanite alena awa zuro nan ghinu kikane.
Sia naa, hambu atahori Yahudi hira, ma atahori nda Yahudi ra sa hira mana hii hule-oꞌe neu Lamatualain. Paulus masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe nara, de esa fee esa dudꞌuꞌat. Tungga fai, ana o nisiꞌ mamana neseo-nehasaꞌ fo ola-olaꞌ no sudꞌiꞌ a se.
18 Bulus zuro nin among anan dursuzu inanin wa dinin so iliru kitene nilemong na anit yinnamu. anite wa din yichi Among Epicorion, among iyichananin Stoiks. Inanin wa belin Bulus ku ilemong na inin yinnam, inin tiringhe iyeri ame yinnamu. Among woro nin natimine “nafo adinbellu kutellẹ kona tiyirimuba”. Inin woro bar na Bulus wa dinbelu nanin Isa naku amini nafita adimun ilai tutun.
Ana naselu-nataa no meser hira mia babꞌanggi karuaꞌ sia kota naa, naeni babꞌanggiꞌ Epikuros no babꞌanggiꞌ Stoa. Ana olaꞌ soꞌal Yesus nae, Ana nasodꞌa baliꞌ ena ma, hambu ruma puras miru, rae “Puuh! Mana ombon koson ra baꞌi na!” Ma ruma raꞌaeꞌeiꞌ rae, “Wueh! Atahori ia nae naꞌasusuuꞌ hita fo songgo sira lamatua feaꞌ nara!”
19 Among tinna iyiraghe kiti kana kana adide ka gbiri din zursuzu. Dana iduru kikane inin woro nin Bulus, “Benle nari, iyapin imong ipese udin dursuzu anite?
Atahori Atena ma atahori deaꞌ mana leo sia kota naa, mete ma rena dala feuꞌ, onaꞌ nenori feuꞌ do dudꞌuꞌa feuꞌ, na, sira atahori mahine nara endoꞌ raꞌabꞌue fo esa fee esa dudꞌuꞌat sia mbuku anaꞌ esa, nara na Areopagus. De hambu ruma mia sira e rema rendi Paulus nisiꞌ mbukuꞌ naa, de roꞌe e rae, “Mufadꞌe sobꞌa nenori feuꞌ naa! Te nenori ma tao hai bingun. De hai moꞌe olaꞌ seluꞌ fo hai mihine.”
20 Idin dursuzu imong ilengena tiyirimung b, bar nani iyadi nari tiyinin iyapimonari ine.
21 Anitin Athans nin nalena idi kusari kone ne isosinku, idinin so ilaza uliru upese.
22 Nin nani Bulus tina ayisina mbun mine anin woro.”Anit Athaan, yene anughe idinin nadini kan.
Basa naa ma, Paulus nambariiꞌ de olaꞌ nae, “Atahori Atena re! Au laoꞌ ndule hei kota ma ia, de mete-ita hei manggate tungga agama. Au ita hei mamana sosonggo mara sia bee-bꞌee. Au ita fatu sosonggoꞌ esa nenesuraꞌ oi, ‘Sosonggoꞌ ia fee lamatuaꞌ nda nenenehineꞌ sa.’ Sosoa na, hei songgo Lamatualain ena, te nda feꞌe mihine E sa. Eni ia, fo au ufadꞌe neu nggi oras ia.
23 Mbele nanin bar, dana indinchinu mmini yene mmong ilengebna idin zazunu, mmini yene kon kubagadi nin lisa kona idin yichu kunin: KUTELLẸ KONA TIYIRUMU BA. Nene mma belin minu Kutellẹ kona idin zazunu na iyirughe ba.
24 Amere Kutelle ulena anake uyi nin nimog vat nan ny. Amere min koyang nan nya kitene nin kutin, na adin sozu kudaga kona inake nin na charaba.
Ana, mana naꞌadꞌadꞌadꞌiꞌ lalai no raefafoꞌ no basa isi nara. Ana malangga sia basa lalai no raefafoꞌ. De Ana nda leo sia mamana sosonggoꞌ fo atahori taoꞌ sa.
25 Na adimin so nimong na ina ke bar ameba Amre nani nari ulai nin ununfash, Amini na ni nanin mmong ilena idimung su.
Ana mana fee hahaeꞌ ma masodꞌaꞌ neu atahori. Eꞌeku na, Ana fee hita sudꞌi a saa fo hita parlu a. Te Eni nda parlu saa saꞌ boe. Huu naa, atahori nda bisa tulu-fali E sa.
