Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Ліпше добре ім'я́ за багатство велике, і ліпша милість за срі́бло та золото.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Багатий та вбогий стрічаються, — Господь їх обох створив.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Мудрий бачить лихе — і ховається, а безумні йдуть і кара́ються.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Заплата покори і стра́ху Господнього, — це багатство, і слава, й життя.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Терни́на й пастки́ на дорозі лукавого, а хто стереже́ свою душу, віді́йде далеко від них.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Привчай юнака́ до дороги його, і він, як поста́ріється, не усту́питься з неї.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Багатий панує над бідними, а боржни́к — раб позича́льника.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Хто сіє кри́вду, той жа́тиме лихо, а бич гніву його покінчи́ться.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Хто доброго ока, той поблагосло́влений буде, бо дає він убогому з хліба свого́.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Глумли́вого вижени, — й вийде з ним сварка, і суперечка та га́ньба припи́няться.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Хто чистість серця кохає, той має хороше на устах, і другом йому буде цар.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Очі Господа оберігають знання́, а лукаві слова́ Він відкине.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Лінивий говорить: „На вулиці лев, — серед майда́ну я буду забитий!“

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Уста коха́нки — яма глибока: на ко́го Господь має гнів, той впадає туди.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

До юнако́вого серця глупо́та прив'язана, та різка карта́ння відда́лить від нього її.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Хто тисне убогого, щоб собі́ збагати́тись, і хто багаче́ві дає, — той певно збідніє.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Нахили своє вухо, і послухай слів мудрих, і серце зверни до мого знання́,

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

бо гарне воно, коли будеш ти їх у своєму нутрі́ стерегти́, — хай стануть на устах твоїх вони ра́зом!

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Щоб надія твоя була в Го́споді, я й сьогодні навчаю тебе.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Хіба ж не писав тобі три́чі з порадами та із знання́м,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

щоб тобі завідо́мити правду, правдиві слова́, щоб ти істину міг відпові́сти тому, хто тебе запитає.

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Не грабу́й незамо́жнього, бо він незамо́жній, і не тисни убогого в брамі,

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

бо Господь за їхню справу суди́тиметься, і грабіжникам їхнім ограбує Він душу.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Не дружись із чоловіком гнівли́вим, і не ходи із люди́ною лютою,

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

щоб доріг її ти не навчи́вся, і тене́та не взяв для своєї душі.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Не будь серед тих, хто пору́ку дає́, серед тих, хто пору́чується за борги́:

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

коли ти не матимеш чим заплатити, — нащо ві́зьмуть з-під тебе посте́лю твою?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Не пересува́й віково́ї границі, яку встановили батьки́ твої.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Ти бачив люди́ну, мото́рну в занятті своїм? Вона перед царя́ми спокійно стоятиме, та не всто́їть вона перед про́стими.