Veprat e Apostujve 17
1 Dhe mbasi kishin kaluar nëpër Amfipoli dhe nëpër Apoloni, arritën në Thesaloniki, ku ishte sinagoga e Judenjve.
Basa naa ma, Paulus no Silas lao rakandoo. Ara lao tungga kotaꞌ sa, naran Amfipolis. Boe ma ara risiꞌ kota feaꞌ, naran Apolonia. Mia naa, ara lao rakandoo losa kota Tesalonika. Sia naa, hambu atahori Yahudi ra ume hule-oꞌen esa.
2 Dhe Pali, sipas zakonit të vet, hyri tek ata dhe tri të shtuna me radhë u paraqiti argumente nga Shkrimet,
Mete ma ara losa mamanaꞌ esa fo hambu ume hule-oꞌeꞌ sia naa, nandaa no fai hahae aoꞌ, Paulus biasa masoꞌ neu hule-oꞌe no atahori ra. Losa Tesalonika ma, ana o masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe. Ara ola-olaꞌ esa no esa, rendiꞌ Lamatualain Susura Meumare Na. Ana tungga hule-oꞌe no se taꞌo naa, tungga fai hahae aoꞌ, nggarei telu tute-tute.
3 duke deklaruar dhe duke treguar atyre se Krishti duhej të vuante dhe të ringjallej prej së vdekurish dhe duke thënë: “Ky Jezusi që unë ju shpall është Krishti”.
Ana nafadꞌe se nae, “Mete ma hita paresaꞌ malolole sia Lamatualain Susura Na, hita bubꞌuluꞌ tae, ara olaꞌ mia dalahulu na rae, Atahori fo Lamatualain helu nae haituaꞌ a, dei fo doidꞌoso naeꞌ losa Ana mate. Te Lamatualain koasa Na, tao nasodꞌaꞌ baliꞌ E. Ia naa, hita bubꞌuluꞌ, Atahori fo Lamatuaꞌ heluꞌ naa, naeni Yesus!”
4 Disa nga ata besuan dhe u bashkuan me Palin dhe Silën, si dhe një numër i madh Grekësh të përshpirtshëm dhe jo pak gra të rëndësishme.
Atahori ra rena basa ma, hambu atahori Yahudi ruma simbo Paulus oꞌola na, de raꞌabꞌue ro se. Inaꞌ monaen hira ro atahori Yunani feaꞌ mana hii Lamatuaꞌ sia kota naa, o simbo Paulus oꞌolan.
5 Por Judenjtë, të cilët nuk kishin besuar, patën smirë dhe morën me vete disa njerëz të këqij nga ata të rrugëve të tregut dhe, si mblodhën një turmë, e bënë rrëmujë qytetin; edhe sulmuan shtëpinë e Jasonit dhe kërkonin ata për t’i nxjerrë përpara popullit.
Te atahori Yahudi ra malangga nara, boto-nggara nara temeꞌ ma rala nara mera. Ara ratatale mana rolo-kooꞌ ra fo tao kaco. De atahori ra raꞌabꞌue, ma reu tao kaco mia kota naa. Ara sangga Paulus no Silas, fo rendi se risiꞌ atahori mana ramueꞌ naa ra. De ara reu heo rala Yason ume na fo sangga se, huu ara numban sia naa.
6 Por, mbasi nuk i gjetën, e hoqën zvarrë Jasonin dhe disa vëllezër përpara krerëve të qytetit, duke thirrur: “Ata që e kanë bërë rrëmujë botën, kanë ardhur edhe këtu,
Te ara nda hambu se sia naa sa. De ara rendi Yason no atahori mamahereꞌ feaꞌ hira risiꞌ mamana nggero dedꞌeat. Ara tudꞌu Yason se rae, “Aleꞌ ia atahori rema sia hita kota naa. Ara reu sia bee-bꞌee, ara tao kaco sia naa! Aleꞌ ia ara rema fo rae nggari hita atoran na, fo nggati no sira atoran na! Yason ia, simbo atahori ia ra numban sia ume na! Te basa se labꞌan hita atoran na, huu ara nda rataa mane Kaisar monaeꞌ a sa. Rataaꞌ a sira malangga monae na esa, naran Yesus.”
