Fjalët e urta 22
1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.
A good reputation is a much better choice than plenty of money; respect is better than silver and gold.
2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.
The rich and the poor have this in common: the Lord created them all.
3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.
If you're sensible you see danger coming and get out of the way; but stupid people just keep going and pay for it.
4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.
The reward you receive for being humble and respecting the Lord is wealth, honor, and life.
5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.
Thorns and traps lie in the path of crooked people; those who value their lives will stay away from them.
6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.
Teach children the right way to live, and when they grow up they'll go on doing so.
7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.
The rich rule the poor, and borrowers are slaves to their lenders.
8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.
Those who sow injustice will reap disaster, and the angry beatings they inflict on others will be stopped.
9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.
If you're generous, you'll be blessed, for you share your food with those in need.
10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.
Get rid of the scornful, and you'll get rid of conflict too—no more arguments or insults!
11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.
Anyone who loves sincerity and a gracious way of speaking will have the king as their friend.
12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.
The Lord watches over true knowledge, but counteracts the words of liars.
13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.
Lazy people make claims like, “There's a lion outside! I might be killed if I go out there!”
14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.
The seductive words of an immoral woman are a dangerous trap—if the Lord's angry with you, then you'll fall right in.
15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.
Children are naturally foolish; physical correction helps them to see sense.
16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.
If you oppress the poor to make yourself rich, or if you're generous to the rich, you'll end up poor yourself.
17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.
Pay attention and listen to the words of the wise, and think carefully about my teachings—
18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.
for it's good to keep them in mind so you can be ready to share them.
19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.
I'm explaining this to you today so you can trust in the Lord—yes, you!
20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,
Haven't I written down for you thirty sayings of advice and wisdom?
21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?
They are to make it clear to you what's right and true, so you can give a truthful explanation to those who sent you.
22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,
For you shouldn't steal from the poor just because they're poor; and you shouldn't crush those with limited means in court,
23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.
for the Lord will plead their case, and he will take back whatever was stolen from them.
24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,
Don't make friends with someone who gets upset easily; don't associate with angry people,
25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.
in case you learn to be like them and make a mess of your life.
26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.
Don't shake hands and guarantee someone's debt,
27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?
for if you can't pay, why should your bed be taken away from beneath you?
28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.
Don't move ancient boundary markers that your forefathers put in place.
29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.
If you see someone skilled in what they do, they'll work for kings and not for ordinary people.
