Châm Ngôn 25

1 Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, do triều thần của Vua Ê-xê-chia, nước Giu-đa sưu tầm và sao chép:

QUESTE ancora [son] sentenze di Salomone, le quali gli uomini di Ezechia, re di Giuda, raccolsero.

2 Vinh quang của Đức Chúa Trời là giữ kín một điều gì, tìm tòi, khám phá là vinh quang của các vua.

La gloria di Dio [è] di celar la cosa; Ma la gloria dei re [è] d'investigare la cosa.

3 Không ai biết trời cao, đất thấp bao nhiêu, lòng vua chúa cũng khó dò như vậy!

L'altezza del cielo, e la profondità della terra, E il cuor dei re, non si possono investigare.

4 Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, con có vật liệu để chế tạo vật quý.

Togli le schiume dell'argento, E ne riuscirà un vaso all'orafo.

5 Khi trừ diệt người xấu trước mặt vua, ngôi nước ngươi sẽ vững mạnh nhờ công lý.

Rimuovi l'empio d'innanzi al re, E il trono di esso sarà stabilito con giustizia.

6 Trước mặt vua, con chớ phô trương, cũng đừng tranh địa vị với hàng cao trọng,

Non fare il vanaglorioso in presenza del re, E non istar nel luogo de' grandi;

7 Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người.

Perciocchè val maglio che ti si dica: Sali qua; Che se tu fossi abbassato davanti al principe, Che gli occhi tuoi hanno veduto.

8 Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, vì biết đâu con phải bị thua. Khi danh dự tổn thương, con sẽ làm gì?

Non uscir subitamente alla contesa; Che talora alla fin d'essa tu non faccia qualche cosa, Quando il tuo prossimo ti avrà fatta vergogna.

9 Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, nhưng đừng tiết lộ điều gì cho người khác,

Dibatti la tua lite col tuo prossimo; Ma non palesare il segreto di un altro;

10 Kẻo đối phương nghe được, lên án con nói xấu, và con không thể rút lại được lời mình.

Che talora chi ti ode non ti vituperi, E che la tua infamia non possa essere riparata.

11 Lời bàn đúng lúc, chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc.

La parola detta in modi convenevoli [È] simile a pomi d'oro tra figure d'argento.

12 Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan, là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng.

Il savio riprenditore ad un orecchio ubbidiente [È] un monile d'oro, ed un ornamento d'oro finissimo.

13 Một sứ giả trung tín làm thỏa dạ chủ mình. Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt với nắng hè gay gắt.

Il messo fedele [è], a quelli che lo mandano, Come il fresco della neve in giorno di ricolta; E ristora l'anima de' suoi padroni.

14 Hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, giống như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa.

L'uomo che si gloria falsamente di liberalità [È simile] alle nuvole, ed al vento senza pioggia.

15 Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương.

Il principe si piega con sofferenza, E la lingua dolce rompe le ossa.

16 Con có thích mật ong? Cũng đừng ăn nhiều quá, kẻo con phải mửa ra!

[Se] tu trovi del miele, mangia[ne] quanto ti basta; Che talora, se tu te ne satolli, tu nol vomiti fuori.

17 Chớ đến nhà láng giềng thường quá, e nhàm mặt, người sẽ chán ghét con.

Metti di rado il piè in casa del tuo prossimo; Che talora egli non si sazii di te, e ti odii.

18 Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, hại người chẳng khác nào gươm, tên, và dùi cui.

Un uomo che dice falsa testimonianza contro al suo prossimo [È come] un martello, una spada, ed una saetta acuta.

19 Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, chẳng khác gì nhai với răng bị gãy, hay đi với chân khập khiễng.

La confidanza che si pone nel disleale [è], in giorno di afflizione, Un dente rotto, ed un piè dislogato.

20 Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, như đổ giấm vào vết thương.

Chi canta canzoni presso di un cuor dolente [È come] chi [si] toglie la vesta [d'addosso] in giorno di freddo, [E come] l'aceto sopra il nitro.

21 Đói cho ăn, khát cho uống, săn sóc kẻ thù, cho nước họ uống.

Se colui che ti odia ha fame, dagli da mangiar del pane; E se ha sete, dagli da bere dell'acqua;

22 Làm như vậy con sẽ chất than lửa đỏ trên đầu họ, và Chúa Hằng Hữu sẽ thưởng cho con.

Perciocchè [così] tu gli metterai delle brace in su la testa; E il Signore te [ne] farà la retribuzione.

23 Gió bấc đem mưa, nói hành sinh giận.

Il vento settentrionale dissipa la pioggia; E il viso sdegnoso la lingua [che sparla] di nascosto.

24 Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.

Meglio [vale] abitare sopra il canto di un tetto, Che [con] una moglie rissosa in casa comune.

25 Được tin lành từ xứ xa đưa vào, như được nước mát lúc khát khao.

Una buona novella di lontan paese [È come] acqua fresca alla persona stanca ed assetata.

26 Người công chính ngã quỵ trước người gian ác, sẽ như suối nước bị dấy đục một nguồn nước bị hư.

Il giusto che vacilla davanti all'empio, [È] una fonte calpestata, ed una vena d'acque guasta.

27 Ăn nhiều mật có hại, tìm vinh quang cá nhân quá cũng không tốt.

Il mangiar troppo miele non [è] bene, E l'investigar [colui che è] la gloria degli [uomini è] cosa gloriosa.

28 Ai không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, như thành bỏ ngỏ không có tường.

L'uomo, il cui animo non ha ritegno alcuno, [È] una città sfasciata, senza mura.