Fjalët e urta 23
1 Kur ulesh të hash me një mbret, shiko me kujdes atë që ke përpara;
Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
2 dhe vër një thikë në grykë, po të jetë se ke oreks të madh.
y ponte límites si tienes mucha hambre.
3 Mos dëshiro gjellët e tij të mrekullueshme, sepse janë një ushqim mashtrues.
No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
4 Mos u lodh për t’u pasuruar, hiq dorë nga qëllimi yt.
No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
5 A do t’i fiksosh sytë e tu mbi atë që po zhduket? Sepse pasuria me siguri do të vërë fletë si një shqiponjë që fluturon drejt qiellit.
La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
6 Mos ha bukën e atij që ka syrin e keq dhe mos dëshiro ushqimet e tij të shijshme;
No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
7 sepse, ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai; “Ha dhe pi”!, do të thotë, por zemra e tij nuk është me ty.
porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
8 Do të vjellësh kafshatën që ke ngrënë dhe do të harxhosh kot fjalët e tua të ëmbla.
Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
9 Mos i drejto fjalën budallait, sepse ai do të përçmojë mençurinë e ligjëratës sate.
No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
10 Mos e luaj kufirin e vjetër dhe mos hyr në arat e jetimëve,
No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
11 sepse Hakmarrësi i tyre është i fuqishëm; ai do të mbrojë çështjen e tyre kundër teje.
porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
12 Kushtoja zemrën tënde mësimeve dhe veshët e tu fjalëve të diturisë.
Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
13 Mos ia kurse korrigjimin fëmijës; edhe sikur ta rrahësh me thupër, ai nuk do të vdesë;
No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
Si corriges con castigo físico a tu hijo, lo salvarás de la muerte. (Sheol h7585)
15 Biri im, në se zemra jote është e urtë, edhe zemra ime do të ngazëllojë;
Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
16 zemra ime do të ngazëllojë, kur buzët e tua do të thonë gjëra të drejta.
Me deleitaré cuando hables con rectitud.
17 Zemra jote mos i pastë zili mëkatarët, por vazhdoftë gjithnjë në frikën e Zotit;
No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
18 sepse ka një të ardhme, dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.
porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
19 Dëgjo, biri im, ji i urtë, dhe drejtoje zemrën në rrugën e drejtë.
Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
20 Mos rri me ata që pijnë verë as me grykësit dhe mishngrënësit;
No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
21 sepse pijaneci dhe grykësi do të varfërohen dhe gjumashi do të vishet me lecka.
Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
22 Dëgjo atin tënd që të ka pjellë dhe mos e përçmo nënën tënde kur të jetë plakë.
Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
23 Bli të vërtetën dhe mos e shit, fito dituri, njohuri dhe gjykim.
Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
24 Babai i të drejtit do të gëzohet shumë; kush ka lindur një të urtë do t’ia ndjejë gëzimin.
Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
25 Le të gëzohet ati yt dhe nëna jote dhe le të gëzohet ajo që të ka lindur.
Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
26 Biri im, më jep zemrën tënde, dhe sytë e tu gjetshin gëzim në rrugët e mia.
Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
27 Sepse prostituta është një gropë e thellë dhe gruaja e tjetërkujt një pus i ngushtë.
Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
28 Edhe ajo rri në pritë si një vjedhës dhe rrit midis njerëzve numrin e atyre që janë jo besnikë.
Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
29 Për cilin janë “ah-ët”, për cilin “obobo-të”? Për cilin grindjet, për cilin vajtimet? Për cilin plagët pa shkak? Për cilin sytë e skuqur?
¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
30 Për ata që ndalen gjatë pranë verës, për ata që kërkojnë verë të droguar.
Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
31 Mos e shiko verën kur kuqëlon, kur rrëzëllen në kupë dhe shkon poshtë aq lehtë!
No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
32 Në fund ajo kafshon si një gjarpër dhe shpon si një kuçedër.
Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
33 Sytë e tu kanë për të parë gjëra të çuditshme dhe zemra jote do të thotë gjëra të çoroditura.
Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
34 Do të jesh si ai që gjendet në mes të detit, si ai që bie të flerë në majë të direkut të anijes.
Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
35 Do të thuash: “Më kanë rrahur, por nuk më kanë bërë keq; më kanë goditur, por nuk e kam vënë re. Kur të zgjohem, do të kthehem t’i kërkoj përsëri!”.
“La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.
