Fjalët e urta 14

1 Gruaja e urtë ndërton shtëpinë e saj, por budallaqja e shkatërron me duart e veta.

Dhako mariek gero ode, to dhako mofuwo muko ode gi lwete owuon.

2 Kush ecën në drejtësinë e tij ka frikë nga Zoti, por ai që çoroditet në rrugët e tij e përçmon atë.

Ngʼat ma wuodhe oriere oluoro Jehova Nyasaye, to ngʼat ma yorene achach ochaye.

3 Në gojën e budallait gjejmë farën e kryelartësisë, por të urtët e ruajnë gojën e tyre.

Wuoyo mar ngʼama ofuwo kelone mana goch e ngʼeye, to dho jomariek bedonegi ragengʼ.

4 Aty ku nuk ka qe grazhdi është bosh, por bollëku i korrjes qëndron në forcën e kaut.

Kama onge rwedhi, dipo bedo nono, to kama rwath nitiere keyo mangʼeny bedoe.

5 Dëshmitari i ndershëm nuk gënjen, por dëshmitari i rremë thotë gënjeshtra.

Janeno ma ja-adiera ok riambi, to janeno ma hango wach wacho mana miriambo.

6 Tallësi kërkon diturinë dhe nuk e gjen, por dija është një gjë e lehtë për atë që ka mend.

Ngʼat ma jasunga nyalo dwaro rieko to ok oyud gimoro, ngʼeyo tiend wach to biro mayot ne ngʼat ma ongʼeyo pogo tiend weche.

7 Largohu nga njeriu budalla sepse nuk do të gjesh dituri mbi buzët e tij.

Bed mabor gi ngʼat mofuwo nimar ok iniyud ngʼeyo tiend wach e dhoge.

8 Dituria e njeriut të matur qëndron në të dalluarit e rrugës së tij, por marrëzia e budallenjve është mashtrim.

Rieko mar jorieko en bedo gi paro ne yoregi, to fup joma ofuwo en wuondruok.

9 Budallenjtë qeshin me mëkatin, por midis njerëzve të drejtë është falja.

Joma ofuwo jaro kowachnegi mondo giwe richo, to ngʼwono iyudo kuom joma kare.

10 Zemra njeh trishtimin e vet, por një i huaj nuk mund të marrë pjesë në gëzimin e saj.

Chuny ka chuny ongʼeyo litne owuon, to onge ngʼato machielo manyalo bedo e mor ma en-go.

11 Shtëpia e të pabesëve do të shkatërrohet, por çadra e njerëzve të drejtë do të lulëzojë.

Od ngʼat marach ibiro ketho to kar dak mar ngʼat makare biro dhiyo nyime.

12 Éshtë një rrugë që njeriut i duket e drejtë, por në fund ajo të nxjerr në rrugët e vdekjes.

Nitie yo manenore ne dhano ni nikare, to gikone otero mana ngʼato e tho.

13 Edhe kur qesh, zemra mund të jetë e pikëlluar, dhe vetë gëzimi mund të përfundojë në vuajtje.

Kata e kinde mar nyiero, chuny nyalo bedo gi lit, to mor nyalo gik e kuyo.

14 Zemërpërdali do të ngopet me rrugët e tij, dhe njeriu i mirë do të ngopet me frytet e tij.

Joma onge yie ibiro mi pok moromo gi timbegi, to ngʼat maber bende pok moromo kode.

15 Budallai i beson çdo fjale, por njeriu i matur tregon kujdes të veçantë për hapat e tij.

Ngʼat mangʼeyone tin thoro yie gimoro amora, to ngʼat mariek paro gik motimo.

16 Njeriu i urtë i trëmbet së keqes dhe largohet prej saj, por budallai zemërohet dhe është fodull.

Ngʼat mariek oluoro Jehova Nyasaye kendo okwedo richo, to ngʼama ofuwo wiye tek kendo omuomore.

17 Ai që zemërohet me lehtësi kryen marrëzi dhe njeriu që ka qëllime të këqija është i urryer.

Ngʼat ma iye wangʼ piyo timo gik mofuwo, to ngʼat ma ja-miganga ji mon-go.

