Lu-ca 22
1 Ngày lễ ăn bánh không men tức là lễ Vượt Qua đến gần.
Já estava quase no tempo de celebrar a festa dos pães sem fermento. Esta festa também se chama a Páscoa.
2 Các thầy tế lễ cả cùng các thầy thông giáo tìm phương đặng giết Đức Chúa Jêsus; vì họ sợ dân.
Os principais sacerdotes e os homens que ensinavam as leis [judaicas ]estavam procurando um meio de matar Jesus. [Mas queriam fazer isso secretamente], porque temiam que se não fizessem secretamente, as outras pessoas [iam resistir].
3 Vả, quỉ Sa-tan ám vào Giu-đa, gọi là ỗch-ca-ri-ốt, là người trong số mười hai sứ đồ,
Aí Satanás entrou em Judas, que se chamava [o homem da aldeia de ]Cariote, [mesmo que ]ele fosse um dos doze [discípulos].
4 nó đi kiếm các thầy tế lễ cả và các thầy đội, để đồng mưu dùng cách nào nộp Ngài cho họ.
Ele foi ter com os principais sacerdotes e os oficiais dos guardas do templo. Eles discutiram como ele poderia ajudá-los a prender [Jesus].
5 Các người kia mừng lắm, hứa sẽ cho nó tiền bạc.
Eles estavam contentes [que ele quisesse fazer isso. ]Eles ofereceram dar dinheiro a ele [por fazer isso].
6 Nó đã ưng thuận với họ, bèn kiếm dịp tiện đặng nộp Đức Chúa Jêsus trong khi dân chúng không biết.
Então ele concordou [e levou o dinheiro]. Depois ele tentou achar uma oportunidade de trair/ajudá-los a prender [Jesus ]quando ninguém estivesse perto.
7 Đến ngày lễ ăn bánh không men, là ngày người ta phải giết con sinh làm lễ Vượt Qua,
Então chegou o dia na [festa ]dos pães sem fermento quando [as pessoas ]sacrificavam carneirinhos [para lembrarem do tempo quando Deus salvou os seus antepassados].
8 Đức Chúa Jêsus sai Phi-e-rơ và Giăng đi, mà phán rằng: Hãy đi dọn lễ Vượt Qua cho chúng ta ăn.
Por isso Jesus disse a Pedro e João, “Vão preparar o jantar da Páscoa para nós [comermos].”
9 Hai người thưa rằng: Thầy muốn chúng tôi dọn lễ ấy tại đâu?
Eles responderam a ele, “Onde é que o senhor quer que nós o preparemos?”
10 Ngài đáp rằng: Khi các ngươi vào thành, sẽ gặp một người mang vò nước; hãy theo người vào nhà.
Ele disse a [dois deles], “Ouçam com cuidado. Quando vocês dois entrarem na cidade, vão ver um homem carregando um pote [grande ]de água. Sigam-no. 11 Quando ele entrar em uma casa,
11 và nói cùng chủ nhà rằng: Thầy phán cùng ngươi rằng: Phòng khách là chỗ ta sẽ ăn lễ Vượt Qua với môn đồ ta ở đâu?
digam ao dono, [Nosso ]mestre [diz que nós (excl) devemos ]perguntar [ao senhor], Onde fica a sala para hóspedes, que [eu arranjei ]para comer o jantar da Páscoa com meus discípulos?”
12 Chủ nhà sẽ chỉ cho một cái phòng rộng và cao, đồ đạc sẵn sàng; các ngươi hãy dọn ở đó.
Ele vai mostrar a vocês um salão grande que fica no [andar ]superior [da casa]. Estará mobiliado/preparado. Preparem o jantar para nós ali.”
13 Hai môn đồ đi, quả gặp những điều như Ngài đã phán, bèn dọn lễ Vượt Qua.
Aí [os dois discípulos ]entraram [na cidade]. Acharam tudo exatamente como [Jesus ]tinha dito. Prepararam o [jantar ]da Páscoa [ali].
