Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Ereifere dich nicht um boshafter Leute willen und hege kein Gelüste, dich ihnen zuzugesellen;

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

den Gewaltthat sinnt ihr Herz, und Unheil reden ihre Lippen.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Durch Weisheit wird ein Haus gebaut und durch verständiges Wesen wird es fest gegründet;

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

durch Einsicht werden die Kammern gefüllt mit allerlei kostbarer und lieblicher Habe.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Ein weiser Mann ist besser als ein starker, und ein einsichtiger besser als ein kraftvoller;

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

denn mit kluger Leitung wirst du glücklich Krieg führen, und wohl steht's, wo genug Ratgeber sind.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Unerschwinglich ist für den Narren die Weisheit; im Thore thut er seinen Mund nicht auf.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Wer sich vornimmt, Böses zu thun, den nennt man einen Erzbösewicht.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Ein närrisches Vorhaben ist die Sünde, und ein Greuel für die Menschen ist der Spötter.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Zeigst du dich schlaff am Tage der Not, so ist auch schwächlich deine Kraft.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Errette, die zum Tode geschleppt werden, und die zur Schlachtbank wanken, o halte sie zurück!

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Wolltest du sagen: “Wir haben ja nichts davon gewußt!” - Fürwahr, der die Herzen wägt, der merkt es, und der auf deine Seele acht hat, der weiß es und wird dem Menschen vergelten nach seinem Thun.

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gut, und Honigseim ist süß auf deinem Gaumen.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Ebenso erachte die Weisheit für deine Seele: Hast du sie erlangt, so ist eine Zukunft vorhanden, und deine Hoffnung wird nicht zu nichte werden.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Belaure nicht, Gottloser, die Wohnstatt des Frommen und verstöre seine Lagerstätte nicht.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Denn siebenmal fällt der Fromme und steht wieder auf, aber die Gottlosen sinken hin in Unglück.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Wenn dein Feind fällt, so freue dich nicht, und wenn er hinsinkt, frohlocke nicht dein Herz,

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

daß nicht Jahwe es sehe und Mißfallen empfinde und seinen Zorn von jenem hinweg auf dich wende.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Erhitze dich nicht über die Bösewichter, ereifere dich nicht über die Gottlosen.

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

Denn der Böse wird keine Zukunft haben; die Leuchte der Gottlosen erlischt.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Fürchte Jahwe, mein Sohn, und den König; mit Aufrührerischen laß dich nicht ein.

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

Denn plötzlich erhebt sich ihr Verderben, und beider Untergang kommt unversehens.

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Auch diese Sprüche sind von Weisen. Parteilichkeit im Gericht ist ein übel Ding.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Wer zum Schuldigen spricht: “Du hast Recht!”, den verwünschen Völker, verfluchen Nationen.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Denen aber, welche nach Gebühr strafen, geht es wohl, und über sie kommt Segen und Glück.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Die Lippen küßt, wer eine richtige Antwort giebt.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Richte draußen dein Geschäft aus und mache dir's auf dem Felde fertig; darnach magst du dein Haus bauen.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Sei nicht ohne Ursache Zeuge wider deinen Nächsten; denn möchtest du wohl Bethörung mit deinen Lippen anrichten?

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Sprich nicht: “Wie er mir gethan, so will ich ihm wieder thun; ich will dem Manne nach seinem Thun vergelten!”

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Am Acker eines faulen Mannes ging ich vorüber und am Weinberg eines unverständigen Menschen.

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

Da fand sich: er war ganz in Nesseln aufgegangen, seine Oberfläche war mit Unkraut bedeckt, und seine Steinmauer war eingerissen.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Ich aber schaute, richtete meinen Sinn darauf, sah hin, entnahm mir daraus eine Warnung:

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Ja, noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände ineinanderschlagen, um zu ruhen,

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

so kommt wie ein Landstreicher die Armut über dich, und der Mangel wie ein gewappneter Mann.