Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Ein guter Name ist wertvoller als großer Reichtum, und Anmut ist besser als Silber und Gold.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Reiche und Arme begegnen einander; der HERR hat sie alle gemacht.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; aber die Einfältigen tappen hinein und müssen es büßen.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Der Lohn der Demut und der Furcht des HERRN ist Reichtum, Ehre und Leben.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Dornen und Schlingen sind auf dem Wege des Verkehrten; wer seine Seele bewahren will, bleibe fern davon!

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Gewöhnt man einen Knaben an den Weg, den er gehen soll, so läßt er nicht davon, wenn er alt wird!

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Der Reiche herrscht über die Armen, und wer borgt, ist des Gläubigers Knecht.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Wer Unrecht sät, wird Unheil ernten, und die Rute seines Übermuts liegt bereit.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Gesegnet wird der Mitleidige; denn er gibt dem Armen von seinem Brot.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Vertreibe den Spötter, so nimmt der Streit ein Ende, und das Zanken und Schmähen hört auf.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Wer Herzensreinheit liebt und anmutige Lippen hat, dessen Freund ist der König.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Die Augen des HERRN behüten die Erkenntnis, aber er verwirrt die Reden des Betrügers.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Der Faule spricht: «Es ist ein Löwe draußen; der könnte mich auf offener Straße zerreißen!»

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Ein Hurenmaul ist eine tiefe Grube; wen der HERR strafen will, der fällt hinein.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Torheit steckt dem Knaben im Herzen; aber die Rute der Zucht wird sie ihm austreiben.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Wer einen Armen drückt, bereichert ihn; wer einem Reichen gibt, schadet ihm nur.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Neige dein Ohr und höre die Worte der Weisen, und dein Herz merke auf meine Lehre!

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

Denn das ist lieblich, wenn du sie in deinem Innern bewahrst, wenn sie allzumal bereitstehen auf deinen Lippen.

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Damit du dein Vertrauen auf den HERRN setzest, lehre ich dich heute, ja, dich!

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Habe ich dir nicht Vortreffliches geschrieben mit Ratschlägen und Lehren,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

daß ich dir kundtäte die zuverlässigen Worte der Wahrheit, damit du wahrheitsgetreuen Bescheid gebest denen, die dich senden?

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Beraube den Schwachen nicht, weil er schwach ist, und unterdrücke den Elenden nicht im Tor!

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

Denn der HERR wird ihre Sache führen und wird denen, die sie berauben, das Leben rauben.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Geselle dich nicht zu einem Zornmütigen und begib dich zu keinem Hitzkopf,

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

damit du dir nicht seinen Wandel angewöhnest und er dir nicht zum Fallstrick deiner Seele werde.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Sei nicht unter denen, welche in die Hand geloben, die sich für Schulden verbürgen;

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

denn wenn du nicht bezahlen kannst, warum soll man dir dein Bett wegnehmen?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Verrücke die ewige Grenze nicht, welche deine Väter gemacht haben.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Siehst du jemand emsig in seinem Geschäft, der darf sich vor Könige stellen; er wird nicht bei unbedeutenden Leuten dienen.