Mwanzo 26

1 Basi njaa ikatokea katika nchi, mbali na njaa ya kwanza iliyotokea siku za Ibrahimu. Isaka akaenda kwa Abimeleki, mfalme wa Wafilisiti huko Gerari.

在亞伯拉罕的日子，那地有一次饑荒；這時又有饑荒，以撒就往基拉耳去，到非利士人的王亞比米勒那裏。

2 Basi Yahwe akamtokea na kumwambia, “Usishuke kwenda Misri; kaa katika nchi niliyokuambia.

耶和華向以撒顯現，說：「你不要下埃及去，要住在我所指示你的地。

3 Kaa katika nchi hii hii niliyokuambia, nami nitakuwa pamoja nawe na kukubariki; kwani kwako wewe na uzao wako, nitawapa nchi hii yote, nami nitatimiza kiapo nilichomwapia Ibrahimu baba yako.

你寄居在這地，我必與你同在，賜福給你，因為我要將這些地都賜給你和你的後裔。我必堅定我向你父亞伯拉罕所起的誓。

4 Nitauzidisha uzao wako kama nyota za mbinguni, nami nitawapa uzao wako nchi hizi zote. Kupitia uzao wako mataifa yote ya dunia yatabarikiwa.

我要加增你的後裔，像天上的星那樣多，又要將這些地都賜給你的後裔。並且地上萬國必因你的後裔得福－

5 Nitalifanya hili kwa sababu Ibrahimu aliitii sauti yangu na kutunza maelekezo yangu, amri zangu na sheria zangu.”

都因亞伯拉罕聽從我的話，遵守我的吩咐和我的命令、律例、法度。」

6 Hivyo Isaka akakaa Gerari.

以撒就住在基拉耳。

7 Watu wa eneo hilo walipomwuliza juu ya mke wake, alisema, “Yeye ni dada yangu.” Aliogopa kusema, “Yeye ni mke wangu,” kwa kuwa alidhani, “Watu wa nchi hii wataniua ili wamchukue Rebeka, kwa kuwa ni mzuri wa uso.”

那地方的人問到他的妻子，他便說：「那是我的妹子。」原來他怕說：「是我的妻子」；他心裏想：「恐怕這地方的人為利百加的緣故殺我」，因為她容貌俊美。

8 Baada ya Isaka kuwa amekaa pale kwa muda mrefu, Ikatukia kwamba Abimeleki mfalme wa Wafilisiti alichungulia katika dirisha. Tazama, akamwona Isaka akimpapasa Rebeka, mke wake.

他在那裏住了許久。有一天，非利士人的王亞比米勒從窗戶裏往外觀看，見以撒和他的妻子利百加戲玩。

9 Abimeleki akamwita Isaka kwake na kusema, “Tazama, kwa hakika yeye ni mke wako. Kwa nini ulisema, 'Yeye ni dada yangu?” Isaka akamwambia, “Kwa sababu nilidhani mtu mmoja aweza kuniua ili amchukue.”

亞比米勒召了以撒來，對他說：「她實在是你的妻子，你怎麼說她是你的妹子？」以撒說：「我心裏想，恐怕我因她而死。」

10 Abimeleki akamwambia, “Ni jambo gani hili ulilotufanyia? Mmojawapo wa watu angeweza bila shaka kulala na mke wako, nawe ungeweza kuleta hatia juu yetu.”

亞比米勒說：「你向我們做的是甚麼事呢？民中險些有人和你的妻同寢，把我們陷在罪裏。」

11 Hivyo Abimeleki akawaonya watu wote na kusema, “Mtu yeyote atakayemgusa mtu huyu au mke wake atauwawa.”

於是亞比米勒曉諭眾民說：「凡沾着這個人，或是他妻子的，定要把他治死。」

12 Isaka akapanda mazao katika nchi hiyo na kuvuna mwaka huo vipimo mia, kwa kuwa Yahwe alimbariki.

以撒在那地耕種，那一年有百倍的收成。耶和華賜福給他，

13 Mtu huyo akawa tajiri, naye akaongezeka zaidi hata akawa mkuu sana.

他就昌大，日增月盛，成了大富戶。

14 Alikuwa na kondoo na ngombe na familia kubwa. Wafilisiti wakamwonea wivu.

他有羊群牛群，又有許多僕人，非利士人就嫉妒他。

15 Basi visima vyote watumishi wa baba yake walikuwawamevichimba katika siku za Ibrahimu baba yake, Wafilisiti wakavikatalia kwa kwa kuvijaza kifusi.

當他父親亞伯拉罕在世的日子，他父親的僕人所挖的井，非利士人全都塞住，填滿了土。

16 Abimeleki akamwambia Isaka, “Ondoka kati yetu, kwa kuwa wewe una nguvu kuliko sisi.”

亞比米勒對以撒說：「你離開我們去吧。因為你比我們強盛得多。」

17 Hivyo Isaka akaondoka pale na kukaa katika bonde la Gerari, na kuishi pale.

以撒就離開那裏，在基拉耳谷支搭帳棚，住在那裏。

18 Kwa mara nyingine tena Isaka akachimba visima vya maji, vilivyokuwa vimechimbwa siku za Ibrahimu baba yake. Wafilisiti walikuwa wamevizuia baada ya kufa kwake Ibrahimu. Isaka akaviita visima kwa majina aliyokuwa ameviita baba yake.