18 Teveqelit e trashëgojnë budallallëkun, por njerëzit e matur kurorëzohen me dije.

Joma ngʼeyogi tin nwangʼo fuwo, to jomariek irwako nigi ogut ngʼeyo.

19 Njerëzit e këqij do të përkulen përpara njerëzve të mirë dhe të pabesët në portat e të drejtëve.

Joricho kulore e nyim joma beyo, to jo-ajendeke e dhorangeye mag joma kare.

20 Të varfërin e urren vetë miku i tij, por i pasuri ka shumë miklues.

Jochan ok dwar kata gi jobutgi, to jo-mwandu nigi osiepe mangʼeny.

21 Kush përçmon të afërmin e vet, mëkaton, por ai që ka mëshirë për të varfërit është i lumtur.

Ngʼatno machayo jabute timo richo, to ogwedhi ngʼatno mangʼwon gi jogo mochando.

22 A nuk devijojnë, vallë nga rruga e drejtë ata që kurdisin të keqen? Por ata që mendojnë të mirën kanë për të gjetur mirësi dhe të vërtetën.

Donge jogo machano marach lal nono? To jogo machano gima ber yudo hera kendo imiyogi luor.

23 Në çdo mundim ka një fitim, por fjalët e kota çojnë vetëm në varfëri.

Tich matek duto kelo ohala, to wuoyo awuoya maonge tim kelo dhier.

24 Kurora e njerëzve të urtë është pasuria e tyre, por marrëzia e budallenjve është marrëzi.

Mwandu jomariek e osimbo margi, to fup joma ofuwo nyago mana fuwo.

25 Një dëshmitar që thotë të vërtetën shpëton jetën e njerëzve, por një dëshmitar i rremë thotë gënjeshtra.

Janeno ma ja-adiera reso ji e tho, to janeno ma hango wach en jawuond.

26 Në frikën e Zotit gjendet një siguri e madhe, dhe bijtë e tij do të kenë një vend strehimi.

Ngʼat moluoro Jehova Nyasaye nigi ohinga motegno, kendo nyithinde noyud kar pondo.

27 Frika e Zotit është një burim jete, që i shmang leqet e vdekjes.

Luoro Jehova Nyasaye en soko mar ngima, ma reso ngʼato e obadho mag tho.

28 Lavdia e mbretit qëndron në turmën e popullit, por shkatërrimi i princit qëndron në mungesën e njerëzve.

Ruoth ma joge ngʼeny ema yudo duongʼ, to ruoth maonge jogo morito to podho.

29 Kush është i ngadalshëm në zemërim është shumë i matur, por ai që rrëmbehet me lehtësi vë në dukje marrëzinë e tij.

Ngʼat ma terore mos nigi winjo, to ngʼatno ma iye wangʼ piyo nyiso fupe.

30 Një zemër e shëndoshë është jetë për trupin, por lakmia është krimbi brejtës i kockave.

Chuny man-gi kwe kelo ngima ni ringruok, to nyiego towo choke.

31 Kush shtyp të varfërin fyen rëndë atë që e ka bërë, por ai që ka mëshirë për nevojtarin e nderon atë.

Ngʼat masando jochan nyiso achaya ne Jal mane ochweyogi, to ngʼato angʼata mangʼwon ni jogo mochando miyo Nyasaye luor.

32 I pabesi përmbyset nga vetë ligësia e tij, por i drejti ka shpresë në vetë vdekjen e tij.

Ka masira obiro, joricho itieko, to kata e tho ngʼat makare nigi kar pondo.

33 Dituria prehet në zemrën e atij që ka mend, por ajo që është në zemrën e budallenjve merret vesh.

Rieko odak e chuny ngʼat ma weche donjone, to kata mana e dier joma ofuwo omiyo ingʼeye.

34 Drejtësia e larton një komb, por mëkati është turpi i popujve.

Tim makare tingʼo oganda malo, to richo en wichkuot ne ji.

35 Dashamirësia e mbretit është për shërbëtorin që vepron me urtësi, por zemërimi i tij është kundër atij që sillet me paturpësi.

Ruoth mor gi jatich mariek, to jatich makwodo wich yudo mirimbe.