7 dhe Jasoni këta i priti; të gjithë këta veprojnë kundër statuteve të Cezarit, duke thënë se është një mbret tjetër, Jezusi”.
8 Edhe nxitën popullin dhe krerët e qytetit, që i dëgjonin këto gjëra.
Monaen ra ro atahori mana sia naa ra rena rala ma, dudꞌuꞌa nara rela leli.
9 Por ata, mbasi morën një dorëzani nga Jasoni dhe nga të tjerët, i lejuan të shkojnë.
Ara denu Yason no atahori mamahereꞌ ra bae doiꞌ, fo dadꞌi bukti sira nda tao kaco sa ena, ma nda rela sa. Yason se bae basa ma, ara mboꞌi se.
10 Atëherë vëllezërit menjëherë natën i nisën Palin dhe Silën për në Berea dhe ata, sapo arritën atje, hynë në sinagogën e Judenjve.
Tetembaꞌ naa, atahori mamahereꞌ mia Tesalonika, dudꞌuꞌa rae malole lenaꞌ Paulus no Silas risiꞌ kotaꞌ feaꞌ sa. Basa de, ara haitua ruꞌa se risiꞌ kotaꞌ esa, naran Berea. Losa naa, ara risiꞌ atahori Yahudi ra ume hule-oꞌeꞌ na.
11 Por këta ishin më fisnikë nga ndjenjat se ata të Thesalonikit dhe e pranuan fjalën me gatishmëri të madhe, duke i shqyrtuar çdo ditë Shkrimet për të parë nëse këto gjëra ishin ashtu.
Te atahori Yahudi mana sia Berea ra, nda onaꞌ atahori mana sia Tesalonika ra sa. Ara hii rena ma rae simbo Paulus se oꞌola nara. Ara rena malolole Paulus se, ma mete malolole Lamatualain Susura Meumare Na, fo rae rahine, Paulus se oꞌola na, tebꞌe, do hokoꞌ. Naa de, ara paresaꞌ lutu-leloꞌ Lamatualain Susura Na hatuꞌ-rerelon.
12 Shumë nga ata, pra, besuan bashkë me një numër jo të vogël grash fisnike greke dhe burrash.
Huu naa, atahori Yahudi naeꞌ ma atahori Yunani naeꞌ ramahere Yesus. Mia atahori Yunani ra, hambu touꞌ ma inaꞌ mana raꞌena pangaru monaeꞌ.
13 Por, kur Judenjtë e Thesalonikit morën vesh se fjala e Perëndisë ishte shpallur nga Pali edhe në Berea, shkuan edhe atje dhe e turbulluan turmën.
Atahori Yahudi mia Tesalonika ra rena Paulus se ranori Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na sia Berea ma, ara rema tungga, de ratatale atahori fo tao kaco sia naa.
14 Atëherë vëllezërit e nisën menjëherë Palin në drejtim të detit, por Sila dhe Timoteu qëndruan atje.
Naa de, atahori mamahereꞌ sia Berea ra, ro Paulus lai-lai tasi suun reu. Te Timotius no Silas leo rakandoo sia Berea.
15 Ata që i prinin Palit e çuan deri në Athinë; pastaj, mbasi morën porosi për Silën dhe Timoteun që të arrijnë sa më parë tek ai, u kthyen prapa.
Ara ro Paulus losa kotaꞌ esa, nara na Atena. Basa ma ara lao hela e, fo baliꞌ Berea reu. Ara rendi haraꞌ mia Paulus oi, Silas no Timotius, rema lai-lai fo raꞌabꞌue ro e.
16 Ndërsa Pali po i priste në Athinë, po i ziente fryma përbrenda, kur pa qytetin plot me idhuj.
Paulus nea-nea Silas no Timotius rema risiꞌ Atena ma, rala na susa, huu nita mamana sosonggoꞌ sia bee-bꞌee sia kota naa.
17 Ai, pra, po diskutonte në sinagogë me Judenjtët dhe me njerëz të përshpirtshëm dhe çdo ditë në sheshin e tregut me ata që takonte.
Sia naa, hambu atahori Yahudi hira, ma atahori nda Yahudi ra sa hira mana hii hule-oꞌe neu Lamatualain. Paulus masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe nara, de esa fee esa dudꞌuꞌat. Tungga fai, ana o nisiꞌ mamana neseo-nehasaꞌ fo ola-olaꞌ no sudꞌiꞌ a se.
