1 Wafalme 2

1 Daudi alipokaribia kufa, alimwamuru Sulemani mwanae, akisema,

大衛的死期臨近了，就囑咐他兒子所羅門說：

2 “Mimi sasa ninaiendea njia ya dunia yote. Kwa hiyo, uwe imara, na ujionyeshe mwenyewe kama mwanamume. Uzilinde amri za BWANA, Mungu wako ukitembea katika njia zake, utii maaagizo yake, amari zake,

「我現在要走世人必走的路。所以，你當剛強，作大丈夫，

3 maamuzi yake, na maagizo ya maagano yake, uwe mwamngalifu kufanya yale yaliyoandikwa katika sheria za Musa, ili ufanikiwe katika yote utakayoyafanya, popote kule utakakokuwa,

遵守耶和華－你上帝所吩咐的，照着摩西律法上所寫的行主的道，謹守他的律例、誡命、典章、法度。這樣，你無論做甚麼事，不拘往何處去，盡都亨通。

4 na BWANA atayatimiza maneno yake aliyosema kuhusu mimi, aliposema, 'kama wanao watajilinda katika tabia zao, wakatembea mbele yangu kwa uaminifu kwa mioyo yao yote na kwa roho zao zote, hawatakoma kuwa na mtu aliyeketi katika kiti cha enzi cha Israeli.

耶和華必成就向我所應許的話說：『你的子孫若謹慎自己的行為，盡心盡意誠誠實實地行在我面前，就不斷人坐以色列的國位。』

5 Wewe pia wajua kile Yoabu mwana wa Seruya alichonifanyia, na kile alichowafnyia majemedari wa majeshi y a Israeli, kwa Abina mwana wa Neri, na kwa Amasa mwana wa Yetheri, ambaye alimwua. Alimwaga damu vitani wakati wa amani na kuiweka ile damu kwenye mshipi uliokuwa kiunoni mwake na kwenye vile viatu miguuni mwake.

你知道洗魯雅的兒子約押向我所行的，就是殺了以色列的兩個元帥：尼珥的兒子押尼珥和益帖的兒子亞瑪撒。他在太平之時流這二人的血，如在爭戰之時一樣，將這血染了腰間束的帶和腳上穿的鞋。

6 Mshughulikie Yoabu kwa hekima ambayo umejifunza, lakini usiache mvi zake ziingie kaburini kwa amani. (Sheol h7585)

所以你要照你的智慧行，不容他白頭安然下陰間。 (Sheol h7585)

7 Hata hivyo, uonyeshe utu kwa wana wa Barizilai Mgileadi, na uwaache wawe miongoni mwa wale wanaokula mezani kwako, kwa kuwa walikuja kwangu wakati nilipomkimbia ndugu yangu Absalomu.

你當恩待基列人巴西萊的眾子，使他們常與你同席吃飯；因為我躲避你哥哥押沙龍的時候，他們拿食物來迎接我。

8 Tazama, Shimei mwana wa Gera yuko pamoja na wewe, Wabenjamini wa Bahurimu, walionilaani kwa laana ya fujo siku niliyoenda kwa Mahanaimu. Shimei alishuka kuja kuniona pale Yorodani, na nikamwapia kwa BWANA, nikisema, 'Sitawaua kwa upanga,'

在你這裏有巴戶琳的便雅憫人，基拉的兒子示每；我往瑪哈念去的那日，他用狠毒的言語咒罵我，後來卻下約旦河迎接我，我就指着耶和華向他起誓說：『我必不用刀殺你。』

9 Kwa hiyo sasa usimwache aiepuke adhabu. Wewe ni mwenye hekima, na utajua jinsi itakavyokupasa kumtendea. Utakileta hicho kichwa chenye mvi chini kaburini.” (Sheol h7585)

現在你不要以他為無罪。你是聰明人，必知道怎樣待他，使他白頭見殺，流血下到陰間。」 (Sheol h7585)

10 Ndipo Daudi alipolala na mababu zake na alizikwa kwenye mji wa Daudi.

大衛與他列祖同睡，葬在大衛城。

11 Siku ambazo Daudi alitwala Israeli zilikuwani miaka arobaini. Alikuwa ametawala kwa miaka saba kule Hebroni na kwa miaka thelethini na tatu kule Yerusalemu.

