Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Ein guter Name ist wertvoller als großer Reichtum; besser als Silber und Gold ist Gunst.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Reich und Arm begegnen einander: der sie alle schuf, ist Jahwe.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; die Einfältigen aber gehen weiter und müssen's büßen.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Der Lohn der Demut, der Furcht Jahwes ist Reichtum, Ehre und Leben.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Dornen, Schlingen liegen auf dem Wege des Falschen; wer sein Leben bewahrt, bleibt fern von ihnen.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Erziehe den Knaben gemäß dem Wege, den er einhalten soll, so wird er auch im Alter nicht davon abgehen.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Der Reiche herrscht über die Armen, und wer borgt, ist ein Knecht dessen, der ihm leiht.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Wer Unrecht säet, wird Unheil ernten; durch die Rute seines Zornesausbruchs kommt er um.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Der Gütige wird gesegnet, denn er giebt von seinem Brote dem Geringen.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Treibe den Spötter fort, so geht der Zank weg, und ein Ende nimmt Streit und Schimpf.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Jahwe liebt den, der reines Herzens ist; weß Lippen voll Anmut sind, des Freund ist der König.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Die Augen Jahwes behüten die Erkenntnis, aber des Treulosen Worte bringt er zu Fall.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Der Faule spricht: es ist ein Löwe draußen; ich könnte mitten in den Straßen erwürgt werden.

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Eine tiefe Grube ist der Mund der fremden Weiber; wer von Jahwes Zorn getroffen ist, fällt darein.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Haftet Narrheit in des Knaben Herzen, die Rute der Zucht wird sie daraus entfernen.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Man bedrückt einen Geringen, daß seines Gutes viel werde; man giebt einem Reichen, aber es gerät ihm nur zum Mangel.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Neige dein Ohr und höre Worte von Weisen und richte deinen Sinn auf meine Lehre.

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

Denn lieblich ist's, wenn du sie in deinem Innern bewahrst, wenn sie allzumal auf deinen Lippen bereit sind,

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

damit auf Jahwe dein Vertrauen stehe, unterweise ich dich heute, ja dich.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Fürwahr, ich schreibe dir Bedeutsames auf, mit Ratschlägen und Belehrung,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

damit ich dir Wahrheit kundthue, zuverlässige Worte, daß du zuverlässigen Bescheid bringest dem, der dich sendet.

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Beraube nicht den Geringen, weil er gering ist, und zermalme nicht den Elenden im Thore;

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

denn Jahwe wird ihre Sache führen und wird denen, die sie berauben, das Leben rauben.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Geselle dich nicht zu dem Zornmütigen und mit einem Hitzkopfe sollst du keinen Umgang haben,

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

damit du dich nicht an seine Pfade gewöhnest, und dir einen Fallstrick für dein Leben holest.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Sei nicht unter denen, die Handschlag geben, unter denen, die sich für Schulden verbürgen;

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

denn wenn du nichts hast, um zu bezahlen, warum soll man dir das Bette unter dem Leibe wegnehmen?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Verrücke nicht die uralte Grenze, die deine Väter gemacht haben.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Siehst du einen behend in seinem Geschäfte, vor Königen kann er sich zum Dienste stellen; nicht wird er sich vor Unberühmten stellen.