Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

An fi son suna mai kyau fiye da wadata mai yawa; tagomashi kuma ya fi azurfa ko zinariya.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Mawadaci da matalauci suna da abu guda. Ubangiji ne Mahaliccinsu duka.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Mai basira kan ga damuwa tana zuwa yă nemi mafaka, amma marar azanci kan yi ta tafiya yă kuma sha wahala.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Sauƙinkai da tsoron Ubangiji sukan kawo wadata da girmamawa da kuma rai.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

A hanyoyin mugu akwai kaya da tarko, amma duk wanda ya kiyaye ransa kan kauce musu.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Ka hori yaro a hanyar da ya kamata yă bi, kuma sa’ad da ya tsufa ba zai bar ta ba.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Mawadaci yakan yi mulki a kan matalauci, mai cin bashi kuwa bawan mai ba da bashi ne.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Duk wanda ya shuka mugunta yakan girbe wahala, za a kuma hallaka sandar fushinsa.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Mai bayarwa hannu sake shi kansa zai sami albarka, gama yakan raba abincinsa da matalauta.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Ka hori mai ba’a, hatsaniya kuwa za tă yi waje; fitina da zargi kuma za su ƙare.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Duk mai son tsabtar zuciya wanda kuma jawabinsa mai alheri ne zai zama aminin sarki.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Idanun Ubangiji na lura da sani, amma yakan ƙi kalmomin marar aminci.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Rago kan ce, “Akwai zaki a waje!” Ko kuma “Za a kashe ni a tituna!”

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Bakin mazinaciya rami ne mai zurfi; duk wanda yake a ƙarƙashin fushin Ubangiji zai fāɗa a ciki.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Wauta tana da yawa a zuciyar yara, amma sandar horo zai kore ta nesa da su.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Duk wanda yake danne matalauta don yă azurta kuma duk wanda yake kyauta ga mawadata, dukansu kan talauta.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Ka kasa kunne ka kuma saurara ga maganganu masu hikima; ka yi amfani da abin da nake koyarwa,

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

gama yana da daɗi sa’ad da ka kiyaye su a zuciyarka ka kuma kasance da su a shirye a leɓunanka.

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Domin dogarawarka ta kasance ga Ubangiji, ina koya maka yau, har kai ma.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Ban rubuta maka maganganu talatin ba, maganganun shawara da sani,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

ina koya maka gaskiya da kalmomin da za ka dogara a kai, saboda ka iya ba da amsa daidai ga duk wanda ya aike ka?

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Kada ka zalunci matalauta a kan suna matalauta kada kuma ka ƙwari wanda ba shi da mai taimako a gaban shari’a,

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

gama Ubangiji zai yi magana dominsu zai kuwa washe waɗanda suka washe su.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Kada ka yi abokantaka da mai zafin rai, kada ka haɗa kai da wanda ba shi da wuya ya yi fushi,

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

in ba haka ba za ka koyi hanyoyinsa ka kuma sa kanka a tarko.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Kada ka zama mai ɗaukar lamuni ko ka ba da jingina saboda bashi;

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

gama in ka kāsa biya za a ƙwace gadon da kake kwanciya a kai ma.

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Kada ka matsar da shaidar kan iyakar da kakanninka suka kafa.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Kana ganin mutumin da yake da gwaninta a cikin aikinsa? Zai yi wa sarakuna hidima; ba zai yi hidima wa mutanen da ba su iya ba.