大衛作以色列王四十年：在希伯崙作王七年，在耶路撒冷作王三十三年。

12 Kisha Sulemani akaketi kwenye kiti cha enzi cha baba yake Daudi, na utawala wake ulikuwa imara.

所羅門坐他父親大衛的位，他的國甚是堅固。

13 Kisha Adoniya mwana wa Hagathi alikuja kwa Bathisheba mama wa Sulemani., Naye akamwuliza, “Je, unakuja kwa amani?” Naye akajiibu. “kwa amani.”

哈及的兒子亞多尼雅去見所羅門的母親拔示巴，拔示巴問他說：「你來是為平安嗎？」回答說：「是為平安」；

14 Kisha akasema, “Nina jambo la kukuambia.” Naye akajibu, “Sema.”

又說：「我有話對你說。」拔示巴說：「你說吧。」

15 Adoniya amesema, “Unajua kuwa ufalme ulikuwa wangu, na kwamba Israeli yote ilikuwa inanitegemea mimi kuwa mfalme. Hata hivyo, ufalme umegeuzwa na umekuwa wa ndugu yangu, kwani ulikuwa wake toka kwa BWANA.

亞多尼雅說：「你知道國原是歸我的，以色列眾人也都仰望我作王，不料，國反歸了我兄弟，因他得國是出乎耶和華。

16 Sasa nina ombi moja kwako. Usinikatalie.”Bathisheba akamwambia, “Sema.”

現在我有一件事求你，望你不要推辭。」拔示巴說：「你說吧。」

17 Naye akamwambia, “Tafadhali mwambie mfalme Sulemani, kwa kuwa hatakukatalia, ili kwamba anipatie Abishagi Mshunami awe mke wangu.”

他說：「求你請所羅門王將書念的女子亞比煞賜我為妻，因他必不推辭你。」

18 Bathisheba akamwambia, “Vyema sana, nitamwambia mfalme”

拔示巴說：「好，我必為你對王提說。」

19 Kwa hiyo Bathisheba akaenda kumwambia, mfalme Sulemani kwa niaba ya Adoniya. Mfalme akainuka kumlaki na akapiga magoti mbele yake. Kisha akaa kwenye kiti chake cha enzi na kulikuwa na kiti kingine cha enzi kilicholetwa kwa ajili ya mama wa mfalme. Naye akaa mkono wa kuume wa mfalme.

於是，拔示巴去見所羅門王，要為亞多尼雅提說；王起來迎接，向她下拜，就坐在位上，吩咐人為王母設一座位，她便坐在王的右邊。

20 Ndipo alipomwambia, “Napenda kukuomba ombi moja dogo. Usinikalie.” Mfalme, akamjibu, “Mama omba kwa kuwa sitakukatalia.”

拔示巴說：「我有一件小事求你，望你不要推辭。」王說：「請母親說，我必不推辭。」

21 Naya akamwambia, “Naomba Abishagi Mshunami apewe Adoniya ndugu yako awe mke wake.”

拔示巴說：「求你將書念的女子亞比煞賜給你哥哥亞多尼雅為妻。」

22 Mfalme Sulemani akamjibu mama yake, “Kwa nini unamwombea Adoniya huyo Abishagi Mshunami? Kwa nini usimwombee ufalme pia, kwa kuwa ni ndugu yangu mkubwa? - au kwa Abiathari kuhani, au Yoabu mwana wa Seruya?”

所羅門王對他母親說：「為何單替他求書念的女子亞比煞呢？也可以為他求國吧！他是我的哥哥，他有祭司亞比亞他和洗魯雅的兒子約押為輔佐。」

23 Kisha mfalme Sulemani akaapa kwa BWANA, akisema, “Mungu wangu na anifanyie hivyo, na zaidi pia, kama Adoniya hajayasema haya kinyume na maisha yake.

所羅門王就指着耶和華起誓說：「亞多尼雅這話是自己送命，不然，願上帝重重地降罰與我。

24 Sasa basi kama BWANA aishivyo, ambaye ndiye alinifanya mimi kuwepo na kunipa kiti cha enzi cha Daudi baba yangu, na ambaye amenifanyia nyumba kwa ahadi yake, hakika Adoniya lazima auawe leo.”