14 Đến giờ, Ngài ngồi bàn ăn, các sứ đồ cùng ngồi với Ngài.
Quando chegou a hora [de comer o jantar], Jesus sentou-se com os [doze ]apóstolos.
15 Ngài phán rằng: Ta rất muốn ăn lễ Vượt Qua nầy với các ngươi trước khi ta chịu đau đớn.
Ele disse a eles, “Tenho desejado muito comer este [jantar ]de Páscoa com vocês antes de eu sofrer [e morrer].
16 Vì, ta nói cùng các ngươi, ta sẽ không ăn lễ nầy nữa cho đến khi lễ ấy được trọn trong nước Đức Chúa Trời.
Quero que vocês saibam que não vou comer [a Páscoa ]de novo até que todos os que Deus governa realmente percebam [o que ela representa].”
17 Ngài bèn cầm chén, tạ ơn, rồi phán rằng: Hãy lấy cái nầy phân phát cho nhau.
Então ele pegou um copo [de vinho]. Deu graças a [Deus ]por ele. Depois ele disse, “Tomem isto e bebam todos um pouco dele.
18 Vì, ta nói cùng các ngươi, từ nay ta sẽ không uống trái nho nữa, cho tới khi nước Đức Chúa Trời đến rồi.
Quero que vocês saibam que [de agora em diante ]não vou beber vinho até que Deus me faça rei/chefe.”
19 Đoạn, Ngài cầm lấy bánh, tạ ơn xong, bẻ ra phân phát cho môn đồ, mà phán rằng: Nầy là thân thể ta, đã vì các ngươi mà phó cho; hãy làm sự nầy để nhớ đến ta.
Então ele pegou pão. Deu graças a Deus pelo pão. Depois ele o quebrou [em pedaços ]e deu a eles [para comerem]. Ele disse, “Este [pão representa ]o meu corpo, que estou para sacrificar por vocês. Continuem a [comer pão ]desta maneira para lembrarem-se do que [tenho feito por vocês].”
20 Khi ăn xong, Ngài cũng làm như vậy, lấy chén đưa cho môn đồ, mà phán rằng: Chén nầy là giao ước mới trong huyết ta vì các ngươi mà đổ ra.
De modo semelhante, depois [deles jantarem], ele pegou [outro ]copo de vinho. Ele disse, “[O vinho ]neste copo [representa ]meu sangue que vou derramar [quando morrer]. Este sangue [vai confirmar/selar ]a nova aliança [que Deus está fazendo com vocês].
21 Vả lại, nầy, bàn tay kẻ phản ta ở gần ta, nơi bàn nầy.
Mas [observem que ]aquele que vai ajudar meus inimigos a me prender está comendo aqui comigo.
22 Con người đi, theo như điều đã chỉ định; nhưng khốn cho người nầy phản Ngài!
Quero que saibam que [embora ]eu seja aquele que vim do céu, vou [morrer ]como Deus planejou. Mas ai daquele homem que vai me trair/ajudar os meus inimigos a me prenderem!”
23 Môn đồ bèn hỏi nhau trong bọn mình ai là người sẽ làm điều đó.
Aí eles começaram a perguntar uns aos outros, “Quem entre nós faria tal coisa?”
24 Môn đồ lại cãi lẫy nhau, cho biết ai sẽ được tôn là lớn hơn hết trong đám mình.
[Os apóstolos ]começaram a discutir entre si, “Qual de nós [vai ser ]o maior [quando Jesus se tornar rei]?”
25 Nhưng Ngài phán cùng môn đồ rằng: Các vua của các dân ngoại lấy phép riêng mình mà cai trị, những người cầm quyền cai trị được xưng là người làm ơn.
Então Jesus disse a eles, “Os reis dos não judeus gostam de mostrar que são poderosos. Mesmo assim eles dão a si mesmos o título, Aqueles que ajudam o povo.
26 Về phần các ngươi, đừng làm như vậy; song ai lớn hơn trong các ngươi phải như kẻ rất nhỏ, và ai cai trị phải như kẻ hầu việc.
