Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Verlange nicht nach Boshaften! Trag kein Gelüst, mit ihnen zu verkehren!

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

Denn nur Gewalttat sinnt ihr Herz, und Unheil reden ihre Lippen.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Durch Weisheit wird allein ein Haus erbaut, und durch verständig Wesen wird es fest gegründet.

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

Durch Einsicht füllen sich die Kammern mit seltener und wohlverdienter Habe.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Ein weiser Mann ist mächtig, ein Kluger voller Kraft.

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

Mit Kunst fuhrst glücklich du den Krieg; der Sieg ist da, wo viele Ratgeber.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Dem Toren ist die Weisheit unerreichbar; er fragt nicht auf dem Markt danach.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Wer Schlechtigkeit zu tun sich vornimmt, den heißt man einen abgefeimten Schurken.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Das Dichten und das Trachten eines Toren ist das Laster, und das des Spötters sind Abscheulichkeiten.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Wenn du dich schlaff an schlimmen Tagen zeigst, wird deine Kraft sich mindern.

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Die man zum Tode führt, die suche zu befreien; verlaß nicht, die man führt zur Hinrichtung hinaus!

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Denn, wenn du sagst: "Wir haben's nicht gekonnt", durchschaut's nicht der, der alle Herzen wägt, und wird's nicht inne, der auf deine Seele achtet? Wird nicht dem Mann nach seinem Tun vergolten?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Mein Sohn iß Honig! Er ist gut. Und Honigseim! Süß ist er deinem Gaumen.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

So schätze auch die Weisheit ein für deine Seele! Wenn du sie findest, gibt es eine Zukunft, und deine Hoffnung wird nicht mehr zuschanden.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Belaure, Frevler, nicht des Frommen Ruhestätte! Dir soll es nicht gelingen, seine Lagerstätte zu zerstören.

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Denn fällt auch siebenmal der Fromme, steht er doch immer wieder auf; die Frevler aber sinken in das Unglück.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Nicht juble über deines Feindes Fall, und über seinen Sturz frohlocke nicht dein Herz!

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

Sonst sieht mit Mißbehagen es der Herr und wendet seinen Zorn von jenem.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Erhitze dich nicht über Bösewichte! Ereifere dich nicht über Frevler!

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

Denn keine Zukunft hat der Böse; des Bösewichtes Leuchte wird erlöschen.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Mein Sohn! Fürchte den Herrn und fürcht den König! Mit Aufrührern verkehre nicht!

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

Denn plötzlich kommt ihr Unheil, und dem Mißgeschicke, das von beiden kommt, wer weiß ihm zu begegnen?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Auch das sind Aussprüche von Weisen: Bei Gericht Parteilichkeit: ein übel Ding.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Wer zu dem Schuldigen spricht: "Du bist im Recht", ja, den verwünschen Völker und verfluchen Nationen.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Doch denen, die gebührend strafen, ergeht es wohl, und über sie kommt Glück und Segen.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Die Lippen schließt, wer immer rechte Antwort gibt.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Besorge draußen dein Geschäft! Bestell den Acker dir! Setz dein Gebäude gut instand!

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Sei gegen deinen Nächsten niemals Zeuge ohne Grund! Täusch mit den Lippen nicht!

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Sprich nicht: "So wie er mir getan, so will auch ich ihm tun; ich will dem Mann nach seinem Tun vergelten!"

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Den Acker eines faulen Mannes habe ich betrachtet, den Weinberg eines unverständigen Menschen.

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

Da war er ganz in Wicken aufgegangen; das Unkraut deckte seine Fläche, und seine Steinmauer war eingerissen.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Ich habe hingeschaut und es beherzigt; ich habe hingeblickt und eine Warnung mir daraus genommen.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

"Ach noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, ein wenig noch die Hände ineinander legen, um zu ruhen!"

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

Schon kommt die Armut über dich gleich der des Strolches, und Mangel gleich dem eines Bettlers.