Luka 19
1 İsa Eriha'ya girdi. Kentin içinden geçiyordu.
He entered and was passing through Jericho.
2 Orada vergi görevlilerinin başı olan, Zakkay adında zengin bir adam vardı.
And look, there was a man named Zacchaeus. He was a chief tax collector, and he was rich.
3 İsa'nın kim olduğunu görmek istiyor, ama boyu kısa olduğu için kalabalıktan ötürü göremiyordu.
He was trying to see who Jesus was, and could not because of the crowd, because he was short.
4 İsa'yı görebilmek için önden koşup bir yabanıl incir ağacına tırmandı. Çünkü İsa oradan geçecekti.
He ran on ahead, and climbed up into a sycamore tree to see him, for he was to pass that way.
5 İsa oraya varınca yukarı bakıp, “Zakkay, çabuk aşağı in!” dedi. “Bugün senin evinde kalmam gerekiyor.”
And as he came to the place, looking up, Jesus saw him, and said to him, "Zacchaeus, hurry and come down, for today I must stay at your house."
6 Zakkay hızla aşağı indi ve sevinç içinde İsa'yı evine buyur etti.
He hurried, came down, and received him joyfully.
7 Bunu görenlerin hepsi söylenmeye başladı: “Gidip günahkâr birine konuk oldu!” dediler.
And when they saw it, they all murmured, saying, "He has gone in to lodge with a man who is a sinner."
8 Zakkay ayağa kalkıp Rab'be şöyle dedi: “Ya Rab, işte malımın yarısını yoksullara veriyorum. Bir kimseden haksızlıkla bir şey aldımsa, dört katını geri vereceğim.”
And Zacchaeus stood and said to the Lord, "Look, Lord, half of my goods I give to the poor. If I have wrongfully exacted anything of anyone, I restore four times as much."
9 İsa dedi ki, “Bu ev bugün kurtuluşa kavuştu. Çünkü bu adam da İbrahim'in oğludur.
Jesus said to him, "Today, salvation has come to this house, because he also is a son of Abraham.
10 Nitekim İnsanoğlu, kaybolanı arayıp kurtarmak için geldi.”
For the Son of Man came to seek and to save that which was lost."
11 Oradakiler bu sözleri dinlerken İsa konuşmasını bir benzetmeyle sürdürdü. Çünkü Yeruşalim'e yaklaşmıştı ve onlar, Tanrı'nın Egemenliği'nin hemen ortaya çıkacağını sanıyorlardı.
As they heard these things, he went on and told a parable, because he was near Jerusalem, and they supposed that the kingdom of God would be revealed immediately.
12 Bu nedenle İsa şöyle dedi: “Soylu bir adam, kral atanıp dönmek üzere uzak bir ülkeye gitti.
He said therefore, "A certain nobleman went into a far country to receive for himself a kingdom, and to return.
13 Gitmeden önce kölelerinden onunu çağırıp onlara birer mina verdi. ‘Ben dönünceye dek bu paraları işletin’ dedi.
He called ten servants of his, and gave them ten mina coins, and told them, 'Conduct business until I come.'
14 “Ne var ki, ülkesinin halkı adamdan nefret ediyordu. Arkasından temsilciler göndererek, ‘Bu adamın üzerimize kral olmasını istemiyoruz’ diye haber ilettiler.
But his citizens hated him, and sent an envoy after him, saying, 'We do not want this man to reign over us.'
15 “Adam kral atanmış olarak geri döndüğünde, parayı vermiş olduğu köleleri çağırtıp ne kazandıklarını öğrenmek istedi.
"It happened when he had come back again, having received the kingdom, that he commanded these servants, to whom he had given the money, to be called to him, that he might know what they had gained by conducting business.
16 Birincisi geldi, ‘Efendimiz’ dedi, ‘Senin bir minan on mina daha kazandı.’
The first came before him, saying, 'Lord, your mina has made ten more minas.'
17 “Efendisi ona, ‘Aferin, iyi köle!’ dedi. ‘En küçük işte güvenilir olduğunu gösterdiğin için on kent üzerinde yetkili olacaksın.’
"And he said to him, 'Well done, good servant. Because you were faithful with very little, you will have authority over ten cities.'
18 “İkincisi gelip, ‘Efendimiz, senin bir minan beş mina daha kazandı’ dedi.
"The second came, saying, 'Your mina, Lord, has made five minas.'
19 “Efendisi ona da, ‘Sen beş kent üzerinde yetkili olacaksın’ dedi.
"So he said to him, 'And you are to be over five cities.'
20 “Başka biri geldi, ‘Efendimiz’ dedi, ‘İşte senin minan! Onu bir mendile sarıp sakladım.
Another came, saying, 'Lord, look, your mina, which I kept laid away in a handkerchief,
21 Çünkü senden korktum, sert adamsın; kendinden koymadığını alır, ekmediğini biçersin.’
for I feared you, because you are an exacting man. You take up that which you did not lay down, and reap that which you did not sow.'
22 “Efendisi ona, ‘Ey kötü köle, seni kendi ağzından çıkan sözle yargılayacağım’ dedi. ‘Kendinden koymadığını alan, ekmediğini biçen sert bir adam olduğumu bildiğine göre,
"He said to him, 'Out of your own mouth will I judge you, you wicked servant. You knew that I am an exacting man, taking up that which I did not lay down, and reaping that which I did not sow.
23 neden paramı faize vermedin? Ben de geldiğimde onu faiziyle geri alırdım.’
Then why did you not deposit my money in the bank, and at my coming, I might have earned interest on it?'
