Fjalët e urta 17

1 Éshtë më mirë një copë bukë thatë me paqe se sa një shtëpi plot me kafshë të vrara me grindje.

Vaut mieux une bouchée de pain sec avec la joie, qu’une maison pleine de victimes avec la dispute.

2 Shërbëtori që vepron me urtësi ka për të sunduar mbi të birin që e turpëron dhe do të marrë një pjesë të trashëgimisë bashkë me vëllezërit.

Le serviteur sage dominera les fils insensés; et il partagera l’héritage entre les frères.

3 Poçi është për argjendin dhe furra për arin, por ai që provon zemrat është Zoti.

Comme par le feu est éprouvé l’argent, et l’or dans le creuset; ainsi le Seigneur éprouve les cœurs.

4 Njeriu i keq dëgjon buzët e liga, gënjeshtari dëgjon gjuhën e çoroditur.

Le méchant obéit à une langue inique, et le trompeur obtempère à une lèvre mensongère.

5 Ai që përqesh të varfërin fyen Atë që e ka krijuar; ai që kënaqet me fatkeqësinë e tjetrit nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Celui qui méprise le pauvre outrage celui qui l’a fait, et celui qui se réjouit de la ruine d’un autre ne sera pas impuni.

6 Bijtë e bijve janë kurora e pleqve, dhe lavdia e bijve janë etërit e tyre.

La couronne des vieillards sont les fils des fils; et la gloire des fils sont leurs pères.

7 Budallait nuk i shkon një e folur e bukur, aq më pak princit nuk i shkojnë buzë gënjeshtare,

Les paroles graves ne conviennent pas à un insensé; ni à un prince une lèvre menteuse.

8 Një dhuratë është një gur i çmuar në sytë e atij që e ka; ngado që kthehet, ai ia del.

C’est une pierre précieuse très agréable, que l’attente de celui qui espère; de quelque côté qu’il se tourne, il agit avec intelligence et prudence.

9 Kush mbulon një faj fiton dashuri, por kush i rikthehet përsëri ndan miqtë më të mirë.

Celui qui cache une faute recherche l’amitié: celui qui la rappelle une seconde fois sépare ceux qui étaient unis.

10 Një qortim depërton më thellë te njeriu me mend se sa njëqind goditje te budallai.

Plus profite une réprimande à un homme prudent que cent coups à un insensé.

11 Njeriu i keq nuk kërkon gjë tjetër veç të ngrerë krye, prandaj do të dërgohet kundër tij një lajmëtar mizor.

Toujours le méchant cherche des querelles: mais un ange cruel sera envoyé contre lui.

12 Éshtë më mirë të takosh një harushë se cilës i kanë vjedhur këlyshët e vet se sa një budalla në marrëzinë e tij.

Il est plus avantageux de rencontrer une ourse à qui l’on a enlevé ses petits qu’un insensé se confiant dans sa folie.

13 E keqja nuk do të largohet nga shtëpia e atij që së mirës i përgjigjet me të keqen.

Celui qui rend le mal pour le bien, le malheur ne s’éloignera pas de sa maison.

14 Të fillosh një grindje është sikur t’u çelësh rrugë ujërave; prandaj ndërprite grindjen përpara se të acarohet.

Celui qui lâche l’eau entame un procès; mais, avant qu’il soutire un affront, il abandonne le jugement.

15 Ai që nxjerr të pafajshëm fajtorin dhe ai që dënon të drejtin janë që të dy të neveritshëm për Zotin.

Celui qui justifie l’impie et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination auprès de Dieu.

16 Ç’duhet paraja në duart e budallait? Mos vallë për të blerë dituri, kur ai nuk ka mend fare?

Que sert à l’insensé d’avoir des richesses, puisqu’il ne peut acheter la sagesse? Celui qui élève sa maison bien haut en cherche la ruine; et celui qui évite d’apprendre tombera dans des maux.

17 Miku të do në çdo kohë, por vëllai lind për ditë të vështira.

Il aime en tout temps, celui qui est ami; et c’est dans les angoisses qu’un frère se fait connaître.

18 Njeriu që nuk ka mend jep dorën si garanci dhe merr zotime për të afërmin e tij.

Un homme insensé battra des mains, lorsqu’il aura répondu pour son ami.

19 Ai që do mëkatin i do grindjet, dhe ai që ngre portën e tij kërkon rrënim.

Celui qui médite des discordes aime les rixes; et celui qui élève sa porte cherche sa ruine.

20 Njeriu zemërshthurur nuk gjen asnjë të mirë, dhe ai që ka gjuhën e çoroditur bie në telashe.

Celui qui a un cœur pervers ne trouvera pas le bien; et celui qui tourne la langue tombera dans le malheur.

21 Atij që i lind një budalla do t’i vijnë hidhërime dhe ati i një budallai nuk mund të ketë gëzim.

L’insensé est né pour son ignominie; et un père dans un fils stupide ne mettra pas sa joie.

22 Një zemër e gëzuar është një ilaç i mirë, por një frymë e dërrmuar i than kockat.

Un cœur joyeux rend la santé florissante; une âme triste dessèche les os.

23 I pabesi pranon dhurata fshehurazi për të prishur rrugët e drejtësisë.

L’impie reçoit en secret des présents, afin qu’il pervertisse les sentiers de la justice.

24 Dituria qëndron para atij që ka mend, por sytë e budallait enden deri në cepat më të largëta të dheut.

Sur la face de l’homme prudent brille la sagesse; les yeux des insensés sont à l’extrémité du monde.

25 Biri budalla është një burim vuajtjesh për atin e tij dhe hidhërim për atë që e ka lindur.

Un fils insensé est la colère de son père, et la douleur de la mère qui l’a enfanté.

26 Nuk është mirë të dënosh të drejtin, as të godasësh princat për ndershmërinë e tyre.

Il n’est pas bon de causer du dommage au juste, ni de frapper le prince qui juge selon la justice.

27 Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur.

Celui qui modère ses paroles est docte et prudent; et l’homme savant est d’un esprit précieux.

28 Budallai, edhe kur hesht, konsiderohet i urtë dhe, kur i mban të mbyllura buzët e tij, konsiderohet i zgjuar.

L’insensé même, s’il se tait, sera réputé pour sage, et, s’il comprime ses lèvres, pour intelligent.