Mwanzo 26

1 Basi njaa kubwa ikawa katika nchi hiyo, kuliko ile njaa iliyotangulia iliyotokea wakati wa Abrahamu. Isaki akamwendea Abimeleki mfalme wa Wafilisti huko Gerari.

在亞伯拉罕的日子，那地有一次饑荒；這時又有饑荒，以撒就往基拉耳去，到非利士人的王亞比米勒那裏。

2 Bwana akamtokea Isaki, akamwambia, “Usiende Misri, bali ukae katika nchi nitakayokuambia.

耶和華向以撒顯現，說：「你不要下埃及去，要住在我所指示你的地。

3 Kaa katika nchi hii kwa kitambo, mimi nitakuwa pamoja na wewe na nitakubariki. Kwa maana nitakupa wewe na uzao wako nchi hizi zote na nitatimiza kiapo nilichomwapia Abrahamu baba yako.

你寄居在這地，我必與你同在，賜福給你，因為我要將這些地都賜給你和你的後裔。我必堅定我向你父亞伯拉罕所起的誓。

4 Nitafanya wazao wako kuwa wengi kama nyota za angani, nami nitawapa nchi hizi zote na kutokana na uzao wako mataifa yote yatabarikiwa,

我要加增你的後裔，像天上的星那樣多，又要將這些地都賜給你的後裔。並且地上萬國必因你的後裔得福－

5 kwa sababu Abrahamu alinitii mimi akatunza kanuni zangu na maagizo yangu, amri zangu pamoja na sheria zangu.”

都因亞伯拉罕聽從我的話，遵守我的吩咐和我的命令、律例、法度。」

6 Hivyo Isaki akaishi huko Gerari.

以撒就住在基拉耳。

7 Watu wa mahali pale walipomuuliza habari za mke wake, akasema, “Huyu ni dada yangu,” kwa sababu aliogopa kusema, “Huyu ni mke wangu.” Alifikiri, “Watu wa mahali pale wataweza kumuua kwa sababu ya Rebeka, kwa kuwa alikuwa mzuri wa sura.”

那地方的人問到他的妻子，他便說：「那是我的妹子。」原來他怕說：「是我的妻子」；他心裏想：「恐怕這地方的人為利百加的緣故殺我」，因為她容貌俊美。

8 Wakati Isaki alipokuwa amekaa huko siku nyingi, Abimeleki mfalme wa Wafilisti akachungulia dirishani, akaona jinsi Isaki alivyomkumbatia Rebeka mke wake.

他在那裏住了許久。有一天，非利士人的王亞比米勒從窗戶裏往外觀看，見以撒和他的妻子利百加戲玩。

9 Abimeleki akamwita Isaki akamwambia, “Hakika huyu ni mke wako! Mbona uliniambia, ‘Huyu ni dada yangu?’” Isaki akamjibu, “Kwa sababu nilifikiri ningeweza kuuawa kwa sababu yake.”

亞比米勒召了以撒來，對他說：「她實在是你的妻子，你怎麼說她是你的妹子？」以撒說：「我心裏想，恐怕我因她而死。」

10 Ndipo Abimeleki akamjibu, “Ni nini hiki ulichotufanyia? Ingewezekana mtu yeyote akawa amekutana kimwili na mke wako, nawe ungeleta hatia juu yetu.”

亞比米勒說：「你向我們做的是甚麼事呢？民中險些有人和你的妻同寢，把我們陷在罪裏。」

11 Hivyo Abimeleki akatoa amri kwa watu wote, akisema, “Yeyote atakayemnyanyasa mtu huyu au mkewe hakika atauawa.”

於是亞比米勒曉諭眾民說：「凡沾着這個人，或是他妻子的，定要把他治死。」

12 Isaki akapanda mazao katika nchi hiyo, kwa mwaka huo huo, akavuna mara mia, kwa sababu Bwana alimbariki.

以撒在那地耕種，那一年有百倍的收成。耶和華賜福給他，

13 Isaki akawa tajiri, mali zake zikaendelea kuongezeka mpaka akawa tajiri sana.

他就昌大，日增月盛，成了大富戶。

14 Akawa na mifugo ya kondoo na ngʼombe, na watumishi wengi sana, kiasi kwamba Wafilisti wakamwonea wivu.

他有羊群牛群，又有許多僕人，非利士人就嫉妒他。

15 Kwa hiyo visima vyote vilivyochimbwa na watumishi wakati wa Abrahamu baba yake, Wafilisti wakavifukia, wakavijaza udongo.

當他父親亞伯拉罕在世的日子，他父親的僕人所挖的井，非利士人全都塞住，填滿了土。

16 Ndipo Abimeleki akamwambia Isaki, “Ondoka kwetu, kwa maana umetuzidi nguvu sana.”

亞比米勒對以撒說：「你離開我們去吧。因為你比我們強盛得多。」

17 Basi Isaki akatoka huko akajenga kambi katika Bonde la Gerari, akaishi huko.

以撒就離開那裏，在基拉耳谷支搭帳棚，住在那裏。

18 Ndipo Isaki akavichimbua tena vile visima vya maji ambavyo vilichimbwa siku zile za Abrahamu baba yake, ambavyo Wafilisti walivifukia baada ya kufa Abrahamu, akavipa majina yale yale ambayo baba yake alikuwa amevipa.

