Fjalët e urta 16
1 Prirjet e zemrës i përkasin njeriut, por përgjigja e gjuhës vjen nga Zoti.
People plan what they want to do, but Yahweh is the one who decides [MTY] what really will happen.
2 Të gjitha rrugët e njeriut janë të pastra në sytë e tij, por Zoti i peshon frymët.
People may think that their actions are right, but Yahweh really knows why people do what they do.
3 Besoja Zotit veprimet e tua dhe planet e tua do të realizohen.
(Request/Rely on) Yahweh to direct what you plan to do; [if you do that], you will succeed in what you plan.
4 Zoti ka bërë çdo gjë për vete të tij, edhe të pabesin për ditën e fatkeqësisë.
Yahweh knows why he does everything that he does; he has even prepared the wicked for the time that he will punish them.
5 Ai që është zemërkrenar është i neveritshëm për Zotin; edhe sikur t’i shtrëngojë dorën një tjetri për besëlidhje, nuk ka për të mbetur pa u ndëshkuar.
Yahweh hates/detests everyone who is proud [IDM]; you can be certain [IDM] that they will be punished [LIT].
6 Me mirësinë dhe me të vërtetën padrejtësia shlyhet, dhe me frikën e Zotit njeriu largohet nga e keqja.
Be loyal to Yahweh and faithfully [obey] him; if you do that, he will forgive you for having sinned. If we revere him, nothing evil will happen to us (OR, he will prevent evil things from happening to us).
7 Kur Zotit i pëlqejnë rrugët e një njeriu, ai bën që edhe armiqtë e tij të bëjnë paqe me të.
When our behavior pleases Yahweh, he even causes our enemies to act peacefully toward us.
8 Më mirë të kesh pak me drejtësi, se sa të ardhura të mëdha pa drejtësi.
It is better to have a small amount of money that is earned honestly than to have a lot of money that is acquired dishonestly.
9 Zemra e njeriut programon rrugën e tij, por Zoti drejton hapat e tij.
People plan what they want to do, but Yahweh directs/determines what they will [really] be able to do.
10 Mbi buzët e mbretit është një vendim hyjnor; gjatë gjykimit goja e tij nuk duhet të gabojë.
[If] God directs what a king says, what he decides is [always] right/fair.
11 Kandari dhe peshoret e sakta janë të Zotit, të gjitha gurët e peshës janë vepër e tij.
Yahweh wants us to use scales that are correct; the weights in his bag are correct, [because] he made them.
12 Éshtë një gjë e neveritshme për mbretërit të bëjnë të keqen, sepse froni bëhet i qëndrueshëm me drejtësinë.
Kings detest those who do evil, because [it is people doing what] is fair/right that causes their governments to be [MTY] strong.
13 Buzët e drejta u pëlqejnë mbretërve; ata e duan atë që flet drejt.
Kings are delighted to hear people say [MTY] what is true; they love those who say what is right/honest.
14 Zemërimi i mbretit është si lajmëtari i vdekjes, por njeriu i urtë do ta qetësojë atë.
If a king becomes angry, he [may] command that someone be executed, [so] wise people will [try to] cause him to be calm.
15 Në dritën e fytyrës së mbretit ka jetë, dhe favori i tij është si reja e shiut të fundit.
If a king has a smile [MTY] on his face, he will enable people to have a [long] life (OR, he will not order people to be executed); his being pleased [with people] is [as delightful] as rain in the springtime [when seeds are planted].
16 Éshtë më mirë të fitosh dituri se sa ar, dhe të fitosh mënçuri se sa argjend.
Becoming wise is better than aquiring gold; getting good understanding/insight is better than acquiring silver.
17 Rruga kryesore e njerëzve të drejtë është të evitojnë të keqen; ai që do ta ruajë shpirtin e tij mbikqyr rrugën e tij.
Those whose behavior [MET] is good/right turn away from doing evil; those who guard their conduct [MTY] protect their lives.
18 Përpara shkatërrimit vjen kryelartësia dhe përpara rrëzimit fryma krenare.
Being proud will (lead to your having/cause you to have) disasters; despising others will result in your being ruined.
19 Më mirë të kesh frymë të përulur me të mjerët se sa të ndash prenë me krenarët.
It is better to be humble and poor than [to associate with] proud [people] and [to become rich by] dividing with them (plunder/goods captured in a battle).
20 Kush i kushton kujdes Fjalës do të gjejë të mirën, dhe kush i beson Zotit është i lumtur.
Those who heed good teaching/instruction will prosper; happy are those who trust in Yahweh.
21 I urti nga zemra do të quhet i matur, dhe ëmbëlsia e buzëve e shton diturinë.
People say that those who are wise learn what is right/good behavior, and those who talk pleasantly [are able to] influence others [to do what is right].
22 Mendja është një burim jete për atë që e zotëron, por budallallëku është dënimi i budallenjve.
Being wise is [like having] a fountain that gives life [MET], but foolish people are punished as a result of their acting foolishly.
23 Zemra e të urtit e bën të mençur gojën e tij dhe e shton diturinë e buzëve të tij.
Those who are wise think carefully before they talk, and as a result they are able to influence/persuade others [to do what is right].
24 Fjalët e ëmbla janë si një huall mjalti, ëmbëlsi për shpirtin dhe ilaç për kockat.
Kind words are like honey [SIM]: We enjoy them both, and both cause our bodies to be healthy/strong.
25 Ka një rrugë që njeriut i duket e drejtë, por në fund ajo të nxjerr në udhët e vdekjes.
There are some kinds of behavior [MET] that people think are right, but (walking on those roads [MET]/continually doing those things) causes those people to die.
26 Personi që lodhet, lodhet për veten e tij, sepse goja e tij e nxit.
If a worker (has an appetite/is hungry), that urges him to work hard because he [SYN] wants to [earn money to buy things to] eat.
27 Njeriu i keq kurdis të keqen dhe mbi buzët e tij ka si një zjarr të ndezur.
Worthless people plan [ways to cause] trouble [for others], and [even] what they say [injures people] like a hot fire does [SIM].
28 Njeriu i çoroditur mbjell grindje dhe ai që shpif përçan miqtë më të mirë.
Deceitful people cause strife/quarreling among other people; those who say false things about other people cause people who are friends to become enemies.
29 Njeriu i dhunës e josh shokun e vet dhe e çon nëpër një rrugë jo të mirë.
Those who act violently entice/encourage others [to also act violently] and lead them along a road that will end in disaster.
30 Kush mbyll sytë për të kurdisur gjëra të këqija, kafshon buzët kur shkakton të keqen.
People [sometimes] show with [one of] their eyes [to signal to their friends that they are] planning to do something to harm [others]; they smirk when they are about to do something evil.
31 Flokët e bardha janë një kurorë lavdie; atë e gjejmë në rrugën e drejtësisë.
Gray hair is [like] a glorious crown [MET] that is given to people who have always behaved righteously.
32 Kush nuk zemërohet shpejt vlen më tepër se një luftëtar i fortë, dhe ai që e urdhëron frymën e tij vlen më tepër se ai që mposht një qytet.
Those who do not become angry quickly are better than those who are powerful; it is better to (control your temper/keep yourself from becoming very angry) than to conquer a city.
33 Shorti hidhet që në barkun e nënës, por çdo veprim varet nga Zoti.
People (cast lots/throw marked stones) [to decide what should be done], but God is the one who truly decides what will happen.
