Fjalët e urta 17

1 Éshtë më mirë një copë bukë thatë me paqe se sa një shtëpi plot me kafshë të vrara me grindje.

Mieux vaut un morceau sec et la paix, qu’une maison pleine de viandes de sacrifices et des querelles.

2 Shërbëtori që vepron me urtësi ka për të sunduar mbi të birin që e turpëron dhe do të marrë një pjesë të trashëgimisë bashkë me vëllezërit.

Un serviteur sage gouvernera le fils qui fait honte, et il aura part à l’héritage au milieu des frères.

3 Poçi është për argjendin dhe furra për arin, por ai që provon zemrat është Zoti.

Le creuset est pour l’argent, et le fourneau pour l’or; mais l’Éternel éprouve les cœurs.

4 Njeriu i keq dëgjon buzët e liga, gënjeshtari dëgjon gjuhën e çoroditur.

Celui qui fait le mal est attentif à la lèvre d’iniquité; le menteur prête l’oreille à la langue pernicieuse.

5 Ai që përqesh të varfërin fyen Atë që e ka krijuar; ai që kënaqet me fatkeqësinë e tjetrit nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Qui se moque du pauvre outrage celui qui l’a fait; qui se réjouit de la calamité ne sera pas tenu pour innocent.

6 Bijtë e bijve janë kurora e pleqve, dhe lavdia e bijve janë etërit e tyre.

La couronne des vieillards, ce sont les fils des fils, et la gloire des fils, ce sont leurs pères.

7 Budallait nuk i shkon një e folur e bukur, aq më pak princit nuk i shkojnë buzë gënjeshtare,

La parole excellente ne convient point à un homme vil; combien moins [sied] à un prince la lèvre menteuse.

8 Një dhuratë është një gur i çmuar në sytë e atij që e ka; ngado që kthehet, ai ia del.

Le présent est une pierre précieuse aux yeux de celui qui le possède; de quelque côté qu’il se tourne, il réussit.

9 Kush mbulon një faj fiton dashuri, por kush i rikthehet përsëri ndan miqtë më të mirë.

Celui qui couvre une transgression cherche l’amour, mais celui qui répète une chose divise les intimes amis.

10 Një qortim depërton më thellë te njeriu me mend se sa njëqind goditje te budallai.

La répréhension fait plus d’impression sur l’homme intelligent que 100 coups sur le sot.

11 Njeriu i keq nuk kërkon gjë tjetër veç të ngrerë krye, prandaj do të dërgohet kundër tij një lajmëtar mizor.

L’inique ne cherche que rébellion; mais un messager cruel sera envoyé contre lui.

12 Éshtë më mirë të takosh një harushë se cilës i kanë vjedhur këlyshët e vet se sa një budalla në marrëzinë e tij.

Qu’un homme rencontre une ourse privée de ses petits, plutôt qu’un sot dans sa folie!

13 E keqja nuk do të largohet nga shtëpia e atij që së mirës i përgjigjet me të keqen.

Le mal ne quittera point la maison de celui qui rend le mal pour le bien.

14 Të fillosh një grindje është sikur t’u çelësh rrugë ujërave; prandaj ndërprite grindjen përpara se të acarohet.

Le commencement d’une querelle, c’est comme quand on laisse couler des eaux; avant que la dispute s’échauffe, va-t’en.

15 Ai që nxjerr të pafajshëm fajtorin dhe ai që dënon të drejtin janë që të dy të neveritshëm për Zotin.

Celui qui justifie le méchant et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination à l’Éternel.

16 Ç’duhet paraja në duart e budallait? Mos vallë për të blerë dituri, kur ai nuk ka mend fare?

Pourquoi donc le prix dans la main d’un sot pour acheter la sagesse, alors qu’il n’a point de sens?

17 Miku të do në çdo kohë, por vëllai lind për ditë të vështira.

L’ami aime en tout temps, et un frère est né pour la détresse.

18 Njeriu që nuk ka mend jep dorën si garanci dhe merr zotime për të afërmin e tij.

L’homme dépourvu de sens frappe dans la main, s’engageant comme caution vis-à-vis de son prochain.

19 Ai që do mëkatin i do grindjet, dhe ai që ngre portën e tij kërkon rrënim.

Qui aime les contestations aime la transgression; qui hausse son portail cherche la ruine.

20 Njeriu zemërshthurur nuk gjen asnjë të mirë, dhe ai që ka gjuhën e çoroditur bie në telashe.

Celui qui est pervers de cœur ne trouve pas le bien; et celui qui use de détours avec sa langue tombe dans le mal.

21 Atij që i lind një budalla do t’i vijnë hidhërime dhe ati i një budallai nuk mund të ketë gëzim.

Celui qui engendre un sot [l’engendre] pour son chagrin; et le père d’un homme vil ne se réjouira pas.

22 Një zemër e gëzuar është një ilaç i mirë, por një frymë e dërrmuar i than kockat.

Le cœur joyeux fait du bien à la santé, mais un esprit abattu dessèche les os.

23 I pabesi pranon dhurata fshehurazi për të prishur rrugët e drejtësisë.

Le méchant prend de [son] sein un présent pour faire dévier les sentiers du jugement.

24 Dituria qëndron para atij që ka mend, por sytë e budallait enden deri në cepat më të largëta të dheut.

La sagesse est en face de l’homme intelligent, mais les yeux du sot sont au bout de la terre.

25 Biri budalla është një burim vuajtjesh për atin e tij dhe hidhërim për atë që e ka lindur.

Un fils insensé est un chagrin pour son père et une amertume pour celle qui l’a enfanté.

26 Nuk është mirë të dënosh të drejtin, as të godasësh princat për ndershmërinë e tyre.

Il n’est pas bon de punir le juste, et de frapper les nobles à cause de [leur] droiture.

27 Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur.

Celui qui a de la connaissance retient ses paroles, et un homme qui a de l’intelligence est d’un esprit froid.

28 Budallai, edhe kur hesht, konsiderohet i urtë dhe, kur i mban të mbyllura buzët e tij, konsiderohet i zgjuar.

Même le fou qui se tait est réputé sage, – celui qui ferme ses lèvres, un homme intelligent.