Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Kik nyiego maki gi joricho bende kik iyie chunyi gomb bedo e chokruok margi;

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

nimar chunjegi chano timo mamono to dhogi wacho mana gik makelo chandruok.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Rieko ema igerogo ot, to kuom winjo ogurore mosiko;

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

kuom ngʼeyo, utene maiye ipongʼo gi gik moko ma ok yudo yot kod mwandu mabeyo.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Ngʼat mariek nigi teko maduongʼ; to ngʼat man-gi ngʼeyo medo teko;

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

nimar dhiyo e lweny dwaro ni ongʼadni rieko, to bedo gi loch dwaro jongʼad rieko mangʼeny.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Rieko bor moyombo ngʼat mofuwo; e kar bura mar alap oonge gi gima onyalo wacho.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Ngʼat machano gima rach biro ngʼere kaka ja-andhoga.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Andhoga mar fuwo en richo, to ji mon kod ja-jar ji.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Ka tekri orumo mipodho e kinde mar lweny, to mano kaka tekri tin!

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Res jogo mitero kar tho; mak jogo mawuotho ka tangni dhiyo kar yengʼo.

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Ka iwacho niya, “Ne ok wangʼeyo gimoro kuom wachni,” donge ngʼatno mapimo chuny dhano ongʼeyo wachno? Donge ngʼat morito kendo ngʼiyo ngimani ongʼeyogo? To donge obiro chulo ngʼato ka ngʼato mowinjore gi timbene?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Wuoda, cham mor kich, nimar ober; mor kich moa e pedni mar kich nigi ndhandhu mamit.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Ngʼe bende ne rieko mit ni chunyi; ka iyude, nitie geno mar ndalo mabiro kuomi, to genoni ok nongʼad oko.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Kik ibut ka ngʼat marach mondo iketh od ngʼat makare, kik iyak dalane,

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

kata bedni ngʼat makare ogore piny nyadibiriyo, pod obiro chungo kendo; to joricho igoyo piny gi masira.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Kik ibed mamor gi masiche mag jasiki, ka ochwanyore, kik iyie chunyi bed mamor;

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

nimar Jehova Nyasaye biro neno kendo golo mirimbe oko kuome.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Kik ibed maluor nikech joricho kata kik nyiego maki kod joma timbegi richo,

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

nimar jaricho onge gi geno mar ndalo mabiro, kendo taya mar ngʼat marach ibiro nego.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Wuoda, luor Jehova Nyasaye kod ruoth morito piny, kendo kik iriwri gi joma kwede,

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

nimar ji ariyogo biro kelonegi chandruok apoya nono, to en ngʼa ma dingʼe ni en chandruok manade ma ginyalo kelo?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Magi bende gin weche mag jomariek: Luoro wangʼ kuom ngʼado bura ok ber:

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Ngʼatno mowachone jaketho niya, “In kare ionge ketho” ji biro kwongʼe to piny kwede.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

To nobed maber gi jogo makumo joma oketho, kendo gweth mogundho nobed kodgi.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Dwoko maratiro nyiso ni mano osiepni mar adier.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Tiek tijeni ma oko kendo ik puothegi; bangʼ mano, eka iger odi.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Kik ibed janeno e wach jabuti kaonge gima omiyo, kata tiyo gi dhogi mondo iriambi.

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Kik iwach niya, “Abiro timone mana kaka osetimona; abiro chulo ngʼatno mana kaka notimona.”

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Nakadho but puoth jasamuoyo, kakadho but puoth olemb mzabibu mar ngʼat maonge gi rieko;

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

kudho notwi kuonde duto, puodho duto noim gi buya, to ohinga mar kidi nomukore.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Naketo chunya nono gino mane aneno to napuonjora kuom gino mane aneno.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Nindo matin, ayula wangʼ matin, kwakruok matin kiyweyo,

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

to dhier biro monji ka janjore kendo chan ka jalweny momanore.