當他父親亞伯拉罕在世之日所挖的水井因非利士人在亞伯拉罕死後塞住了，以撒就重新挖出來，仍照他父親所叫的叫那些井的名字。

19 Watumishi wa Isaka walipochimba katika bonde, wakaona kisima cha maji yaliyokuwakuwa yakibubujika.

以撒的僕人在谷中挖井，便得了一口活水井。

20 Wachungaji wa Gerari wakagombana na wachungaji wa Isaka, na kusema, “Haya ni maji yetu.”Hivyo Isaka akakiita kisima hicho “Eseki,” kwa sababu waligombana naye.

基拉耳的牧人與以撒的牧人爭競，說：「這水是我們的。」以撒就給那井起名叫埃色，因為他們和他相爭。

21 Wakachimba kisima kingine, wakakigombania hicho nacho, hivyo akakiita “Sitina.”

以撒的僕人又挖了一口井，他們又為這井爭競，因此以撒給這井起名叫西提拿。

22 Akatoka hapo na akachimba kisima kingine, lakini hicho hawakukigombania. Hivyo akakiita Rehobothi, na akasema, “Sasa Yahwe ametufanyia nafasi, na tutafanikiwa katika nchi.”

以撒離開那裏，又挖了一口井，他們不為這井爭競了，他就給那井起名叫利河伯。他說：「耶和華現在給我們寬闊之地，我們必在這地昌盛。」

23 Kisha Isaka akaenda Beersheba.

以撒從那裏上別是巴去。

24 Yahwe akamtokea usiku huohuo na akasema, “Mimi ni Mungu wa Ibrahimu baba yako. Usiogope, kwa maana mimi nipo pamoja nawe na nitakubariki na kuvidisha vizazi vyako, kwa ajili ya mtumishi wangu Ibrahimu.”

當夜耶和華向他顯現，說：「我是你父親亞伯拉罕的上帝，不要懼怕！因為我與你同在，要賜福給你，並要為我僕人亞伯拉罕的緣故，使你的後裔繁多。」

25 Isaka akajenga madhabahu pale na akaliita jina la Yahwe. Akapiga hema yake pale, na watumishi wake wakachimba kisima.

以撒就在那裏築了一座壇，求告耶和華的名，並且支搭帳棚；他的僕人便在那裏挖了一口井。

26 Kisha Abimeleki akamwendea kutoka Gerari, pamoja na Ahuzathi, rafiki yake, na Fikoli, jemedari wa jeshi.

亞比米勒，同他的朋友亞戶撒和他的軍長非各，從基拉耳來見以撒。

27 Isaka akawambia, “Kwa nini mmekuja kwangu, kwani mlinichukia na kunifukuza kwenu.

以撒對他們說：「你們既然恨我，打發我走了，為甚麼到我這裏來呢？」

28 Nao wakasema, “Tumeona yakini kwamba Yahwe amekuwa nawe. Hivyo tukaamua kwamba kuwe na kiapo kati yetu, ndiyo, kati yetu nawe. Hivyo na tufanye agano nawe,

他們說：「我們明明地看見耶和華與你同在，便說，不如我們兩下彼此起誓，彼此立約，

29 kwamba hautatudhuru, kama ambavyo sisi hatukukudhuru, na kama sisi tulivyokutendea vema wewe na tumekuacha uondoke kwa amani. Kwa kweli, Yahwe amekubariki.”

使你不害我們，正如我們未曾害你，一味地厚待你，並且打發你平平安安地走。你是蒙耶和華賜福的了。」

30 Hivyo Isaka akawaandalia sherehe, na wakala na kunywa.

以撒就為他們設擺筵席，他們便吃了喝了。

31 Wakaamuka mapema asubuhi na wakaapiana kiapo. Kisha Isaka akawaruhusu kuondoka, nao wakamwacha katika amani.

他們清早起來彼此起誓。以撒打發他們走，他們就平平安安地離開他走了。

32 Siku hiyohiyo watumishi wake wakaja na kumwambia juu ya kisima walichokuwa wamekichimba. Wakasema, “Tumeona maji.”

那一天，以撒的僕人來，將挖井的事告訴他說：「我們得了水了。」

33 Akakiita kile kisima Shiba, hivyo jina la mji ule ni Beersheba hata leo.

他就給那井起名叫示巴；因此那城叫做別是巴，直到今日。

34 Esau alipokuwa na umri wa miaka arobaini, akajitwalia mke, Yudithi binti Beeri Mhiti, na Basemathi binti Eloni Mhiti.

以掃四十歲的時候娶了赫人比利的女兒猶滴，與赫人以倫的女兒巴實抹為妻。

35 Wakamhuzunisha Isaka na Rebeka.

她們常使以撒和利百加心裏愁煩。