Châm Ngôn 3
1 Hỡi con, chớ quên sự khuyên dạy ta, Lòng con khá giữ các mạng lịnh ta;
My son, keep my teaching in your memory, and my rules in your heart:
2 Vì nó sẽ thêm cho con lâu ngày, Số năm mạng sống, và sự bình an.
For they will give you increase of days, years of life, and peace.
3 Sự nhân từ và sự chân thật, chớ để lìa bỏ con; Hãy đeo nó vào cổ, ghi nó nơi bia lòng con;
Let not mercy and good faith go from you; let them be hanging round your neck, recorded on your heart;
4 Như vậy, trước mặt Đức Chúa Trời và loài người Con sẽ được ơn và có sự khôn ngoan thật.
So you will have grace and a good name in the eyes of God and men.
5 Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, Chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con;
Put all your hope in God, not looking to your reason for support.
6 Phàm trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, Thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.
In all your ways give ear to him, and he will make straight your footsteps.
7 Chớ khôn ngoan theo mắt mình; Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va, và lìa khỏi sự ác:
Put no high value on your wisdom: let the fear of the Lord be before you, and keep yourself from evil:
8 Như vậy, cuống rốn con sẽ được mạnh khỏe, Và xương cốt con được mát mẻ.
This will give strength to your flesh, and new life to your bones.
9 Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con, Mà tôn vinh Đức Giê-hô-va;
Give honour to the Lord with your wealth, and with the first-fruits of all your increase:
10 Vậy, các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, Và những thùng của con sẽ tràn rượu mới.
So your store-houses will be full of grain, and your vessels overflowing with new wine.
11 Hỡi con, chớ khinh điều sửa phạt của Đức Giê-hô-va, Chớ hiềm lòng khi Ngài quở trách;
My son, do not make your heart hard against the Lord's teaching; do not be made angry by his training:
12 Vì Đức Giê-hô-va yêu thương ai thì trách phạt nấy. Như một người cha đối cùng con trai yêu dấu mình.
For to those who are dear to him the Lord says sharp words, and makes the son in whom he has delight undergo pain.
13 Người nào tìm đặng sự khôn ngoan, Và được sự thông sáng, có phước thay!
Happy is the man who makes discovery of wisdom, and he who gets knowledge.
14 Vì thà được nó hơn là được tiền bạc, Hoa lợi nó sanh ra tốt hơn vàng ròng.
For trading in it is better than trading in silver, and its profit greater than bright gold.
15 Sự khôn ngoan quí báu hơn châu ngọc, Chẳng một bửu vật nào con ưa thích mà sánh kịp nó được.
She is of more value than jewels, and nothing for which you may have a desire is fair in comparison with her.
16 Tay hữu nó cầm sự trường thọ, Còn trong tay tả, có sự giàu có và vinh hiển.
Long life is in her right hand, and in her left are wealth and honour.
17 Các nẻo nó vốn là nẻo khoái lạc, Và các lối nó cả điều bình an.
Her ways are ways of delight, and all her goings are peace.
18 Nó là cây sự sống cho ai nắm lấy nó; Người nào cầm giữ nó đều được phước hạnh.
She is a tree of life to all who take her in their hands, and happy is everyone who keeps her.
19 Đức Giê-hô-va dùng sự khôn ngoan lập nên trái đất; Nhờ sự thông sáng mà sắp đặt các từng trời.
The Lord by wisdom put in position the bases of the earth; by reason he put the heavens in their place.
20 Do sự hiểu biết Ngài các vực sâu mở ra, Và mây đặt ra sương móc.
By his knowledge the deep was parted, and dew came dropping from the skies.
21 Hỡi con, khá gìn giữ sự khôn ngoan thật và sự dẽ dặt, Chớ để nó lìa xa mắt con;
My son, keep good sense, and do not let wise purpose go from your eyes.
22 Thì nó sẽ là sự sống của linh hồn con, Và như đồ trang sức cho cổ con.
So they will be life for your soul, and grace for your neck.
23 Con sẽ bước đi vững vàng trong đường con, Và chân con không vấp ngã.
Then you will go safely on your way, and your feet will have no cause for slipping.
24 Khi con nằm, chẳng có điều sợ hãi; Phải, con sẽ nằm được ngủ ngon giấc.
When you take your rest you will have no fear, and on your bed sleep will be sweet to you.
25 Chớ sợ sự kinh khiếp xảy đến thình lình, Cũng đừng kinh hãi lúc sự tàn hại giáng trên kẻ ác;
Have no fear of sudden danger, or of the storm which will come on evil-doers:
26 Vì Đức Giê-hô-va là nơi nương cậy của con, Ngài sẽ gìn giữ chân con khỏi mắc bẫy.
For the Lord will be your hope, and will keep your foot from being taken in the net.
27 Chớ từ chối làm lành cho kẻ nào xứng đáng, Miễn là tay con có quyền làm điều ấy.
Do not keep back good from those who have a right to it, when it is in the power of your hand to do it.
28 Nhược bằng con có tại nơi con vật kẻ lân cận cầu xin, thì chớ nói với người rằng: Hãy đi và trở lại, ngày mai ta sẽ cho ngươi.
Say not to your neighbour, Go, and come again, and tomorrow I will give; when you have it by you at the time.
29 Chớ lập mưu hại kẻ lân cận con, Vì người ăn ở bình yên bên con.
Do not make evil designs against your neighbour, when he is living with you without fear.
30 Nếu không có làm điều hại cho con, Chớ tranh giành vô cớ với ai.
Do not take up a cause at law against a man for nothing, if he has done you no wrong.
31 Chớ phân bì với kẻ hung dữ, Cũng đừng chọn lối nào của hắn;
Have no envy of the violent man, or take any of his ways as an example.
32 Vì Đức Giê-hô-va gớm ghiếc kẻ gian tà; Nhưng kết tình bậu bạn cùng người ngay thẳng.
For the wrong-hearted man is hated by the Lord, but he is a friend to the upright.
33 Sự rủa sả của Đức Giê-hô-va giáng trên nhà kẻ ác. Song Ngài ban phước cho chỗ ở của người công bình.
The curse of the Lord is on the house of the evil-doer, but his blessing is on the tent of the upright.
34 Quả thật Ngài nhạo báng kẻ hay nhạo báng; Nhưng Ngài ban ơn cho người khiêm nhường.
He makes sport of the men of pride, but he gives grace to the gentle-hearted.
35 Người khôn ngoan sẽ hưởng được sự vinh hiển; Còn sự thăng lên của kẻ ngu dại sẽ ra điều hổ thẹn.
The wise will have glory for their heritage, but shame will be the reward of the foolish.
