Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Vir sapiens fortis est, et vir doctus robustus et validus:

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

quia cum dispositione initur bellum, et erit salus ubi multa consilia sunt.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Excelsa stulto sapientia; in porta non aperiet os suum.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Qui cogitat mala facere stultus vocabitur:

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

cogitatio stulti peccatum est, et abominatio hominum detractor.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Si desperaveris lassus in die angustiæ, imminuetur fortitudo tua.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Erue eos qui ducuntur ad mortem, et qui trahuntur ad interitum, liberare ne cesses.

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Si dixeris: Vires non suppetunt; qui inspector est cordis ipse intelligit: et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini juxta opera sua.

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Ne insidieris, et quæras impietatem in domo justi, neque vastes requiem ejus.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Septies enim cadet justus, et resurget: impii autem corruent in malum.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas, et in ruina ejus ne exsultet cor tuum:

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Time Dominum, fili mi, et regem, et cum detractoribus non commiscearis:

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

quoniam repente consurget perditio eorum, et ruinam utriusque quis novit?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Hæc quoque sapientibus. Cognoscere personam in judicio non est bonum.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Qui dicunt impio: Justus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Qui arguunt eum laudabuntur, et super ipsos veniet benedictio.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Labia deosculabitur qui recta verba respondet.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum, ut postea ædifices domum tuam.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Ne sis testis frustra contra proximum tuum, nec lactes quemquam labiis tuis.

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei; reddam unicuique secundum opus suum.

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem ejus spinæ, et maceria lapidum destructa erat.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis; pauxillum manus conseres ut quiescas:

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.