當他父親亞伯拉罕在世之日所挖的水井因非利士人在亞伯拉罕死後塞住了，以撒就重新挖出來，仍照他父親所叫的叫那些井的名字。

19 Watumishi wa Isaki wakachimba katika lile bonde wakagundua huko kisima chenye maji safi.

以撒的僕人在谷中挖井，便得了一口活水井。

20 Lakini wachungaji wa Gerari wakagombana na wachungaji wa Isaki wakisema, “Maji haya ni yetu!” Ndipo akakiita kile kisima Eseki, kwa sababu waligombana naye.

基拉耳的牧人與以撒的牧人爭競，說：「這水是我們的。」以撒就給那井起名叫埃色，因為他們和他相爭。

21 Kisha wakachimba kisima kingine, lakini hata hicho pia wakakigombania, akakiita Sitna.

以撒的僕人又挖了一口井，他們又為這井爭競，因此以撒給這井起名叫西提拿。

22 Akaondoka huko, akachimba kisima kingine, wala hakuna yeyote aliyekigombania. Akakiita Rehobothi, akisema, “Sasa Bwana ametufanyia nafasi, nasi tutastawi katika nchi.”

以撒離開那裏，又挖了一口井，他們不為這井爭競了，他就給那井起名叫利河伯。他說：「耶和華現在給我們寬闊之地，我們必在這地昌盛。」

23 Kutoka pale akaenda Beer-Sheba.

以撒從那裏上別是巴去。

24 Usiku ule Bwana akamtokea, akamwambia, “Mimi ndimi Mungu wa Abrahamu baba yako. Usiogope, kwa maana mimi niko pamoja nawe, nitakubariki na kuongeza idadi ya wazao wako kwa ajili ya Abrahamu mtumishi wangu.”

當夜耶和華向他顯現，說：「我是你父親亞伯拉罕的上帝，不要懼怕！因為我與你同在，要賜福給你，並要為我僕人亞伯拉罕的緣故，使你的後裔繁多。」

25 Isaki akajenga madhabahu huko, akaliitia jina la Bwana. Akapiga hema lake huko, nao watumishi wake wakachimba kisima.

以撒就在那裏築了一座壇，求告耶和華的名，並且支搭帳棚；他的僕人便在那裏挖了一口井。

26 Wakati huo, Abimeleki alikuwa amemjia kutoka Gerari, akifuatana na Ahuzathi mshauri wake, pamoja na Fikoli jemadari wa majeshi yake.

亞比米勒，同他的朋友亞戶撒和他的軍長非各，從基拉耳來見以撒。

27 Isaki akawauliza, “Mbona mmekuja kwangu na ninyi mlinichukia na kunifukuza?”

以撒對他們說：「你們既然恨我，打發我走了，為甚麼到我這裏來呢？」

28 Wakamjibu, “Tuliona wazi kuwa Bwana alikuwa pamoja nawe, kwa hiyo tukasema, ‘Inabidi kuwe na kiapo cha mapatano kati yetu, kati yetu na wewe. Na tufanye mkataba pamoja nawe

他們說：「我們明明地看見耶和華與你同在，便說，不如我們兩下彼此起誓，彼此立約，

29 kwamba hutatudhuru, kama jinsi nasi hatukuwanyanyasa bali tuliwatendea mema wakati wote na kuwaondoa kwetu kwa amani. Tena sasa umebarikiwa na Bwana.’”

使你不害我們，正如我們未曾害你，一味地厚待你，並且打發你平平安安地走。你是蒙耶和華賜福的了。」

30 Basi Isaki akawaandalia karamu, nao wakala na kunywa.

以撒就為他們設擺筵席，他們便吃了喝了。

31 Kesho yake asubuhi na mapema, wakaapizana wao kwa wao. Kisha Isaki akawaruhusu waende zao, wakamwacha Isaki kwa amani.

他們清早起來彼此起誓。以撒打發他們走，他們就平平安安地離開他走了。

32 Siku hiyo watumishi wa Isaki wakaja wakampa habari kuhusu kisima walichokuwa wamekichimba, wakamwambia, “Tumepata maji!”

那一天，以撒的僕人來，將挖井的事告訴他說：「我們得了水了。」

33 Naye akakiita Shiba, mpaka leo mji huo unaitwa Beer-Sheba.

他就給那井起名叫示巴；因此那城叫做別是巴，直到今日。

34 Esau alipokuwa na umri wa miaka arobaini, akamwoa Yudithi binti Beeri Mhiti, kisha akamwoa Basemathi binti Eloni Mhiti.

以掃四十歲的時候娶了赫人比利的女兒猶滴，與赫人以倫的女兒巴實抹為妻。

35 Hawa walikuwa chanzo cha huzuni ya Isaki na Rebeka.

她們常使以撒和利百加心裏愁煩。