Mga Kawikaan 8
1 Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
Doesn't wisdom cry out? Doesn't understanding raise her voice?
2 Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
3 Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
4 Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
"To you men, I call. I send my voice to the sons of humankind.
5 Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
6 Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
Hear, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
7 dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
8 Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
9 Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
10 Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
11 Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can't be compared to it.
12 Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
"I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
13 Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
The fear of YHWH is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
14 Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
15 Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
By me kings reign, and rulers decree justice.
16 Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
By me princes rule; nobles, and all the righteous rulers of the earth.
17 Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
I love those who love me. Those who seek me diligently will find me.
18 Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
With me are riches, honor, enduring wealth, and prosperity.
19 Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
20 Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
I walk in the way of righteousness, in the midst of the paths of justice;
21 para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
That I may give wealth to those who love me. I fill their treasuries.
22 Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
"YHWH created me in the beginning of his way, before his works of old.
23 Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
24 Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
When there were no depths, I was brought forth, when there were no springs abounding with water.
25 at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
Before the mountains were settled in place, before the hills, I was brought forth;
26 Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
27 Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
28 Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
29 Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
when he gave to the sea its boundary, that the waters should not violate his commandment, when he marked out the foundations of the earth;
30 Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
31 Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
32 At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
"Now therefore, son, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
33 Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
Hear instruction, and be wise. Do not refuse it.
34 Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
Blessed is the man who hears me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
35 Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from YHWH.
36 Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me love death."
