Fjalët e urta 23
1 Kur ulesh të hash me një mbret, shiko me kujdes atë që ke përpara;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 dhe vër një thikë në grykë, po të jetë se ke oreks të madh.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Mos dëshiro gjellët e tij të mrekullueshme, sepse janë një ushqim mashtrues.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Mos u lodh për t’u pasuruar, hiq dorë nga qëllimi yt.
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 A do t’i fiksosh sytë e tu mbi atë që po zhduket? Sepse pasuria me siguri do të vërë fletë si një shqiponjë që fluturon drejt qiellit.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Mos ha bukën e atij që ka syrin e keq dhe mos dëshiro ushqimet e tij të shijshme;
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 sepse, ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai; “Ha dhe pi”!, do të thotë, por zemra e tij nuk është me ty.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Do të vjellësh kafshatën që ke ngrënë dhe do të harxhosh kot fjalët e tua të ëmbla.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Mos i drejto fjalën budallait, sepse ai do të përçmojë mençurinë e ligjëratës sate.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Mos e luaj kufirin e vjetër dhe mos hyr në arat e jetimëve,
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 sepse Hakmarrësi i tyre është i fuqishëm; ai do të mbrojë çështjen e tyre kundër teje.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Kushtoja zemrën tënde mësimeve dhe veshët e tu fjalëve të diturisë.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Mos ia kurse korrigjimin fëmijës; edhe sikur ta rrahësh me thupër, ai nuk do të vdesë;
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Biri im, në se zemra jote është e urtë, edhe zemra ime do të ngazëllojë;
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 zemra ime do të ngazëllojë, kur buzët e tua do të thonë gjëra të drejta.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Zemra jote mos i pastë zili mëkatarët, por vazhdoftë gjithnjë në frikën e Zotit;
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 sepse ka një të ardhme, dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Dëgjo, biri im, ji i urtë, dhe drejtoje zemrën në rrugën e drejtë.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Mos rri me ata që pijnë verë as me grykësit dhe mishngrënësit;
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 sepse pijaneci dhe grykësi do të varfërohen dhe gjumashi do të vishet me lecka.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Dëgjo atin tënd që të ka pjellë dhe mos e përçmo nënën tënde kur të jetë plakë.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Bli të vërtetën dhe mos e shit, fito dituri, njohuri dhe gjykim.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Babai i të drejtit do të gëzohet shumë; kush ka lindur një të urtë do t’ia ndjejë gëzimin.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Le të gëzohet ati yt dhe nëna jote dhe le të gëzohet ajo që të ka lindur.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Biri im, më jep zemrën tënde, dhe sytë e tu gjetshin gëzim në rrugët e mia.
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Sepse prostituta është një gropë e thellë dhe gruaja e tjetërkujt një pus i ngushtë.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Edhe ajo rri në pritë si një vjedhës dhe rrit midis njerëzve numrin e atyre që janë jo besnikë.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Për cilin janë “ah-ët”, për cilin “obobo-të”? Për cilin grindjet, për cilin vajtimet? Për cilin plagët pa shkak? Për cilin sytë e skuqur?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Për ata që ndalen gjatë pranë verës, për ata që kërkojnë verë të droguar.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Mos e shiko verën kur kuqëlon, kur rrëzëllen në kupë dhe shkon poshtë aq lehtë!
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Në fund ajo kafshon si një gjarpër dhe shpon si një kuçedër.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Sytë e tu kanë për të parë gjëra të çuditshme dhe zemra jote do të thotë gjëra të çoroditura.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Do të jesh si ai që gjendet në mes të detit, si ai që bie të flerë në majë të direkut të anijes.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 Do të thuash: “Më kanë rrahur, por nuk më kanë bërë keq; më kanë goditur, por nuk e kam vënë re. Kur të zgjohem, do të kthehem t’i kërkoj përsëri!”.
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