Mas vocês não devem ser como eles! Pelo contrário, aquele que quer que [Deus o considere ]o maior deve [agir como se ]fosse o menor/mais novo, [porque o costume é que os mais novos servem os mais idosos]. O líder deve ser quem serve [aos outros].
27 Vì một người ngồi ăn với một người hầu việc, ai là lớn hơn? Có phải là kẻ ngồi ăn không? Nhưng ta ở giữa các ngươi như kẻ hầu việc vậy.
Guardem em mente quem é/Quem é o mais importante. Certamente é aquele que [somente se senta ]à mesa, não aqueles que servem [a refeição]. Mas eu, [o seu líder], tenho servido de [exemplo para vocês, ao estar ]entre vocês como aquele que serve [vocês].
28 Còn như các ngươi, đã bền lòng theo ta trong mọi sự thử thách ta,
Vocês são os que têm ficado comigo durante todas as minhas dificuldades.
29 nên ta ban nước cho các ngươi, cũng như Cha ta đã ban cho ta vậy,
Agora pois, assim como meu Pai me tem escolhido para governar como rei/chefe, estou escolhendo vocês
30 để các ngươi được ăn uống chung bàn trong nước ta, và được ngồi ngai để xét đoán mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên.
para que possam sentar-se e comer [e governar ]comigo quando eu me tornar rei. Vocês vão se sentar em tronos para julgar as doze tribos de Israel [conforme a sua aceitação ou rejeição de mim como o Messias ](OU, para governar sobre eles).
31 Hỡi Si-môn, Si-môn, nầy quỉ Sa-tan đã đòi sàng sảy ngươi như lúa mì.
“Simão, Simão, escute! Satanás tem pedido a Deus, e Deus o tem permitido separar aqueles entre vocês que vão continuar a crer em mim daqueles que não vão continuar a crer em mim, assim como um homem peneira o trigo para separar o trigo da palha.
32 Song ta đã cầu nguyện cho ngươi, hầu cho đức tin ngươi không thiếu thốn. Vậy, đến khi ngươi đã hối cải, hãy làm cho vững chí anh em mình.
Mas tenho orado por você, Simão, para que você não deixe totalmente de crer em mim. Portanto quando você restaurar o seu relacionamento comigo, ajude seus irmãos apóstolos a confiarem mais em mim!”
33 Phi-e-rơ thưa rằng: Thưa Chúa, tôi sẵn lòng đi theo Chúa, đồng tù đồng chết.
Pedro disse a ele, “Senhor, estou pronto para ir com o senhor se eles colocarem o senhor na prisão, ou [até mesmo ]para morrer com o senhor!”
34 Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hỡi Phi-e-rơ, ta nói cùng ngươi, hôm nay khi gà chưa gáy, ngươi sẽ ba lần chối không biết ta.
Jesus respondeu, “Pedro, quero que você saiba que esta mesma noite, antes do galo cantar, você vai negar três vezes que me conhece!”
35 Đoạn, Ngài lại phán rằng: Khi ta đã sai các ngươi đi, không đem túi, bao, giày chi hết, các ngươi có thiếu gì không? Môn đồ thưa rằng: Không thiếu chi hết.
Então [Jesus ]perguntou a todos eles, “Depois que mandei vocês [a outras aldeias], e [vocês foram ]sem levar dinheiro nem sacola nem sandálias [extras], faltavam-lhes qualquer coisa?” Eles responderam, “Não, [nós (excl) não carecemos de ]nada.”
36 Ngài phán rằng: Nhưng bây giờ, ai có túi bạc, hãy lấy đi, ai có bao, cũng vậy; ai không có gươm, hãy bán áo ngoài đi mà mua.
Aí[, para mostrar a eles que agora muitos iam se opor a eles/eles precisavam estar preparados para se cuidarem de si mesmos], ele disse a eles, “[Agora, as coisas vão ser diferentes. Portanto], aquele entre vocês que tem dinheiro deve levá-lo consigo. Da mesma forma, ele deve levar uma sacola [de viajante]. Aquele que não tem espada deve vender seu casaco e comprar uma espada.
