Fjalët e urta 21

1 Zemra e mbretit në duart e Zotit është si rrjedhat e ujit; atë e drejton ngado që do ai.

Yahweh controls what kings do [MTY] [like] he controls how streams flow; he causes kings to do just what he wants them to do.

2 Çdo rrugë e njeriut është e drejtë në sytë e tij, por Zoti i peshon zemrat.

People always think that what they do is right, but Yahweh judges our (motives/reasons [for doing things)] [MTY].

3 Të zbatosh drejtësinë dhe paanësinë është një gjë që i pëlqen Zotit më shumë se flijimi.

Doing what is right and fair is more acceptable to Yahweh than [bringing] sacrifices [to him].

4 Sytë krenarë dhe një zemër kryelartë, që janë llamba e të pabesëve, janë mëkat.

Being proud and arrogant [DOU] is [like] a lamp [MTY] [that guides] wicked people; being proud and arrogant characterizes (wicked people’s whole behavior/everything that wicked people do).

5 Synimet e njeriut të kujdesshëm çojnë me siguri në bollëk, por ai që ngutet do të bjerë me siguri në varfëri.

People who plan carefully will surely have plenty [of what they need]; those who act too quickly [to become rich] will become poor.

6 Të përftosh thesare me një gjuhë gënjeshtare është një kotësi kalimtare e atij që kërkon vdekjen.

Money that people acquire [by cheating others] by lying [MTY] to them will soon disappear [like] a mist, and doing that will [soon] lead to their death.

7 Dhuna e të pabesëve merr tutje, sepse ata nuk pranojnë të zbatojnë drejtësinë.

Wicked [people] refuse to do what is right/just, but they will be ruined because of the violent things [PRS] that they do.

8 Rruga e njeriut të fajshëm është dredha-dredha, por njeriu i drejtë vepron ndershmërisht.

Guilty [people continually do what is evil; it is as though] [MET] they are walking on a crooked road; but righteous/innocent people [always] do what is right.

9 Éshtë më mirë të banosh mbi qoshen e një çatie se sa në një shtëpi bashkë me një grua grindavece.

It is better to live in the corner of an attic/housetop [by yourself] than to live inside the house with a wife who is always nagging.

10 Shpirti i të pabesit dëshiron të keqen; as shoku i tij nuk gjen mëshirë në sytë e tij.

Wicked [people] [SYN] are always wanting [to do what is] evil; they never act mercifully toward anyone.

11 Kur tallësi ndëshkohet, i thjeshti bëhet i urtë; por kur i urti mësohet ai fiton dije.

When those who ridicule [others] are punished, [even] those who do not have good sense [see that, and] they become wise, and when those who are wise are taught, they become wiser.

12 I drejti vëren me kujdes shtëpinë e të pabesit dhe përmbys të pabesët, sepse janë të këqij.

[God], the one [who is completely] righteous, knows [what happens inside] the houses of wicked [people], and [he will cause] those people to be completely ruined/destroyed.

13 Kush mbyll veshin ndaj britmës së të varfërit, do të bërtasë edhe ai, por nuk do të ketë përgjigje.

There are people who refuse to listen when poor people cry out [for help]; [but some day] they themselves will cry out [for help], and no one will hear them.

14 Një dhuratë që bëhet fshehtas e fashit zemërimin dhe një dhuratë që jepet nën dorë qetëson zemërimin e fortë.

When someone is angry [with you], if you secretly give him a gift, he will stop being angry.

15 Të bësh atë që është e drejtë është një gëzim për të drejtin, por është një rrënim për ata që kryejnë paudhësi.

Good/Righteous [people] are happy when they [see others do] what is just/fair, but those who do what is evil are terrified [when they think about what may happen to them].

16 Njeriu që largohet nga rruga e maturisë ka për të banuar në kuvendin e të vdekurve.

Those who stop behaving like those who have good sense behave will [soon] discover that they have gone to the place where dead people are.

17 Ai që i do qejfet do të jetë në varfëri, ai që e do verën dhe vajin nuk do të pasurohet.

Those who spend their money to buy (things that give them pleasure/things that cause them to feel happy) will become poor; those who love [to spend money to buy] wine and nice/fancy food [MTY] will never become rich.

18 I pabesi do t’i shërbejë si shpërblim të drejtit; dhe i paudhi në vend të njerëzve të drejtë.

Wicked [people] bring on themselves the sufferings that they were trying to cause righteous [people] to experience [DOU].

19 Éshtë më mirë të banosh në një shkretëtirë se sa me një grua grindavece dhe ngacmuese.

It is better to live [alone] in a desert than [to live] with a wife who is [always] nagging and complaining.

20 Në shtëpinë e të urtit ka një thesar të çmuar dhe vaj, por njeriu budalla i bën të gjitha rrush e kumbulla.

Wise people have many valuable things in their houses, but foolish people [quickly] spend/waste [all their money].

21 Kush ndjek drejtësinë dhe dhembshurinë ka për të gjetur jetën, drejtësinë dhe lavdinë.

Those who [always] try to act in a fair and kind way [toward others] will live [a long time] and be honored/respected.

22 I urti ngjitet në qytetin e njerëzve të fortë dhe rrëzon forcën në të cilën kishte besim.

A wise army commander [helps his troops] climb over a wall [to attack] a city that is defended by a strong army, with the result that they are able to (get over/destroy) the high walls that their enemies trusted [would protect them].

23 Kush ruan gojën dhe gjuhën e tij mbron jetën e tij nga fatkeqësitë.

Those who are very careful about what they say [MTY] are [able to] avoid trouble.

24 Emri i krenarit pa cipë është: “tallës”; ai çdo gjë e bën me një mburrje të tepruar.

Those who make fun of [everything that is good] are proud and conceited [DOU]; they [always] act in an inconsiderate way [toward others].

25 Dëshirat e përtacit e vrasin atë, sepse duart e tij nuk pranojnë të punojnë.

Lazy people, who refuse to work, [will] die [of hunger] because they [SYN] do not earn [money to buy food].

26 Ai dëshiron me zjarr tërë ditën, por i drejti dhuron duke mos refuzuar kurrë.

All during the day [wicked people] desire to obtain things, but righteous [people] have plenty, [with the result that] they [are able to] give things generously to others.

27 Flijimi i të pabesit është gjë e neveritshme, aq më tepër në rast se e ofron me qëllim të keq.

[Yahweh] detests the sacrifices that wicked [people] offer [to him]; [but he] detests it even more when they [think that they will escape being punished for] their evil deeds because of the sacrifices that they bring.

28 Dëshmitari i rremë do të vdesë, por njeriu që e dëgjon do të mund të flasë gjithnjë.

Those who tell lies in court will be punished; no one stops/silences witnesses who say what is truthful/reliable.

29 I pabesi e fortëson fytyrën e tij, por njeriu i drejtë e bën të qëndrueshme rrugën e tij.

Wicked people pretend [that they know everything], but righteous people think carefully about [what will happen because of] what they do.

30 Nuk ka as dituri, as zgjuarësi dhe as këshillë kundër Zotit.

[Thinking that we are] wise, and that we understand many things, and that we have good insight, does not help us if Yahweh is (acting against/not pleased with) us.

31 Kali është gati për ditën e betejës, por fitorja i përket Zotit.

We [can] get horses ready to fight in a battle, but Yahweh is the one who enables us to (win victories/defeat our enemies).