24 “Sonra çevrede duranlara, ‘Elindeki minayı alın, on minası olana verin’ dedi.
He said to those who stood by, 'Take the mina away from him, and give it to him who has the ten minas.'
25 “Ona, ‘Efendimiz’ dediler, ‘Onun zaten on minası var!’
"They said to him, 'Lord, he has ten minas.'
26 “O da, ‘Size şunu söyleyeyim, kimde varsa ona daha çok verilecek. Ama kimde yoksa, kendisinde olan da elinden alınacak’ dedi.
'For I tell you that to everyone who has, will more be given; but from him who does not have, even that which he has will be taken away.
27 ‘Beni kral olarak istemeyen o düşmanlarıma gelince, onları buraya getirin ve gözümün önünde kılıçtan geçirin!’”
But bring those enemies of mine who did not want me to reign over them here, and kill them before me.'"
28 İsa, bu sözleri söyledikten sonra önden yürüyerek Yeruşalim'e doğru ilerledi.
Having said these things, he went on ahead, going up to Jerusalem.
29 Zeytin Dağı'nın yamacındaki Beytfaci ile Beytanya'ya yaklaştığında iki öğrencisini önden gönderdi. Onlara, “Karşıdaki köye gidin” dedi, “Köye girince, üzerine daha hiç kimsenin binmediği, bağlı duran bir sıpa bulacaksınız. Onu çözüp bana getirin.
It happened, when he drew near to Bethphage and Bethany, at the mountain that is called Olivet, he sent two of the disciples,
saying, "Go your way into the village on the other side, in which, as you enter, you will find a colt tied, whereon no one ever yet sat. Untie it, and bring it.
31 Biri size, ‘Onu niçin çözüyorsunuz?’ diye sorarsa, ‘Rab'bin ona ihtiyacı var’ dersiniz.”
If anyone asks you, 'Why are you untying it?' say to him: 'Because the Lord needs it.'"
32 Gönderilen öğrenciler gittiler, her şeyi İsa'nın kendilerine anlattığı gibi buldular.
Those who were sent went away, and found things just as he had told them.
33 Sıpayı çözerlerken hayvanın sahipleri onlara, “Sıpayı niye çözüyorsunuz?” dediler.
As they were untying the colt, its owners said to them, "Why are you untying the colt?"
34 Onlar da, “Rab'bin ona ihtiyacı var” karşılığını verdiler.
They said, "Because the Lord needs it."
35 Sıpayı İsa'ya getirdiler, üzerine kendi giysilerini atarak İsa'yı üstüne bindirdiler.
They brought it to Jesus. They threw their cloaks on the colt, and set Jesus on them.
36 İsa ilerlerken halk, giysilerini yola seriyordu.
As he went, they spread their cloaks in the way.
37 İsa Zeytin Dağı'ndan aşağı inen yola yaklaştığı sırada, öğrencilerinden oluşan kalabalığın tümü, görmüş oldukları bütün mucizelerden ötürü, sevinç içinde yüksek sesle Tanrı'yı övmeye başladılar.
As he was now getting near, at the descent of the Mount of Olives, the whole crowd of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works which they had seen,
38 “Rab'bin adıyla gelen Kral'a övgüler olsun! Gökte esenlik, en yücelerde yücelik olsun!” diyorlardı.
saying, "Blessed is the King who comes in the name of the Lord. Peace in heaven, and glory in the highest."
39 Kalabalığın içinden bazı Ferisiler O'na, “Öğretmen, öğrencilerini sustur!” dediler.
Some of the Pharisees from the crowd said to him, "Teacher, rebuke your disciples."
40 İsa, “Size şunu söyleyeyim, bunlar susacak olsa, taşlar bağıracaktır!” diye karşılık verdi.
He answered them, "I tell you that if these were silent, the stones would cry out."
41 İsa Yeruşalim'e yaklaşıp kenti görünce ağladı.
When he drew near, he saw the city and wept over it,
42 “Keşke bugün sen de esenliğe giden yolu bilseydin” dedi. “Ama şimdilik bu senin gözlerinden gizlendi.
saying, "If you, even you, had known today the things that make for peace. But now, they are hidden from your eyes.
43 Senin için öyle günler gelecek ki, düşmanların seni setlerle çevirecek, kuşatıp her yandan sıkıştıracaklar.
For the days will come on you, when your enemies will throw up a barricade against you, surround you, hem you in on every side,
44 Seni de, bağrındaki çocukları da yere çalacaklar. Sende taş üstünde taş bırakmayacaklar. Çünkü Tanrı'nın senin yardımına geldiği zamanı farketmedin.”
and will dash you and your children within you to the ground. They will not leave in you one stone on another, because you did not know the time of your visitation."
45 Sonra İsa tapınağın avlusuna girerek satıcıları dışarı kovmaya başladı.
And he entered into the temple, and began to drive out those who were selling and buying in it,
46 Onlara, “‘Evim dua evi olacak’ diye yazılmıştır. Ama siz onu haydut inine çevirdiniz” dedi.
saying to them, "It is written, 'And my house will be a house of prayer,' but you have made it a 'den of robbers'."
47 İsa her gün tapınakta öğretiyordu. Başkâhinler, din bilginleri ve halkın ileri gelenleri ise O'nu yok etmek istiyor, ama bunu nasıl yapacaklarını bilemiyorlardı. Çünkü bütün halk O'nu can kulağıyla dinliyordu.
He was teaching daily in the temple, but the chief priests and the scribes and the leaders among the people sought to destroy him.
They could not find what they might do, for all the people hung on to every word that he said.
