Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Si desperaveris lassus in die angustiæ: imminuetur fortitudo tua.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Ne insidieris, et quæras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Septies enim cadet iustus, et resurget: impii autem corruent in malum.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Hæc quoque sapientibus: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: ut postea ædifices domum tuam.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem eius spinæ, et maceria lapidum destructa erat.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.