37 Vì ta rao cho các ngươi, có lời chép rằng: Ngài đã bị kể vào hàng kẻ dữ. Lời ấy phải ứng nghiệm về chính mình ta. Thật vậy, sự đã chỉ về ta hầu được trọn.
Porque, digo a vocês agora, [algo precisa acontecer comigo para cumprir as palavras que um profeta ]escreveu: Eles o trataram [como se fosse ]um criminoso. Lembrem-se de que tudo que eles têm escrito de mim [nas Escrituras ]precisa ser cumprido.”
38 Các sứ đồ thưa rằng: Thưa Chúa, có hai thanh gươm đây. Ngài phán rằng: Aáy là đủ.
Os discípulos disseram, “Senhor, olhe! Nós (excl) temos duas espadas!” [Percebendo que eles não entenderam o significado do que ele tinha dito], ele respondeu a eles, “Basta de [falar em espadas]!”
39 Đoạn, Đức Chúa Jêsus ra đi, lên núi Ô-li-ve theo như thói quen; các môn đồ cùng đi theo Ngài.
Quando [Jesus ]saíu [da cidade], foi, como era seu costume, ao monte das oliveiras. Seus discípulos foram com ele.
40 Khi đã đến nơi đó, Ngài phán cùng môn đồ rằng: Hãy cầu nguyện, hầu cho các ngươi khỏi sa vào sự cám dỗ.
Quando chegou ao lugar [onde costumava ir/passar a noite], ele disse a eles, “Orem [que Deus os ajude ]quando algo tenta vocês [a não crerem mais em mim].
41 Ngài bèn đi khỏi các môn đồ, cách chừng liệng một cục đá, quì xuống mà cầu nguyện
Aí ele se afastou deles a uma distância de mais ou menos 30 metros/a distância que alguém pode jogar uma pedra. Ele se ajoelhou e orou,
42 rằng: Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy khỏi tôi! Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý tôi!
“[Meu ]Pai, se o senhor estiver disposto, permita que eu não tenha que passar por [este ]tempo de sofrimento. Porém não faça o que eu desejo; faça o que o senhor deseja.”
43 Có một thiên sứ từ trên trời hiện xuống cùng Ngài, mà thêm sức cho Ngài.
Então um anjo do céu apareceu a ele e o fez ficar mais forte.
44 Trong cơn rất đau thương, Ngài cầu nguyện càng thiết, mồ hôi trở nên như giọt máu lớn rơi xuống đất.
Ele estava muito angustiado. Então orou ainda mais honestamente. Seu suor caiu no chão como se fosse grandes gotas de sangue.
45 Cầu nguyện xong, Ngài đứng dậy trở lại cùng các môn đồ, thấy đang ngủ mê vì buồn rầu.
Quando se levantou de orar, ele voltou aos seus discípulos. Ele viu que estavam dormindo. Eles estavam exaustos porque estavam tão tristes.
46 Ngài phán rằng: Sao các ngươi ngủ? Hãy đứng dậy cầu nguyện, để cho khỏi sa vào sự cám dỗ.
Ele [os acordou e ]disse a eles, “Estou desapontado/triste que vocês estejam/por que é que estão dormindo! Levantem-se! Orem [para que Deus ajude vocês ]quando algo tentar vocês!”
47 Khi Ngài còn đang phán, một lũ đông kéo đến. Tên Giu-đa, một trong mười hai sứ đồ, đi trước hết, lại gần Đức Chúa Jêsus đặng hôn Ngài.
Enquanto [Jesus ]ainda falava, uma multidão chegou [a ele]. Judas, [mesmo que fosse ]um dos doze [discípulos], estava guiando-os. Ele chegou perto de Jesus e o beijou [para mostrar àqueles que estavam com ele qual deles era Jesus].
