Fjalët e urta 3
1 Biri im, mos harro mësimet e mia dhe zemra jote le të ruajë urdhërimet e mia,
My son, do not forget what I have taught you. Keep my commands in your inner being,
2 sepse do të të shtohen ditë të gjata, vite jete dhe paqeje.
because [if you obey them] you will live a long time and things will go well for you
3 Mirësia dhe e vërteta mos të lënçin kurrë; lidhi rreth qafës, shkruaji mbi tabelën e zemrës sate;
Always faithfully love others and (be faithful/do what you say that you will do); doing those things [will cause others to be pleased with you]; it will be as though you are wearing a beautiful necklace. Keep those things in your mind/inner being.
4 do të gjesh kështu hir dhe arsye në sytë e Perëndisë dhe të njerëzve.
If you do, God and people will approve of you and think highly of you [MTY].
5 Ki besim tek Zoti me gjithë zemër dhe mos u mbështet në gjykimin tënd;
Trust in Yahweh completely, and do not rely on what you yourself understand.
6 pranoje në të gjitha rrugët e tua, dhe ai do të drejtojë shtigjet e tua.
Always allow him to lead you. If you do that, he will (show you the right path/direct your life).
7 Mos e mbaj veten të ditur në sytë e tu, ki frikë nga Zoti dhe hiq dorë nga e keqja;
Do not be proud of being wise. [Instead], revere Yahweh and turn away from doing evil.
8 kjo do të jetë shërim për nervat e tua dhe freskim për kockat e tua.
If you do that, your body will be healthy/strong; it will be [like] medicine for you.
9 Ndero Zotin me pasurinë tënde dhe me prodhimet e para të çdo të ardhure që ke;
Honor Yahweh by [what you do with] your money; and [by giving him] the first part of your harvest.
10 hambarët e tu të grurit do të jenë plot e përplot dhe vozat e tua do të gufojnë me musht.
If you do that, [you will have a good harvest]. Yahweh will fill your barns [with grain], and your vats/containers will be overflowing with [grape juice for making] wine.
11 Biri im, mos e përçmo ndëshkimin e Zotit dhe mos urre qortimin e tij,
My son, when Yahweh disciplines/corrects you, do not despise it, and if he rebukes you, do not resent it.
12 sepse Zoti qorton atë që do, si një baba djalin që atij i pëlqen.
[I say that] because it is the people whom Yahweh loves that he corrects/reproves, [just] like parents correct/reprove their sons whom they love.
13 Lum ai njeri që ka gjetur diturinë dhe njeriu që ka përftuar arsyen.
[Yahweh] is pleased with those who become wise and have good understanding.
14 Sepse fitimi i tij është më i mirë se fitimi i argjendit dhe fryti i tij vlen më tepër se ari i kulluar.
Being wise and having good understanding is worth more than silver, better than gold.
15 Ajo është më e çmuar se perlat dhe mbarë gjërat më të këndshme nuk mund të barazohen me të.
Being wise is more precious than (jewels/precious stones); there is nothing that you could desire [that would be as valuable] as wisdom.
16 Gjatësia e jetës është në të djathtë të saj, pasuria dhe lavdia në të majtë të saj.
On the one hand, wisdom [PRS] enables [you] to live a long life, and on the other hand, wisdom enables [you] to become rich and to be honored.
17 Rrugët e saj janë rrugë të kënaqshme dhe në të tërë shtigjet e saj mbretëron paqja.
If [you] are wise, [your] life will be pleasant, and things will go well [for you].
18 Ajo është një dru i jetës për ata që e kapin dhe lum ata që mbahen fort atje.
Wisdom is [like] a tree that gives long life to those who [eagerly] take hold of it, and [Yahweh] is pleased with those who hold onto it tightly.
19 Me diturinë Zoti krijoi tokën dhe me zgjuarësinë i bëri të qëndrueshëm qiejtë.
By his wisdom Yahweh created the earth, and by his understanding he put everything in the skies.
20 Me diturinë e tij u hapën humnerat dhe retë japin vesë.
By his knowledge [he caused] the water that was beneath the earth to burst forth, and he caused rain to fall from the clouds.
21 Biri im, këto gjëra mos u largofshin kurrë nga sytë e tu. Mbaje diturinë dhe të menduarit.
My son, [always] keep doing things that are right and things that are smart. If you do that,
22 Ato do të jenë jetë për shpirtin tënd dhe një zbukurim në qafën tënde.
you will live [many years] and be honored and respected {people will honor and respect you}.
23 Atëherë do të ecësh i sigurt në rrugën tënde dhe këmba jote nuk do të pengohet.
If you do what is right and wise, you will [be able to] walk safely, and you will not (stumble/do things that are wrong) [MET].
24 Kur do të biesh për të fjetur, nuk do të kesh frikë; po, do të biesh dhe gjumi yt do të jetë i ëmbël.
You will [be able to] lie down [at night] and not be afraid [of anything], and you will sleep peacefully.
25 Nuk do të druash llahtarën e papritur, as shkatërrimin e të pabesëve kur do të ndodhë,
You will not be afraid that something disastrous will happen to you or that storms that strike the wicked will strike you,
26 sepse Zoti do të jetë pranë teje dhe do të pengojë që këmba jote të kapet në ndonjë lak.
because you will be confident that Yahweh [will take care of you]. He will not let your foot be caught in a trap/snare.
27 Mos i refuzo të mirën atij që i takon, kur e ke në dorë ta bësh.
If you are able to help people who deserve it, do not refuse to help them.
28 Mos i thuaj të afërmit tënd: “Shko dhe kthehu; do të të jap nesër”, kur e ke me vete gjënë e nevojshme.
If you are able to help someone you interact with, do not say, “Come back later; [perhaps] I can help you tomorrow.”
29 Mos kurdis asnjë të keqe kundër të afërmit tënd, ndërsa ai banon me besim bashkë me ty.
Do not make plans to harm those you interact with regularly, [because] they live near you, and they trust you.
30 Mos bëj padi kundër askujt pa shkak; po të jetë se nuk të ka bërë asnjë të keqe.
If someone has not harmed you, do not accuse him [by saying that he has harmed you].
31 Mos ki zili njeriun e dhunshëm dhe mos zgjidh asnjë nga rrugët e tij,
Do not envy people who [obtain things by] violent actions, and do not imitate/do what they do.
32 sepse Zoti e neverit njeriun e çoroditur, por këshilla e tij është për njerëzit e ndershëm.
[I say that] because Yahweh considers such people to be abominable/detestable; but he is a friend to [all] those who do what is right.
33 Mallkimi i Zotit është në shtëpinë e të pabesit, por ai bekon banesën e të drejtëve.
Yahweh curses the families [MTY] of those who are wicked, but he blesses the families of those who are good/righteous.
34 Me siguri ai tallet me tallësit, por i fal të përvuajturit.
Yahweh makes fun of those who make fun [of others], but he kindly helps those who are humble.
35 Njerëzit e urtë do të trashëgojnë lavdinë, por poshtërsia do të jetë trashëgimia e atyre që nuk kanë mend.
Wise [people] will be honored {people will honor wise people}, but foolish people will be dishonored/disgraced.
