Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Un nom estimé est préférable à la grande richesse: la sympathie est plus précieuse que l’argent et que l’or.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Riche et pauvre sont sur la même ligne: l’Eternel les a faits l’un et l’autre.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

L’Homme avisé aperçoit le danger et se met à l’abri; les niais passent outre et en pâtissent.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Fruits de l’humilité, de la crainte de Dieu: richesse, honneur et vie!

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Des lacets et des pièges sont semés sur la route du pervers; qui tient à sa vie s’en éloigne.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Donne au jeune homme de bonnes habitudes dès le début de sa carrière; même avancé en âge, il ne s’en écartera point.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Le riche prime les pauvres; le débiteur est prisonnier de son créancier.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Qui sème l’injustice, récolte l’adversité, l’instrument de sa passion sera anéanti.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Celui qui a bon cœur sera béni, car il partage son pain avec le pauvre.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Expulse le persifleur, la discorde décampera avec lui, plus de disputes ni d’injures!

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Un ami au cœur pur, par l’agrément de ses lèvres, gagne l’affection du roi.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Les yeux de l’Eternel protègent le vrai savoir; mais ils renversent les entreprises du perfide.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Le paresseux s’écrie: "Il y a un lion dehors! Je vais être massacré en pleine rue!"

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

La bouche des femmes étrangères est comme un abîme profond; celui que Dieu réprouve y tombe.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

La sottise est attachée au cœur de l’adolescent; la verge qui châtie doit l’en arracher.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

On pressure le pauvre, et cela tourne à son profit; on donne au riche, et c’est un appauvrissement pour lui.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Incline ton oreille et écoute les paroles des sages; prête ton attention aux leçons de mon expérience.

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

II sera beau pour toi de les retenir en ton cœur, de les fixer en permanence sur tes lèvres.

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

Mets ta confiance en l’Eternel; voilà ce que je t’enseigne à toi-même en ce jour.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

N’Est-ce pas à ton intention que j’ai consigné par écrit d’importantes maximes, en fait de bons conseils et d’expérience,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

pour t’apprendre ce qu’iI y a de réel dans les dictons de la vérité et te permettre de présenter fidèlement les choses à ceux qui t’envoient?

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Ne dépouille pas le faible parce qu’il est sans défense; n’écrase pas le pauvre à la Porte,

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

car l’Eternel prend en mains leur cause et il traite avec rigueur ceux qui leur infligent des vexations.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Ne fraye pas avec un homme irascible, ne lie pas société avec quelqu’un qui s’emporte:

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

tu pourrais copier leurs mœurs et t’engager toi-même dans un piège.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Ne sois pas de ceux qui disent: "Touchez-là!" et qui se portent garants pour des emprunts.

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

Que tu n’aies pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce que l’on saisisse la couche où tu reposes?

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Ne déplace pas les bornes antiques, que tes pères ont posées.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Vois cet homme diligent dans son travail: il pourra paraître devant les rois au lieu de se tenir auprès des gens obscurs.