Fjalët e urta 17

1 Éshtë më mirë një copë bukë thatë me paqe se sa një shtëpi plot me kafshë të vrara me grindje.

Mieux vaut du pain sec, mangé en paix, qu’une maison pleine de festins, accompagnés de disputes.

2 Shërbëtori që vepron me urtësi ka për të sunduar mbi të birin që e turpëron dhe do të marrë një pjesë të trashëgimisë bashkë me vëllezërit.

Un esclave intelligent prime un fils de famille incapable et reçoit une part d’héritage parmi les frères.

3 Poçi është për argjendin dhe furra për arin, por ai që provon zemrat është Zoti.

L’Éprouvette pour l’argent, le creuset pour l’or; quant aux cœurs, c’est l’Eternel qui les éprouve.

4 Njeriu i keq dëgjon buzët e liga, gënjeshtari dëgjon gjuhën e çoroditur.

Le méchant prête attention aux lèvres iniques; l’homme de mensonge écoute la langue malfaisante.

5 Ai që përqesh të varfërin fyen Atë që e ka krijuar; ai që kënaqet me fatkeqësinë e tjetrit nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Railler le pauvre, c’est outrager celui qui l’a créé; qui se réjouit d’un malheur ne demeure pas impuni.

6 Bijtë e bijve janë kurora e pleqve, dhe lavdia e bijve janë etërit e tyre.

La couronne des vieillards, ce sont leurs petits-enfants; l’honneur des fils, ce sont leurs parents.

7 Budallait nuk i shkon një e folur e bukur, aq më pak princit nuk i shkojnë buzë gënjeshtare,

Un fier langage ne sied pas à l’homme vil, moins encore une langue mensongère à l’homme généreux.

8 Një dhuratë është një gur i çmuar në sytë e atij që e ka; ngado që kthehet, ai ia del.

Les présents sont comme une pierre magique pour qui les reçoit: de quelque côté qu’on se tourne, ils assurent le succès.

9 Kush mbulon një faj fiton dashuri, por kush i rikthehet përsëri ndan miqtë më të mirë.

Qui veut se faire des amis jette un voile sur les offenses; les rappeler sans cesse, c’est diviser les amis.

10 Një qortim depërton më thellë te njeriu me mend se sa njëqind goditje te budallai.

Un reproche fait plus d’impression sur un homme intelligent que cent coups sur un fou.

11 Njeriu i keq nuk kërkon gjë tjetër veç të ngrerë krye, prandaj do të dërgohet kundër tij një lajmëtar mizor.

L’Esprit de rébellion ne recherche que le mal, et c’est un ange cruel qui est déchaîné par lui.

12 Éshtë më mirë të takosh një harushë se cilës i kanë vjedhur këlyshët e vet se sa një budalla në marrëzinë e tij.

Plutôt trouver sur sa route une ourse, à qui on a enlevé ses petits, qu’un fou en pleine folie!

13 E keqja nuk do të largohet nga shtëpia e atij që së mirës i përgjigjet me të keqen.

Qui rend le mal pour le bien, le malheur ne bougera pas de sa demeure.

14 Të fillosh një grindje është sikur t’u çelësh rrugë ujërave; prandaj ndërprite grindjen përpara se të acarohet.

Le début d’une dispute, c’est comme une écluse qu’on ouvre: avant que la querelle éclate, cède la place.

15 Ai që nxjerr të pafajshëm fajtorin dhe ai që dënon të drejtin janë që të dy të neveritshëm për Zotin.

Innocenter un coupable, condamner un juste, double abomination aux yeux de l’Eternel!

16 Ç’duhet paraja në duart e budallait? Mos vallë për të blerë dituri, kur ai nuk ka mend fare?

A quoi sert au fou d’avoir de l’argent en main pour acquérir de la sagesse? Il n’a pas d’intelligence.

17 Miku të do në çdo kohë, por vëllai lind për ditë të vështira.

En tout temps, l’ami est fidèle à son affection: il est naturellement un frère dans le malheur.

18 Njeriu që nuk ka mend jep dorën si garanci dhe merr zotime për të afërmin e tij.

L’Homme dépourvu de sens engage sa parole et se porte garant à l’égard de son prochain.

19 Ai që do mëkatin i do grindjet, dhe ai që ngre portën e tij kërkon rrënim.

C’Est aimer le péché que d’aimer les querelles; qui dresse haut sa porte cherche sa ruine.

20 Njeriu zemërshthurur nuk gjen asnjë të mirë, dhe ai që ka gjuhën e çoroditur bie në telashe.

L’Homme artificieux n’obtient pas le bonheur; qui manie une langue perfide tombe dans l’adversité.

21 Atij që i lind një budalla do t’i vijnë hidhërime dhe ati i një budallai nuk mund të ketë gëzim.

Avoir pour fils un fou est une affliction; nulle joie pour le père d’un insensé!

22 Një zemër e gëzuar është një ilaç i mirë, por një frymë e dërrmuar i than kockat.

Un cœur joyeux redresse le corps, un esprit abattu dessèche les membres.

23 I pabesi pranon dhurata fshehurazi për të prishur rrugët e drejtësisë.

Le pervers accepte des présents en secret pour faire dévier les règles de la justice.

24 Dituria qëndron para atij që ka mend, por sytë e budallait enden deri në cepat më të largëta të dheut.

La sagesse éclaire le visage de l’homme intelligent; les yeux du sot furètent jusqu’aux extrémités de la terre.

25 Biri budalla është një burim vuajtjesh për atin e tij dhe hidhërim për atë që e ka lindur.

Un enfant sot est un chagrin pour son père, une cause d’amertume pour sa mère.

26 Nuk është mirë të dënosh të drejtin, as të godasësh princat për ndershmërinë e tyre.

Certes, c’est une mauvaise action d’infliger une amende à l’innocent et des coups à des gens de bien en raison de leur droiture.

27 Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur.

Etre ménager de paroles, c’est faire preuve de bon sens; l’homme intelligent garde son sang-froid.

28 Budallai, edhe kur hesht, konsiderohet i urtë dhe, kur i mban të mbyllura buzët e tij, konsiderohet i zgjuar.

Même le sot, s’il sait se taire, passe pour sage; pour intelligent, s’il sait tenir ses lèvres closes.