48 Đức Chúa Jêsus hỏi rằng: Hỡi Giu-đa, ngươi lấy cái hôn để phản Con người sao?
Jesus disse a ele, “Judas, [estou triste que é/é por meio de me beijar como se você me amasse que ]você está ajudando meus inimigos a me prender/capturar, aquele que vim do céu!”
49 Những người ở với Ngài thấy sự sắp xảy đến, bèn nói rằng: Thưa Chúa, chúng tôi nên dùng gươm đánh chăng:
Quando os [discípulos ]que estavam perto de [Jesus ]deram conta do que ia acontecer, eles disseram, “Senhor, devemos (excl) bater [neles ]com as espadas?”
50 Một người trong các sứ đồ đánh đầy tớ của thầy cả thượng phẩm và chém đứt tai bên hữu.
Um deles bateu no escravo do sumo sacerdote [com uma espada para matá-lo, mas somente ]cortou sua orelha direita.
51 Nhưng Đức Chúa Jêsus cất tiếng phán rằng: Hãy để cho họ đến thế! Ngài bèn rờ tai đầy tớ ấy, làm cho nó được lành.
Mas Jesus disse, “Não [faça ]mais disso!” Ele tocou na orelha [do escravo ]e o curou.
52 Đoạn, Đức Chúa Jêsus phán cùng các thầy tế lễ cả, các thầy đội coi đền thờ, và các trưởng lão đã đến bắt Ngài, rằng: Các ngươi cầm gươm và gậy đến bắt ta như bắt kẻ trộm cướp.
Então Jesus disse aos principais sacerdotes, os oficiais da guarda do templo e os anciãos [dos judeus ]que tinham chegado para [prendê-lo], “Dia trás dia eu estava com vocês no templo, mas vocês não me prenderam!
53 Hằng ngày ta ở trong đền thờ với các ngươi, mà các ngươi không ra tay bắt ta. Nhưng nầy là giờ của các người, và quyền của sự tối tăm vậy.
[Portanto é ridículo que ]vocês/[então por que ]é que vocês vieram aqui com tacapes e espadas para me prender, como se eu fosse bandido! Mas esta é a hora quando [Deus está permitindo que ]vocês [façam o que querem]. Também é a época de [Satanás, que reina]/[governa na ]escuridão, [fazer o que ele quer].
54 Bấy giờ họ bắt Đức Chúa Jêsus đem đi, giải Ngài đến nhà thầy cả thượng phẩm. Phi-e-rơ đi theo Ngài xa xa.
Eles prenderam [Jesus ]e o levaram embora. Eles o levaram à casa do sumo sacerdote. Pedro os seguiram à distância.
55 Họ nhúm lửa giữa sân, rồi ngồi với nhau; Phi-e-rơ cũng ngồi giữa đám họ.
Acenderam um fogo no meio do pátio e se sentaram juntos. Pedro sentou-se entre eles.
56 Một con đòi kia thấy Phi-e-rơ ngồi gần lửa, thì ngó chăm chỉ, mà nói rằng: Người nầy vốn cũng ở với người ấy.
Enquanto a luz [da fogueira ]brilhava [no rosto dele, uma ]empregada o viu e olhou fixamente para ele. Ela disse, “Este homem também estava [com o homem que eles prenderam]!”
57 Song Phi-e-rơ chối Đức Chúa Jêsus, nói rằng: Hỡi đàn bà kia, ta không biết người đó.
Mas ele negou isso dizendo, “Senhora, eu não o conheço!”
58 Một lát, có người khác thấy Phi-e-rơ, nói rằng: Ngươi cũng thuộc về bọn đó! Phi-e-rơ đáp rằng: Hỡi người, ta không phải thuộc về bọn đó đâu.
Pouco depois outra pessoa viu pedro e disse, “Você também era um daqueles que [estava com ]o homem [que eles prenderam]!” Mas Pedro disse, “homem, eu não sou [um deles]!”