18 Diskutonin me të edhe disa filozofë epikurianë dhe stoikë. Disa thoshnin: “Vallë ç’do të thotë ky llafazan”. Dhe të tjerë thoshnin: “Ai duket se është një kasnec i perëndivë të huaja”, sepse u shpall atyre Jezusin dhe ringjalljen.
Ana naselu-nataa no meser hira mia babꞌanggi karuaꞌ sia kota naa, naeni babꞌanggiꞌ Epikuros no babꞌanggiꞌ Stoa. Ana olaꞌ soꞌal Yesus nae, Ana nasodꞌa baliꞌ ena ma, hambu ruma puras miru, rae “Puuh! Mana ombon koson ra baꞌi na!” Ma ruma raꞌaeꞌeiꞌ rae, “Wueh! Atahori ia nae naꞌasusuuꞌ hita fo songgo sira lamatua feaꞌ nara!”
19 Dhe e zunë dhe e çuan në Areopag, duke thënë: “A mund ta marrim vesh ç’është kjo doktrinë e re për të cilën ti flet?
Atahori Atena ma atahori deaꞌ mana leo sia kota naa, mete ma rena dala feuꞌ, onaꞌ nenori feuꞌ do dudꞌuꞌa feuꞌ, na, sira atahori mahine nara endoꞌ raꞌabꞌue fo esa fee esa dudꞌuꞌat sia mbuku anaꞌ esa, nara na Areopagus. De hambu ruma mia sira e rema rendi Paulus nisiꞌ mbukuꞌ naa, de roꞌe e rae, “Mufadꞌe sobꞌa nenori feuꞌ naa! Te nenori ma tao hai bingun. De hai moꞌe olaꞌ seluꞌ fo hai mihine.”
20 Sepse ti sjell disa gjëra të huaja në veshët tanë, prandaj duam të dimë ç’kuptim kanë ato.
21 Atëherë gjithë Athinasit dhe të huajt që banonin atje nuk e kalonin kohën më mirë sesa duke folur ose duke dëgjuar ndonjë fjalë të re.
22 Atëherë Pali, duke qëndruar në këmbë në mes të Areopagut, tha: “O burra athinas, unë shoh se në të gjitha gjërat ju jeni shumë fetarë”.
Basa naa ma, Paulus nambariiꞌ de olaꞌ nae, “Atahori Atena re! Au laoꞌ ndule hei kota ma ia, de mete-ita hei manggate tungga agama. Au ita hei mamana sosonggo mara sia bee-bꞌee. Au ita fatu sosonggoꞌ esa nenesuraꞌ oi, ‘Sosonggoꞌ ia fee lamatuaꞌ nda nenenehineꞌ sa.’ Sosoa na, hei songgo Lamatualain ena, te nda feꞌe mihine E sa. Eni ia, fo au ufadꞌe neu nggi oras ia.
23 Sepse, duke ecur e duke vënë re objektet e kultit tuaj, gjeta edhe një altar mbi të cilin është shkruar: “PERÉNDISÉ SÉ PANJOHUR”. Atë, pra, që ju e adhuroni pa e njohur, unë po jua shpall.
24 Perëndia që bëri botën dhe të gjitha gjërat që janë në të, duke qenë Zot i qiellit dhe i tokës, nuk banon në tempuj të bërë nga duart e njeriut,
Ana, mana naꞌadꞌadꞌadꞌiꞌ lalai no raefafoꞌ no basa isi nara. Ana malangga sia basa lalai no raefafoꞌ. De Ana nda leo sia mamana sosonggoꞌ fo atahori taoꞌ sa.
25 dhe as shërbehet nga duart e njerëzve, sikur të kishte nevojë për ndonjë gjë, sepse ai u jep të gjithëve jetë, hukatje dhe çdo gjë;
Ana mana fee hahaeꞌ ma masodꞌaꞌ neu atahori. Eꞌeku na, Ana fee hita sudꞌi a saa fo hita parlu a. Te Eni nda parlu saa saꞌ boe. Huu naa, atahori nda bisa tulu-fali E sa.
