Fjalët e urta 14

1 Gruaja e urtë ndërton shtëpinë e saj, por budallaqja e shkatërron me duart e veta.

La sagesse des femmes édifie la maison; leur folie la renverse de ses propres mains.

2 Kush ecën në drejtësinë e tij ka frikë nga Zoti, por ai që çoroditet në rrugët e tij e përçmon atë.

Qui craint l’Eternel va droit son chemin; qui le méprise suit des voies obliques.

3 Në gojën e budallait gjejmë farën e kryelartësisë, por të urtët e ruajnë gojën e tyre.

Dans la bouche de l’insensé éclôt l’orgueil; mais les lèvres des sages les en préservent.

4 Aty ku nuk ka qe grazhdi është bosh, por bollëku i korrjes qëndron në forcën e kaut.

Faute de bétail, le râtelier reste vide; c’est la vigueur du bœuf qui produit les riches moissons.

5 Dëshmitari i ndershëm nuk gënjen, por dëshmitari i rremë thotë gënjeshtra.

Un témoin loyal ne ment pas; un témoin mensonger n’exhale que faussetés.

6 Tallësi kërkon diturinë dhe nuk e gjen, por dija është një gjë e lehtë për atë që ka mend.

Le persifleur recherche la sagesse: elle lui échappe; mais le savoir est facilement abordable à l’homme intelligent.

7 Largohu nga njeriu budalla sepse nuk do të gjesh dituri mbi buzët e tij.

Quand tu te sépareras d’un homme sot, tu n’auras pas appris ce que c’est que des lèvres raisonnables.

8 Dituria e njeriut të matur qëndron në të dalluarit e rrugës së tij, por marrëzia e budallenjve është mashtrim.

C’Est une sagesse chez l’homme prudent de bien discerner sa voie; la sottise des fous est une cause de tromperie.

9 Budallenjtë qeshin me mëkatin, por midis njerëzve të drejtë është falja.

Le péché se joue des insensés; parmi les hommes droits règne le contentement.

10 Zemra njeh trishtimin e vet, por një i huaj nuk mund të marrë pjesë në gëzimin e saj.

Le cœur seul sent l’amertume qui l’envahit; de même ses joies, l’étranger n’y est pour rien.

11 Shtëpia e të pabesëve do të shkatërrohet, por çadra e njerëzve të drejtë do të lulëzojë.

La maison des méchants sera ruinée; la tente des hommes droits est florissante.

12 Éshtë një rrugë që njeriut i duket e drejtë, por në fund ajo të nxjerr në rrugët e vdekjes.

Tel chemin se présente tout uni devant l’homme et, finalement, il conduit à la mort.

13 Edhe kur qesh, zemra mund të jetë e pikëlluar, dhe vetë gëzimi mund të përfundojë në vuajtje.

Même dans le rire le cœur peut souffrir, et la joie elle-même finit en tristesse.

14 Zemërpërdali do të ngopet me rrugët e tij, dhe njeriu i mirë do të ngopet me frytet e tij.

Un cœur dévoyé recueille le fruit de sa conduite; et l’homme de bien trouve sa satisfaction en lui-même.

15 Budallai i beson çdo fjale, por njeriu i matur tregon kujdes të veçantë për hapat e tij.

Le niais croit tout; l’homme réfléchi considère chacun de ses pas.

16 Njeriu i urtë i trëmbet së keqes dhe largohet prej saj, por budallai zemërohet dhe është fodull.

Le sage est craintif et évite le mal; le sot se laisse entraîner et se croit en sûreté.

17 Ai që zemërohet me lehtësi kryen marrëzi dhe njeriu që ka qëllime të këqija është i urryer.

Un homme prompt à la colère fait des sottises; l’homme fertile en roueries s’attire la haine.

18 Teveqelit e trashëgojnë budallallëkun, por njerëzit e matur kurorëzohen me dije.

Les niais ont en partage la sottise; la raison est la couronne des gens avisés.

19 Njerëzit e këqij do të përkulen përpara njerëzve të mirë dhe të pabesët në portat e të drejtëve.

Les méchants baissent la tête devant les bons; et les impies se tiennent à la porte du juste.

20 Të varfërin e urren vetë miku i tij, por i pasuri ka shumë miklues.

Même pour son intime le pauvre est un objet d’antipathie; mais nombreux sont les amis du riche.

21 Kush përçmon të afërmin e vet, mëkaton, por ai që ka mëshirë për të varfërit është i lumtur.

Qui méprise son prochain est fautif; mais heureux qui prend pitié des humbles!

22 A nuk devijojnë, vallë nga rruga e drejtë ata që kurdisin të keqen? Por ata që mendojnë të mirën kanë për të gjetur mirësi dhe të vërtetën.

Certes, ils font fausse route, ceux qui machinent le mal; amour et bienveillance récompensent ceux qui méditent le bien.

23 Në çdo mundim ka një fitim, por fjalët e kota çojnë vetëm në varfëri.

Tout effort sérieux donne du profit; les vaines paroles ne causent que des pertes.

24 Kurora e njerëzve të urtë është pasuria e tyre, por marrëzia e budallenjve është marrëzi.

Pour les sages la richesse est une couronne; la folie des sots reste toujours folie.

25 Një dëshmitar që thotë të vërtetën shpëton jetën e njerëzve, por një dëshmitar i rremë thotë gënjeshtra.

Un témoin véridique sauve des existences; un témoin déloyal débite des faussetés.

26 Në frikën e Zotit gjendet një siguri e madhe, dhe bijtë e tij do të kenë një vend strehimi.

La crainte de l’Eternel vaut une place forte; on en fait un abri pour ses enfants.

27 Frika e Zotit është një burim jete, që i shmang leqet e vdekjes.

La crainte de l’Eternel est une source de vie; elle éloigne des pièges de la mort.

28 Lavdia e mbretit qëndron në turmën e popullit, por shkatërrimi i princit qëndron në mungesën e njerëzve.

Quand la nation s’accroit, c’est une gloire pour le roi; quand la population vient à manquer, c’est une ruine pour le prince.

29 Kush është i ngadalshëm në zemërim është shumë i matur, por ai që rrëmbehet me lehtësi vë në dukje marrëzinë e tij.

Etre longanime, c’est faire preuve de grande intelligence; se montrer irascible, c’est mettre en relief sa sottise.

30 Një zemër e shëndoshë është jetë për trupin, por lakmia është krimbi brejtës i kockave.

Un cœur paisible est un gage de vie pour le corps mais la jalousie est la carie des os.

31 Kush shtyp të varfërin fyen rëndë atë që e ka bërë, por ai që ka mëshirë për nevojtarin e nderon atë.

Qui opprime le pauvre outrage son Créateur; qui a pitié de l’indigent l’honore.

32 I pabesi përmbyset nga vetë ligësia e tij, por i drejti ka shpresë në vetë vdekjen e tij.

Le méchant est accablé par son malheur; le juste a confiance jusque dans la mort.

33 Dituria prehet në zemrën e atij që ka mend, por ajo që është në zemrën e budallenjve merret vesh.

La sagesse réside dans un cœur intelligent; elle se fait remarquer parmi les sots.

34 Drejtësia e larton një komb, por mëkati është turpi i popujve.

La justice grandit une nation; le crime est l’opprobre des peuples.

35 Dashamirësia e mbretit është për shërbëtorin që vepron me urtësi, por zemërimi i tij është kundër atij që sillet me paturpësi.

La faveur du roi va au serviteur intelligent; celui qui agit sans vergogne est l’objet de sa colère.