Proverbios 24

1 No tengas envidia de los hombres malos: ni desees estar con ellos.

Nie naśladuj ludzi złych, ani żądaj przebywać z nimi;

2 Porque su corazón piensa en robar; e iniquidad hablan sus labios.

Albowiem serce ich myśli o drapiestwie, a wargi ich mówią o uciśnieniu.

3 Con sabiduría se edificará la casa; y con prudencia se afirmará.

Mądrością bywa dom zbudowany, a roztropnością umocniony.

4 Y con ciencia las cámaras se henchirán de todas riquezas preciosas y hermosas.

Zaiste przez umiejętność komory napełnione bywają wszelakiemi bogactwami kosztownemi i wdzięcznemi.

5 El hombre sabio es fuerte; y el hombre entendido es valiente de fuerza.

Człowiek mądry mocny jest, a mąż umiejętny przydaje siły.

6 Porque con industrias harás la guerra; y la salud está en la multitud de los consejeros.

Albowiem przez mądrą radę zwiedziesz bitwę, a wybawienie przez mnóstwo radców mieć będziesz.

7 Alta está para el insensato la sabiduría: en la puerta no abrirá su boca.

Wysokie są głupiemu mądrości; w bramie nie otworzy ust swoich.

8 Al que piensa mal hacer, al tal, hombre de malos pensamientos le llamarán.

Kto myśli źle czynić, tego złośliwym zwać będą.

9 El mal pensamiento del insensato es pecado; y abominación a los hombres el burlador.

Zła myśl głupiego jest grzechem, a pośmiewca jest obrzydliwością ludzką.

10 Si fueres flojo en el día de trabajo, tu fuerza será angosta.

Jeźli będziesz gnuśnym, tedy w dzień ucisku słaba będzie siła twoja.

11 ¿Detenerte has de escapar los que son tomados para la muerte, y los que son llevados al degolladero?

Wybawiaj pojmanych na śmierć; a od tych, którzy idą na stracenie, nie odwracaj się.

12 Si dijeres: Ciertamente no lo supimos: ¿el que pesa los corazones no lo entenderá? El que mira por tu alma él lo conocerá, el cual dará al hombre según sus obras.

Jeźli rzeczesz: Otośmy o tem nie wiedzieli; izali ten, który waży serca, nie rozumie? a ten, który strzeże duszy twojej, nie rozezna? i nie odda człowiekowi według uczynków jego?

13 Come, hijo mío, de la miel, porque es buena; y del panal dulce a tu paladar:

Jedz miód, synu mój! bo dobry, i plastr słodki podniebieniu twemu;

14 Tal será el conocimiento de la sabiduría a tu alma, si la hallares; y al fin tu esperanza no será cortada.

Tak umiejętność mądrości duszy twojej, jeźliże ją znajdziesz; onać będzie nagrodą, a nadzieja twoja nie będzie wycięta.

15 O! impío, no aseches a la tienda del justo: no saquees su acostadero:

Nie czyń zasadzki, niezbożniku! na przybytek sprawiedliwego, a nie przeszkadzaj odpocznieniu jego.

16 Porque siete veces cae el justo, y se torna a levantar: mas los impíos caerán en el mal.

Bo choć siedm kroć upada sprawiedliwy, przecie zaś powstaje; ale niezbożni wpadną w nieszczęście.

17 Cuando cayere tu enemigo, no te huelgues; y cuando tropezare, no se alegre tu corazón:

Gdy upadnie nieprzyjaciel twój, nie ciesz się; i gdy się potknie, niech się nie raduje serce twoje;

18 Porque Jehová no lo mire, y le desagrade; y aparte de sobre él su enojo.

Aby snać nie ujrzał Pan, a nie podobałoby się to w oczach jego, i odwróciłby od niego gniew swój na cię.

19 No te entremetas con los malignos, ni tengas envidia de los impíos:

Nie gniewaj się dla złośników, ani się udawaj za niepobożnymi;

20 Porque para el malo no habrá buen fin; y la candela de los impíos será apagada.

Boć nie weźmie złośnik nagrody; pochodnia niepobożnych zgaśnie.

21 Teme a Jehová, hijo mío, y al rey: no te entremetas con los inmutadores:

Synu mój! bój się Pana i króla, a z niestatecznymi nie mięszaj się;

22 Porque su quebrantamiento se levantará de repente: ¿y el quebrantamiento de ambos quién lo comprenderá?

Boć znagła powstanie zginienie ich, a upadek obydwóch któż wie?

23 También estas cosas pertenecen a los sabios. Tener respeto a personas en el juicio, no es bueno.

I toć też mądrym należy: wzgląd mieć na osobę u sądu, nie dobra.

24 El que dijere al malo, justo eres: los pueblos le maldecirán, y las naciones le detestarán:

Tego, który mówi niepobożnemu; Jesteś sprawiedliwy, będą ludzie przeklinać, a narody się nim brzydzić będą.

25 Mas los que le reprenden, serán agradables; y sobre ellos vendrá bendición de bien.

Ale którzy go karzą, szczęśliwi będą, a przyjdzie na nich błogosławieństwo każdego dobrego.

26 Los labios serán besados, del que responde palabras rectas.

Pocałują wargi tego, co mówi słowa prawdziwe.

27 Apareja de fuera tu obra, y dispónela en tu heredad; y después edificarás tu casa.

Rozrządź na polu robotę twoję, a sprawuj pilnie rolę swoję; a potem będziesz budował dom twój.

28 No seas testigo sin causa contra tu prójimo; y no lisonjees con tus labios.

Nie bądź świadkiem lekkomyślnym przeciw bliźniemu swemu, ani czyń łagodnych namów wargami swemi.

29 No digas: Como me hizo, así le haré: daré el pago al varón según su obra.

Nie mów: Jako mi uczynił, tak mu uczynię; oddam mężowi temu według uczynku jego.

30 Pasé junto a la heredad del hombre perezoso, y junto a la viña del hombre falto de entendimiento.

Szedłem przez pole męża leniwego a przez winnicę człowieka głupiego;

31 Y he aquí que por toda ella habían ya crecido espinas, ortigas habían ya cubierto su superficie, y su cerca de piedra estaba ya destruida.

A oto porosła wszędzie ostem; pokrzywy wszystko pokryły, a płot kamienny jej rozwalił się.

32 Y yo miré, y púse lo en mi corazón: lo ví, y recibí enseñanza.

Co ja ujrzawszy złożyłem to do serca mego, a widząc to wziąłem to ku przestrodze.

33 Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, poniendo mano sobre mano otro poco para volver a dormir:

Trochę się prześpisz, trochę podrzemiesz, trochę złożysz ręce, abyś odpoczywał;

34 Vendrá como caminante, tu necesidad; y tu pobreza como hombre de escudo.

A wtem ubóstwo twoje przyjdzie jako podróżny, a niedostatek twój jako mąż zbrojny.