26 dhe ai ka bërë nga një gjak i vetëm të gjitha racat e njerëzve, që të banojnë në mbarë faqen e dheut, dhe caktoi kohërat me radhë dhe caqet e banimit të tyre,
Mia atahori esa, Ana tao basa leo sia raefafoꞌ ia. Ana mana banggi fee esa-esaꞌ no nusa na. Ana mana ator basa leo naa ra hehene nara no tutudꞌa nara, esa-esaꞌ no fai na.
27 që të kërkojnë Zotin, mbase mund ta gjejnë duke prekur, ndonëse ai nuk është larg nga secili prej nesh.
Ana tao taꞌo naa, huu Ana nau hita sangga fo tahine E no malolole. Memaꞌ atahori sangga fo rae randaa ro E. Tao-tao te, Ana nda naꞌadꞌodꞌooꞌ no hita sa.
28 Sepse në të ne jetojmë, lëvizim dhe jemi, sikurse kanë thënë edhe disa nga poetët tuaj: “Sepse jemi edhe ne pasardhës të tij”.
Atahori olaꞌ rae, ‘Hita ani-hahae na, nema mia Eni. Hita masodꞌa na, naꞌoka sia Eni.’ Ma hambu hei manahelo ma esa olaꞌ nae, ‘Hita tasodꞌa, huu eni. Huu naa, hita dadꞌi tititi-nonosi nara.’
29 Duke qenë, pra, se ne jemi pasardhës të Perëndisë, nuk duhet të mendojmë që natyra e perëndishme është e ngjashme me arin ose me argjendin, ose me gurin ose me një vepër arti të latuar dhe të shpikur nga njeriu.
Naa, memaꞌ tebꞌe. Basa hita, Eni tititi-nonosi na. De afiꞌ duꞌa mae Lamatualain onaꞌ paton sosonggoꞌ fo atahori tao mia lilo, do doi fulaꞌ, do fatu, tungga sira dudꞌuꞌa nara.
30 Perëndia, pra, duke kaluar përmbi kohërat e padijes, i urdhëron të gjithë njerëzit dhe kudo që të pendohen.
Dalahulu na, atahori nda feꞌe rahine dalaꞌ naa sa. Naa de, Lamatualain hela hita tasodꞌa tungga nggoa tara. Te aleꞌ ia, Ana nda nau hita tasodꞌa taꞌo naa sa ena. De Ana parenda nae hita musi lao hela sosonggoꞌ ra, fo tungga E leo.
31 Sepse ai ka caktuar një ditë në të cilën do të gjykojë me drejtësi botën me anë të atij njeriu të cilin ai e ka caktuar; dhe për këtë u ka dhënë të gjithëve një provë të sigurt, duke e ringjallur prej të vdekurit”.
Ana o dudꞌu faiꞌ esa, nae hukun raefafoꞌ no basa isi nara, huu sala-kilu nara. Ma Ana dudꞌu Atahori sa, dadꞌi mana nggero-furi. Dei fo Atahori naa huku-doki no matetuꞌ. Aleꞌ ia, manggareloꞌ ena, mana nggero a, seka. Naeni, mana mateꞌ a, te Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ E ena.”
32 Kur dëgjuan të flitej për ringjalljen e të vdekurve, disa e përqeshën dhe të tjerë thoshnin: “Do të të dëgjojmë përsëri për këtë gjë”.
Atahori mana raꞌabꞌue sia naa ra rena Paulus nae, ‘hambu atahori nasodꞌa baliꞌ ena’ ma, ara mali e. Te atahori hira tao-afiꞌ neu e. Ara rafadꞌe e rae, “Hai feꞌe hii amaꞌ olaꞌ dalaꞌ naa. Te faiꞌ ruma dei.”
33 Kështu Pali doli nga mesi i tyre.
Basa ma, Paulus lao hela mamanaꞌ naa.
34 Por disa u bashkuan me të dhe besuan, ndër këta edhe Dionis areopagiti, një grua që quhej Damaris dhe ca të tjerë me ta.
Te ruma raꞌabꞌue ro e, huu ramahere Lamatuaꞌ Yesus. Mia sira e, hambu atahori mahineꞌ esa sia Areopagus, naran Dionisius. Ma inaꞌ esa, naran Damaris. Atahori fea hira o tungga ro se boe.