26 Kubin hizine, Kutellẹ nake unit nin wanim, nan nya minere ama maru anit nan nya iye na isozun ko kame kagbiri. Amini ana ti anit niti kubi
Mia atahori esa, Ana tao basa leo sia raefafoꞌ ia. Ana mana banggi fee esa-esaꞌ no nusa na. Ana mana ator basa leo naa ra hehene nara no tutudꞌa nara, esa-esaꞌ no fai na.
27 Ana dimun su anit yinin anit dinin sume. Bar inan piziraghe inin saghe. Kutellẹ dinin su ti pizirughevat nin nani adi ku popo nan arik.
Ana tao taꞌo naa, huu Ana nau hita sangga fo tahine E no malolole. Memaꞌ atahori sangga fo rae randaa ro E. Tao-tao te, Ana nda naꞌadꞌodꞌooꞌ no hita sa.
28 Bar Kutellẹre ta tidimi la, tidin chinu ti diku, nafo na umong belle nan nya min, 'bar arik nono mere.
Atahori olaꞌ rae, ‘Hita ani-hahae na, nema mia Eni. Hita masodꞌa na, naꞌoka sia Eni.’ Ma hambu hei manahelo ma esa olaꞌ nae, ‘Hita tasodꞌa, huu eni. Huu naa, hita dadꞌi tititi-nonosi nara.’
29 Barnanin arik nono Kutellẹ ari, na tiwa yene nafo Kutellẹ masin ugold ko usilva ko kutala, kona anit nake.
Naa, memaꞌ tebꞌe. Basa hita, Eni tititi-nonosi na. De afiꞌ duꞌa mae Lamatualain onaꞌ paton sosonggoꞌ fo atahori tao mia lilo, do doi fulaꞌ, do fatu, tungga sira dudꞌuꞌa nara.
30 Kubi kona anit yiru ilemong na Kutellẹ dinin su mine i su, [kubin sirti] na ana fuor nanin ba. Bar nanin nene Kutellee na woro anite vat ichin matiza manazan.
Dalahulu na, atahori nda feꞌe rahine dalaꞌ naa sa. Naa de, Lamatualain hela hita tasodꞌa tungga nggoa tara. Te aleꞌ ia, Ana nda nau hita tasodꞌa taꞌo naa sa ena. De Ana parenda nae hita musi lao hela sosonggoꞌ ra, fo tungga E leo.
31 Amini na belin nari umong uwui din chinu na ama da su kogha ku kiwucho kidegen nin niti ulena ana fere, amini nafe unit une nuzun kisek [ukul]
Ana o dudꞌu faiꞌ esa, nae hukun raefafoꞌ no basa isi nara, huu sala-kilu nara. Ma Ana dudꞌu Atahori sa, dadꞌi mana nggero-furi. Dei fo Atahori naa huku-doki no matetuꞌ. Aleꞌ ia, manggareloꞌ ena, mana nggero a, seka. Naeni, mana mateꞌ a, te Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ E ena.”
32 Dana anit ilanza Bulus uworo unite fita nuzu kisek dana ana ku, amon mine tin na isisila ghe. Amon nin belinghe adak ilonliri tutun.
Atahori mana raꞌabꞌue sia naa ra rena Paulus nae, ‘hambu atahori nasodꞌa baliꞌ ena’ ma, ara mali e. Te atahori hira tao-afiꞌ neu e. Ara rafadꞌe e rae, “Hai feꞌe hii amaꞌ olaꞌ dalaꞌ naa. Te faiꞌ ruma dei.”
33 Dana ibelle nanin Bulus tinna ahgha.
Basa ma, Paulus lao hela mamanaꞌ naa.
34 Vatninnanin among dofuno Buluse ku inin yinna nin liru kitenen Isa. Nan nya nanit alena yinna nin Isa umong wa diku lisame Dionysius. Tutun umong uwani wadiku lisame Damaris nin na mong nan ghinu na iwa yinin sauyenu.
Te ruma raꞌabꞌue ro e, huu ramahere Lamatuaꞌ Yesus. Mia sira e, hambu atahori mahineꞌ esa sia Areopagus, naran Dionisius. Ma inaꞌ esa, naran Damaris. Atahori fea hira o tungga ro se boe.