59 Độ cách một giờ, có kẻ khác đề quyết như vậy mà rằng: Thật người nầy cũng ở với Jêsus, vì người là dân Ga-li-lê.
Mais ou menos uma hora depois outra pessoa disse enfaticamente [de pedro], “[O modo deste ]homem [falar mostra que ele ]é do [distrito da ]Galileia. Certamente este homem estava com o homem [que eles prenderam]!”
60 Nhưng Phi-e-rơ cãi rằng: Hỡi người, ta không biết ngươi nói chi! Đang lúc Phi-e-rơ còn nói, thì gà liền gáy;
Mas Pedro disse, “Homem, não sei de que você está falando!” Imediatamente, enquanto ele ainda falava, um galo cantou.
61 Chúa xây mặt lại ngó Phi-e-rơ. Phi-e-rơ nhớ lại lời Chúa đã phán cùng mình rằng: Hôm nay trước khi gà chưa gáy, ngươi sẽ chối ta ba lần;
O Senhor [Jesus ]voltou-se e olhou diretamente para Pedro. Pedro lembrou-se do que o Senhor tinha dito a ele [antes], “Hoje à noite, antes do galo cantar, você vai negar três vezes [que me conhece].”
62 rồi đi ra ngoài, khóc lóc thảm thiết.
Ele saiu [do pátio ]e chorou com grande tristeza.
63 Vả, những kẻ canh Đức Chúa Jêsus nhạo báng và đánh Ngài;
Os homens que estavam guardando Jesus bateram nele e zombaram dele.
64 che mặt Ngài lại rồi nói rằng: Hãy nói tiên tri đi, hãy đoán xem ai đánh ngươi!
Eles cobriram os olhos dele e [bateram nele de novo. Então ]eles disseram a ele, “[Já que você diz que ]é profeta, [prove isso ]dizendo para nós quem foi que bateu em você!”
65 Họ lại nhiếc móc Ngài nhiều lời khác nữa.
Disseram muitas outras coisas ruins a respeito dele, insultando-o.
66 Đến sáng ngày, các trưởng lão trong dân, các thầy tế lễ cả, và các thầy thông giáo nhóm lại, rồi sai đem Đức Chúa Jêsus đến nơi tòa công luận.
Quando [a manhã seguinte ]amanheceu, muitos dos líderes [judaicos ]se juntaram. O grupo incluía os principais sacerdotes e os homens que ensinavam as leis [judaicas]. Eles o levaram à [assembleia dos judeus]. Ali disseram a ele,
67 Họ hỏi Ngài rằng: Nếu ngươi phải là Đấng Christ, hãy xưng ra cho chúng ta. Ngài đáp rằng: Nếu ta nói, thì các ngươi không tin;
“Se você é o Messias, diga-nos!” Mas ele respondeu, “Se eu disser isso a vocês, vocês não vão me acreditar.
68 nếu ta tra gạn các ngươi, thì các ngươi không trả lời.
Se eu perguntar a vocês [o que pensam do Messias], vocês não vão me responder.
69 Nhưng từ nay về sau, Con người sẽ ngồi bên hữu quyền phép Đức Chúa Trời.
Mas um dia vocês vão ver a mim, que vim do céu, sentado ao lado do Deus Altíssimo [e reinando]!”
70 ai nấy đều hỏi rằng: Vậy, ngươi là Con Đức Chúa Trời sao? Ngài đáp rằng: Chính các ngươi nói ta là Con Ngài.
Então eles disseram, “Se for assim, então [você ]está [dizendo que ]é o Filho de Deus/homem que também é Deus?” Ele disse a eles, “É justamente assim como vocês dizem.”
71 Họ bèn nói rằng: Chúng ta nào có cần chứng cớ nữa làm chi? Chính chúng ta đã nghe từ miệng nó nói ra rồi.
Aí eles disseram [uns aos outros], “Nós (inc) certamente não precisamos/por que é que devíamos pedir para mais pessoas darem testemunho contra ele! Nós mesmos O temos ouvido dizer [que ele é igual a Deus]!”
