Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Non portare invidia agli uomini malvagi, E non desiderare di esser con loro.

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

Perciocchè il cuor loro macchina rapina, E le lor labbra parlano d'iniquità.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

La casa sarà edificata per sapienza, E sarà stabilita per prudenza.

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

E per conoscimento le camere saranno ripiene Di beni preziosi e dilettevoli, d'ogni maniera.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

L'uomo savio [è] forte; E l'uomo intendente è possente di forza.

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

Perciocchè con prudenti consigli tu farai la guerra; E la salute [è posta] in moltitudine di consiglieri.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Le sapienze [son] troppo alte per lo stolto; Egli non aprirà la bocca nella porta.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Chi divisa far male Sarà chiamato uomo malizioso.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Il pensiero di stoltizia [è] peccato; E lo schernitore [è] l'abbominio degli uomini.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

[Se] tu ti rallenti nel giorno della distretta, Le tue forze [saranno] corte.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Se tu ti rattieni dal riscuoter quelli che son tratti alla morte, E quelli che stanno in forse di essere uccisi,

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Dicendo: Ecco noi non ne sappiamo nulla; Colui che pesa i cuori non [vi] porrà egli mente? E il guardiano dell'anima tua [non] lo conoscerà egli, E non renderà egli a ciascuno secondo le sue opere?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Figliuol mio, mangia pure del miele; Perciocchè [egli è] buono; E del favo [del miele, che è] dolce al tuo palato;

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Tal [sarà] la conoscenza della sapienza all'anima tua, Quando tu l'avrai trovata; e vi sarà premio, E la tua speranza non sarà troncata.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

O empio, non insidiar l'abitacolo del giusto, Non guastare il suo ricetto.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Perciocchè il giusto cade sette volte, e si rileva; Ma gli empi ruinano nel male.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Non rallegrarti, quando il tuo nemico sarà caduto; E quando egli sarà ruinato, il cuor tuo non [ne] gioisca;

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

Che talora il Signore nol vegga, e che [ciò] non gli dispiaccia, E ch'egli non istorni l'ira sua d'addosso a lui.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Non adirarti per li maligni; Non portare invidia agli empi.

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

Perciocchè non vi sarà premio alcuno per lo malvagio; La lampana degli empi sarà spenta.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Figliuol mio, temi il Signore e il re; Non rimescolarti co' rapportatori.

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

Perciocchè in un momento sorgerà la loro calamità; E chi conosce la ruina [procedente] d'amendue loro?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Queste cose ancora [son] per li Savi. Ei non [è] bene di aver riguardo alla qualità delle persone in giudicio.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

I popoli malediranno, [e] le nazioni esecreranno Colui che dice all'empio: Tu [sei] giusto.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Ma quelli che lo gastigano saranno grati; E benedizione di bene verrà sopra loro.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Chi risponde parole diritte Bacia le labbra.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Ordina le tue faccende fuori, E mettile in assetto ne' tuoi campi; E poi edificherai la tua casa.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Non essere testimonio contro al tuo prossimo senza cagione; E vorresti tu subornare alcuno con le tue labbra?

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Non dire: Come egli ha fatto a me, così farò a lui; Io renderò a costui secondo l'opera sua.

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Io passai [già] presso al campo del pigro, E presso alla vigna dell'uomo scemo di senno;

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

Ed ecco, [amendue] erano tutti montati in ortiche, I cardi ne aveano coperto il disopra, E la lor chiusura di pietre era ruinata.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Ed io, riguardando [ciò, vi] posi mente; Veduto[lo, ne] presi ammaestramento.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Dormendo un poco, sonnecchiando un poco, Piegando un poco le mani per riposare;

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

La tua povertà verrà [come] un viandante, E la tua inopia come uno scudiere.