Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Ein guter Name: wünschenswerter ist er als der Reichtum, ein fein Benehmen mehr als Gold und Silber.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Zwar Reich und Arm sind Gegensätze; doch alle beide hat der Herr geschaffen.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Der Kluge sieht das Unglück und verbirgt sich; die Toren gehen weiter, kommen aber so zu Schaden.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Der Demut Lohn, der Lohn der Furcht des Herrn ist Reichtum, Ruhm und Leben.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Dornen und auch Schlingen sind auf eines Falschen Weg. Fern bleibe ihnen, wer sein Leben wahren will!

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Erziehe einen Knaben nur nach dem für ihn bestimmten Weg! Dann geht er auch im Alter nimmer davon ab.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Der Reiche ist der Herr des Armen; wer borgt, ein Sklave dessen, der ihm leiht.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Wer Unrecht sät, wird Unheil ernten, und seines Zornes Rute reibt ihn auf.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Gelobt wird der Leichtlebige; er gibt von seinem eigenen Brot dem Armen.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Treib nur den Spötter weg! Dann schwindet auch der Zank. Ein Ende nehmen Streit und Schimpf.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Wer Herzensreinheit liebt und anmutsvolle Rede, bekommt zum Freund den König.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Des Herren Augen wachen über die Erkenntnis; er bringt des Frevlers Wort zu Falle.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Der Faule spricht: "Ein Löwe könnte draußen sein; ich könnte mitten in den Straßen eines Mordes Opfer werden."

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Ein frevelhafter Mund ist eine tiefe Grube; wer von dem Zorn des Herrn getroffen, fällt hinein.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Die Torheit wurzelt in des Knaben Herzen tief; die Zuchtrute treibt sie ihm aus.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Man übervorteilt einen Armen, um sein eigen Gut zu mehren; doch schenkt man einem Reichen, tut man es zu dessen Schaden.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Neig her dein Ohr! Hör auf des Weisen Worte! Richt auf meine Lehre deinen Sinn!

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

Gar schön bewahrst du sie in deinem Herzen, wenn sie verwahrt dir auf den Lippen liegt.

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Auf daß sich dein Vertrauen auf den Herren stütze, belehre ich dich heute selbst.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Die Dreißig, hab ich nicht aufgezeichnet sie für dich zu wohlbedachten Überlegungen?

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

Ich lehre dich in Wahrheit nur wahrhaftige Worte und gebe dir auf deine Fragen zuverlässige Antwort.

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Beraube den Schwächsten nicht, weil man ihm leicht beikommen kann! Zermalme nicht den Armen, weil er wehrlos ist!

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

Denn ihre Sache führt der Herr; die sie betrügen, die betrügt auch er ums Leben.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Gesell dich nicht den Zornigen zu! Mit einem Hitzkopf hab nicht Umgang!

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

Sonst lernst du seinen Wandel und bringst sein Leben in Gefahr.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Sei nicht bei denen, die da Handschlag geben, bei denen, die für Schulden bürgen!

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

Wenn du nichts hast, um zu bezahlen, wird dir dafür das Bett genommen.

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Verrücke nicht uralte Satzungen, die deine Väter einst gemacht!

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Siehst du, wie gar geschickt ein Mann bei seiner Arbeit ist, dann kann er nur bei Königen bestehen, nicht bei Sparsamen.