Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Folge nicht bösen Leuten und wünsche nicht, bei ihnen zu sein;

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

denn ihr Herz trachte nach Schaden, und ihre Lippen raten zu Unglück.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Durch Weisheit wird ein Haus gebaut und durch Verstand erhalten.

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

Durch ordentliches Haushalten werden die Kammern voll aller köstlichen, lieblichen Reichtümer.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Ein weiser Mann ist stark, und ein vernünftiger Mann ist mächtig von Kräften.

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

Denn mit Rat muß man Krieg führen; und wo viele Ratgeber sind, da ist der Sieg.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Weisheit ist dem Narren zu hoch; er darf seinen Mund im Tor nicht auftun.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Wer sich vornimmt, Böses zu tun, den heißt man billig einen Erzbösewicht.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Des Narren Tücke ist Sünde, und der Spötter ist ein Greuel vor den Leuten.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Der ist nicht stark, der in der Not nicht fest ist.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Errette die, so man töten will; und entzieh dich nicht von denen, die man würgen will.

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Sprichst du: “Siehe, wir verstehen's nicht!” meinst du nicht, der die Herzen wägt, merkt es, und der auf deine Seele achthat, kennt es und vergilt dem Menschen nach seinem Werk?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Iß, mein Sohn, Honig, denn er ist gut, und Honigseim ist süß in deinem Halse.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Also lerne die Weisheit für deine Seele. Wo du sie findest, so wird's hernach wohl gehen, und deine Hoffnung wird nicht umsonst sein.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Laure nicht als Gottloser auf das Haus des Gerechten; verstöre seine Ruhe nicht.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Denn ein Gerechter fällt siebenmal und steht wieder auf; aber die Gottlosen versinken im Unglück.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Freue dich des Falles deines Feindes nicht, und dein Herz sei nicht froh über seinem Unglück;

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

der HERR möchte es sehen, und es möchte ihm übel gefallen und er seine Zorn von ihm wenden.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Erzürne dich nicht über die Bösen und eifere nicht über die Gottlosen.

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

Denn der Böse hat nichts zu hoffen, und die Leuchte der Gottlosen wird verlöschen.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Mein Kind, fürchte den HERRN und den König und menge dich nicht unter die Aufrührer.

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

Denn ihr Verderben wird plötzlich entstehen; und wer weiß, wann beider Unglück kommt?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Dies sind auch Worte von Weisen. Die Person ansehen im Gericht ist nicht gut.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Wer zum Gottlosen spricht: “Du bist fromm”, dem fluchen die Leute, und das Volk haßt ihn.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Welche aber strafen, die gefallen wohl, und kommt ein reicher Segen auf sie.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Eine richtige Antwort ist wie ein lieblicher Kuß.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Richte draußen dein Geschäft aus und bearbeite deinen Acker; darnach baue dein Haus.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Sei nicht Zeuge ohne Ursache wider deinen Nächsten und betrüge nicht mit deinem Munde.

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Sprich nicht: “Wie man mir tut, so will ich wieder tun und einem jeglichen sein Werk vergelten.”

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Ich ging am Acker des Faulen vorüber und am Weinberg des Narren;

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

und siehe, da waren eitel Nesseln darauf, und er stand voll Disteln, und die Mauer war eingefallen.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Da ich das sah, nahm ich's zu Herzen und schaute und lernte daran.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Du willst ein wenig schlafen und ein wenig schlummern und ein wenig deine Hände zusammentun, daß du ruhest:

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

aber es wird dir deine Armut kommen wie ein Wanderer und dein Mangel wie ein gewappneter Mann.