耶和華堅立我，使我坐在父親大衛的位上，照着所應許的話為我建立家室；現在我指着永生的耶和華起誓，亞多尼雅今日必被治死。」

25 Kwa hiyo mfalme Sulemani akamtuma Benaya mwana wa Yehoyada naye akamkuta Adoniya na kumwua.

於是所羅門王差遣耶何耶大的兒子比拿雅，將亞多尼雅殺死。

26 Kisha akamwambia Abiathari kuhani, “Nenda kwa Anathothi, kwenye mashamba yako. unastahili kufa, lakini sitakua sasa hivi, kwa sababu ulilbeba sanduku la BWANA mbele ya Daudi baba yangu na kujitabisha kwa namna mbalimbali kama baba yangu alivyopata tabu.”

王對祭司亞比亞他說：「你回亞拿突歸自己的田地去吧！你本是該死的，但因你在我父親大衛面前抬過主耶和華的約櫃，又與我父親同受一切苦難，所以我今日不將你殺死。」

27 Kwa hiyo Sulemani akamfukuza Abiathari asiwe kuhani wa BWANA, ili kwamba atimilize maneno ya BWANA, aliyokuwa amesema juu ya nyumba ya Eli.

所羅門就革除亞比亞他，不許他作耶和華的祭司。這樣，便應驗耶和華在示羅論以利家所說的話。

28 Habari hizo zikamfikia Yoabu, Kwani Yoabu alimuunga mkono Adoniya, ingawa hakumuunga mkono Absalomu. Kwa hiyo Yoabu akakimbilia kwenye hema ya BWANA karibu na madhabahu na akabeba pembe za madhabahu.

約押雖然沒有歸從押沙龍，卻歸從了亞多尼雅。他聽見這風聲，就逃到耶和華的帳幕，抓住祭壇的角。

29 Sulemani alipoambiwa kuwa Yoabu amekimbilia kwenye hema ya BWANA na sasa alikuwa karibu na madhabahu. Ndipo Sulemani alipomtuma Benaya mwana wa Yehoyada, akisema, “Nenda, ukamwue.”

有人告訴所羅門王說：「約押逃到耶和華的帳幕，現今在祭壇的旁邊。」所羅門就差遣耶何耶大的兒子比拿雅，說：「你去將他殺死。」

30 Kwa hiyo Benaya akaenda kwenye hema ya BWANA na kumwambia, “Mfalme anasema utoke hemani.” Yoabu akamjibu, “Hapana, Nitafia hapa,” Kwa hiyo Benaya akarudi kwa mfalme, akasema, “Yoabu amesema atafia kwenye madhabahu,”

比拿雅來到耶和華的帳幕，對約押說：「王吩咐說，你出來吧！」他說：「我不出去，我要死在這裏。」比拿雅就去回覆王，說約押如此如此回答我。

31 Naye mfalme akamwambia, “Kafanye kama alivyosema. Muue na ukamzike, ili kwamba uitoe kwangu na kwenye nyumba ya baba yangu damu ambayo Yoabu alimwaga bila sababu.

王說：「你可以照着他的話行，殺死他，將他葬埋，好叫約押流無辜人血的罪不歸我和我的父家了。

32 BWANA na amrudishie damu yake kichwani kwake, kwa sababu aliwaua wanaume wawili wasio na hatia na wema kuliko yeye na akawaua kwa upanga, Abineri mwana wa Neri, Jemedari wa Jeshi la Israeli, na Amasa mwana wa Jetheri, jemedari wa jeshi la Yuda, bila baba yangu Daudi kujua.

耶和華必使約押流人血的罪歸到他自己的頭上；因為他用刀殺了兩個比他又義又好的人，就是以色列元帥尼珥的兒子押尼珥和猶大元帥益帖的兒子亞瑪撒，我父親大衛卻不知道。

33 Kwa hiyo damu yao na imrudie Yoabu kichwani pake na kwenye vichwa vya uzao wake milele na milele. Lakini kwa Daudi na uzao wake, na nyumba yake, na kwenye kiti chake cha enzi, kuwe na amani ya kudumu kutoka kwa BWANA.”

