Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

É preferível ter um [bom] nome do que muitas riquezas; e ser favorecido é melhor que a prata e o o ouro.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

O rico e o pobre se encontram; todos eles foram feitos pelo SENHOR.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

O prudente vê o mal, e se esconde; mas os ingênuos passam e sofrem as consequências.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

A recompensa da humildade [e do] temor ao SENHOR são riquezas, honra, e vida.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

[Há] espinhos e ciladas no caminho do perverso; quem cuida de sua alma deve ficar longe de [tal caminho].

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Instrui ao menino em seu caminho, e até quando envelhecer, não se desviará dele.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

O rico domina sobre os pobres, e quem toma emprestado é servo daquele que empresta.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Aquele que semeia perversidade colherá sofrimento; e a vara de sua ira se acabará.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Quem tem olhos bondosos será abençoado, porque deu de seu pão ao pobre.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Expulsa ao zombador, e a briga terminará; cessará a disputa e a vergonha.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Quem ama a pureza do coração [fala] graciosamente com os lábios, [e] o rei [será] seu amigo.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Os olhos do SENHOR protegem o conhecimento; porém ele transtornará as palavras do enganador.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

O preguiçoso diz: Há um leão lá fora! Ele me matará nas ruas!

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

A boca da mulher pervertida é uma cova profunda; aquele contra quem o SENHOR se irar cairá nela.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

A tolice está amarrada ao coração do menino; [mas] a vara da correção a mandará para longe dele.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Aquele que oprime ao pobre para proveito próprio e aquele que dá [suborno] ao rico certamente empobrecerão.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Inclina o teu ouvido e escuta as palavras dos sábios; dispõe teu coração ao meu conhecimento;

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

porque é agradável que as guardes dentro de ti, e estejam prontas para os teus lábios;

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

para que tua confiança esteja no SENHOR, eu as ensino a ti hoje.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Por acaso não te escrevi excelentes coisas sobre o conselho e o conhecimento,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

para te ensinar a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem?

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Não roubes ao pobre, porque ele é pobre; nem oprimas ao aflito junto à porta do julgamento.

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

Porque o SENHOR defenderá a causa deles em juízo, e quanto aos que os roubam, ele lhes roubará a alma.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Não seja companheiro de quem se irrita facilmente, nem andes com o homem furioso,

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

Para que não aprendas o caminho dele, e te ponhas em armadilhas para tua alma.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Não estejas entre os que se comprometem em acordos com as mãos, [ou] os que ficam por fiadores de dívidas.

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

Se não tens como pagar, por que razão tirariam tua cama debaixo de ti?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Não mudes os limites antigos que teus pais fizeram.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Viste um homem habilidoso em sua obra? Perante a face dos reis ele será posto; ele não será posto diante de pessoas sem honra.