Fjalët e urta 6

1 Biri im, në qoftë se je bërë garant për të afërmin tënd, në rast se ke dhënë dorën si garanci për një të huaj,

Hijo mío, imagina que te has comprometido como codeudor para pagar una deuda a favor de tu vecino, y has estrechado tu mano con un extranjero para cerrar ese pacto,

2 je zënë në lakun e fjalëve të gojës sate, je zënë nga fjalët e gojës sate.

quedando así atrapado por tu promesa, y preso por tu palabra.

3 Bëj këtë, pra, biri im, dhe shpengohu, sepse ke rënë në duart e të afërmit tënd. Shko, hidhu në këmbët e tij dhe ngul këmbë me të madhe te i afërmi yt.

Esto es lo que debes hacer: Sal de ese compromiso, porque te has puesto bajo el poder de esa persona. Ve donde tu vecino con toda humildad y pídele que te libre de ese compromiso.

4 Mos u jep gjumë syve të tu as çlodhje qepallave të tua;

No te demores, ni te vayas a dormir sin haberlo resuelto. No descanses hasta haberlo hecho.

5 çlirohu si gazela nga dora e gjahtarit, si zogu nga dora e atij që kap zogjtë.

Sal de esa deuda como la gacela que escapa de una trampa, como un ave que sale de la jaula del cazador.

6 Shko te milingona, o përtac, vër re zakonet e saj dhe bëhu i urtë.

¡Ve y observa a las hormigas, holgazán! Aprende de lo que hacen, para que seas sabio.

7 Ajo nuk ka as kryetar, as mbikëqyrës, as zot;

Ellas no tienen un líder, ni un dirigente, ni un gobernador,

8 e gjen ushqimin në verë dhe mbledh zahirenë e saj gjatë korrjes.

y sin embargo trabajan duro durante el verano para obtener su alimento, recogiendo todo lo que necesitan para el tiempo de la cosecha.

9 Deri kur, o përtac, do të rrish duke fjetur? Kur do të shkundesh nga gjumi yt?

¿Hasta cuándo estarás allí acostado, holgazán? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?

10 Të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish me duar në ije për t’u çlodhur,

Tú dices: “Dormiré un poco más, solo una siesta, o cruzaré los brazos un poquito más para descansar”.

11 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës, dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

Pero la pobreza te atacará como un ladrón, y la miseria como un guerrero armado.

12 Njeriu pa vlerë, njeriu i keq, ecën me një gojë të çoroditur;

Los rebeldes y malvados andan por ahí diciendo mentiras,

13 luan syrin, flet me këmbët, bën shenja me gishta;

guiñando un ojo, haciendo gestos escurridizos con sus pies, y haciendo señales descorteses con sus dedos.

14 ka ligësi në zemër, kurdis vazhdimisht të keqen dhe mbjell grindje.

Sus mentes retorcidas solo traman maldad, causando problemas siempre.

15 Prandaj shkatërrimi i tij do të vijë papritur, në një çast do të shkatërrohet pa rrugëdalje tjetër.

Por ello el desastre cae sobre tales personas, y en solo un instante son destruidos sin remedio.

16 Zoti i urren këto gjashtë gjëra, madje shtatë janë të neveritshme për të:

Hay seis cosas que el Señor aborrece, y aun siete que detesta:

17 sytë krenare, gjuha gënjeshtare, duart që derdhin gjak të pafajshëm,

los ojos arrogantes, una lengua mentirosa, las manos que matan al inocente,

18 zemra që kurdis plane të këqija, këmbët që turren shpejt drejt së keqes,

una mente que conspira maldad, los pies que se apresuran a hacer el mal,

19 dëshmitari i rremë që thotë gënjeshtra dhe ai që shtie grindje midis vëllezërve.

un testigo falso que miente, y los que causan discordia entre las familias.

20 Biri im, ruaje urdhërimin e atit tënd dhe mos harro mësimet e nënës sate.

Hijo mío, presta atención a la instrucción de tu padre, y no rechaces la enseñanza de tu madre.

21 Mbaji vazhdimisht të lidhura në zemrën tënde dhe fiksoji rreth qafës sate.

Guárdalas siempre en tu mente. Átalas en tu cuello.

22 Kur do të ecësh, do të të udhëheqin; kur të pushosh, do të të ruajnë; kur të zgjohesh, do të flasin me ty.

Ellas te guiarán cuando camines, te cuidarán al dormir, y te hablarán al levantarte.

23 Sepse urdhërimi është një llambë, mësimi një dritë, dhe ndreqjet e mësimit janë rruga e jetës,

Porque la instrucción es como una lámpara, y la enseñanza es como la luz. La corrección que surge de la disciplina es el camino a la vida.

24 për të të mbrojtur nga gruaja e keqe, nga lajkat e gjuhës të gruas së huaj.

Te protegerá de una mujer malvada y de las palabras seductoras de una prostituta.

25 Mos dëshiro në zemrën tënde bukurinë e saj dhe mos u rrëmbe nga qepallat e saj.

No dejes que tu mente codicie su belleza, y dejes que te hipnotice con sus pestañas.

26 Sepse për një prostitutë burri katandiset për një copë bukë, dhe gruaja e një tjetri gjuan shpirtin e vyer të një burri.

Puedes comprar una prostituta por el precio de una rebanada de pan, pero el adulterio con la mujer de otro hombre puede costarte la vida.

27 A mund të mbajë burri një zjarr në gji të tij pa djegur rrobat e trupit?

¿Puedes poner fuego en tu regazo sin quemar tu ropa?

28 A mund të ecë burri mbi qymyr të ndezur pa djegur këmbët e tij?

¿Puedes caminar sobre carbón encendido sin abrasar tus pies?

29 Në këtë gjendje është ai që shkon tek gruaja e një tjetri; kush e prek nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Lo mismo ocurre con todo el que duerme con la esposa de otro hombre. Ningún hombre que la toque quedará sin castigo.

30 Nuk përçmohet hajduti që vjedh për të shuar urinë kur është i uritur;

La gente no condena a un ladrón, si este roba para satisfacer su hambre.

31 por në rast se kapet në faj, duhet të kthejë shtatëfishin, dhe të japë tërë pasurinë e shtëpisë së tij.

Pero si lo atrapan, tiene que pagar siete veces lo que robó, incluso devolviendo todo lo que tenga en su casa.

32 Por ai që kryen një shkelje kurore me një grua është një njeri pa mend; ai që bën një gjë të tillë shkatërron jetën e tij.

Cualquier hombre que comete adulterio con una mujer es insensato. El que así actúa se destruye a sí mismo.

33 Do të gjejë plagë dhe përçmim, dhe turpi i tij nuk do t’i hiqet kurrë.

Tal hombre será herido y deshonrado. Su desgracia no cesará.

34 sepse xhelozia e tërbon bashkëshortin, që do të jetë i pamëshirshëm ditën e hakmarrjes.

Porque el celo hará enojar a su esposo, y no se contendrá al tomar venganza.

35 Ai nuk do të pranojë asnjë shpërblim dhe nuk do të kënaqet, edhe sikur t’i bëjnë shumë dhurata.

Tal esposo rechazará cualquier tipo de compensación; y ninguna cantidad, por grande que sea, podrá pagarle.