故此，流這二人血的罪必歸到約押和他後裔的頭上，直到永遠；惟有大衛和他的後裔，並他的家與國，必從耶和華那裏得平安，直到永遠。」

34 Kisha Benaya mwana wa Yehoyada akaenda akamvamia Yoabu na kumwua. Alizikwa kwenye nyumba yake kule jangwani.

於是耶何耶大的兒子比拿雅上去，將約押殺死，葬在曠野約押自己的墳墓裏。

35 Mfalme akamwinua Benaya mwana wa Yehoyada kuwa juu ya jeshi badala yake, na akamweka Sadoki kuhani kwenye nafasi ya Abiatahari.

王就立耶何耶大的兒子比拿雅作元帥，代替約押，又使祭司撒督代替亞比亞他。

36 Kisha Mfalme akatuma watu kumwita Shimei, na akamwambia, “Kajijengee nyumba kwa ajili yako kule Yerusalemu na ushi huko, na usitoke nje ya Huo mji na kwenda mahali pengine.

王差遣人將示每召來，對他說：「你要在耶路撒冷建造房屋居住，不可出來往別處去。

37 Kwa kuwa siku utakayoenda mahali pengine, na kupita bonde la Kidroni, ujue kwa hakika kuwa utakufa. Damu yako itakuwa juu ya kichwa chako.”

你當確實地知道，你何日出來過汲淪溪，何日必死！你的罪必歸到自己的頭上。」

38 Kwa hiyo Shimei akamwambia mfalme, “Unachosema ni chema. Kama vike mfalme bwana wangu alivyosema, ndivyo ambavyo mtumishi wako atakavyofanya.” Kwa hiyo Shimei akaishi Yerusalemu kwa miaka mingi.

示每對王說：「這話甚好！我主我王怎樣說，僕人必怎樣行。」於是示每多日住在耶路撒冷。

39 Lakiini mwishoni mwa mwaka wa tatu, watumishi wawili wa Shimei wakakimbilia kwa Akishi mwana wa Maaka, mfalme wa Gathi. Kwa hiyo wakamwambia Shimei, wakisema, “Tazama, watumishi wako wameenda Gathi,”

過了三年，示每的兩個僕人逃到迦特王瑪迦的兒子亞吉那裏去。有人告訴示每說：「你的僕人在迦特。」

40 Kisha Shimei akainuka, akapanda punda wake akaenda kwa Akishi huko Gathi kuwatafuta watumishi wake. Akaenda na akawaleta watumishi wake toka Gathi.

示每起來，備上驢，往迦特到亞吉那裏去找他的僕人，就從迦特帶他僕人回來。

41 Sulemani alipoambiwa kuwa Shimei alikuwa ametoka Yerusalemu kwenda Gathi na amerudi,

有人告訴所羅門說：「示每出耶路撒冷往迦特去，回來了。」

42 mfalme akatuma wito kwa Shimei na kumwambia, “Je, sikukuapisha kwa BWANA na kushuhudia kwako, nikisema, 'Tambua kuwa siku utakayotoka kwenda nje na kwenda mahali popote, hakika utakufa'? Na ukaniambia kuwa unachosema ni chema.'

王就差遣人將示每召了來，對他說：「我豈不是叫你指着耶和華起誓，並且警戒你說『你當確實地知道，你哪日出來往別處去，那日必死』嗎？你也對我說：『這話甚好，我必聽從。』

43 Kwa nini basi umeshindwa kulinda kiapo chako kwa BWANA na amri niliyokupa?”

現在你為何不遵守你指着耶和華起的誓和我所吩咐你的命令呢？」

44 Pia mfalme akamwambia Shimei, “Unajua katika moyo wako maovu yote uliyofanya kwa baba yangu Daudi. Kwa hiyo BWANA atakurudishia maovu yako kichwani pako.

王又對示每說：「你向我父親大衛所行的一切惡事，你自己心裏也知道，所以耶和華必使你的罪惡歸到自己的頭上；

45 Lakini Sulemani atabarikiwa na enzi ya Daudi itaimarika mbele ya BWANA milele.”

惟有所羅門王必得福，並且大衛的國位必在耶和華面前堅定，直到永遠。」

46 Kwa hiyo mfalme akamwamuru Benaya mwana wa Yehoyada kwenda kumwua Shimei. Kwa hiyo ule utawala ulikuwa mwema kwa mkono wa Sulemain.

於是王吩咐耶何耶大的兒子比拿雅，他就去殺死示每。這樣，便堅定了所羅門的國位。