Proverbios 14

1 La mujer sabia edifica su casa: mas la insensata con sus manos la derriba.

Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.

2 El que camina en su rectitud, teme a Jehová: mas el pervertido en sus caminos, le menosprecia.

Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.

3 En la boca del insensato está la vara de la soberbia: mas los labios de los sabios los guardarán.

W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.

4 Sin bueyes, el alfolí está limpio: mas por la fuerza del buey hay abundancia de panes.

Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.

5 El testigo verdadero, no mentirá: mas el testigo falso hablará mentiras.

Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.

6 Buscó el burlador la sabiduría, y no la halló: mas la sabiduría al hombre entendido es fácil.

Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.

7 Vete de delante del hombre insensato: pues no le conociste labios de ciencia.

Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.

8 La ciencia del cuerdo es entender su camino: mas la insensatez de los fatuos es engaño.

Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.

9 Los insensatos hablan pecado; mas entre los rectos hay amor.

Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.

10 El corazón conoce la amargura de su alma; y extraño no se entremeterá en su alegría.

Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.

11 La casa de los impíos será asolada: mas la tienda de los rectos florecerá.

Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.

12 Hay camino que al hombre le parece derecho: mas su salida es caminos de muerte.

Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.

13 Aun en la risa tendrá dolor el corazón; y la salida de la alegría es congoja.

Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.

14 De sus caminos será harto el apartado de razón; y el hombre de bien se apartará de él.

Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.

15 El simple cree a toda palabra: mas el entendido entiende sus pasos.

Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.

16 El sabio teme, y apártase del mal: mas el insensato enójase, y confía.

Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.

17 El que de presto se enoja, hará locura; y el hombre de malos pensamientos será aborrecido.

Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.

18 Los simples heredarán la insensatez: mas los cuerdos se coronarán de sabiduría.

Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.

19 Los malos se inclinaron delante de los buenos; y los impíos, a las puertas del justo.

źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.

20 El pobre es odioso aun a su amigo: mas los que aman al rico, son muchos.

Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.

21 El pecador menosprecia a su prójimo: mas el que tiene misericordia de los pobres, es bienaventurado.

Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.

22 ¿No yerran, los que piensan mal? mas los que piensan bien tendrán misericordia, y verdad.

Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.

23 En todo trabajo hay abundancia: mas la palabra de los labios solamente empobrece.

W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.

24 La corona de los sabios es sus riquezas: mas la insensatez de los fatuos su fatuidad.

Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.

25 El testigo verdadero libra las almas: mas el engañoso hablará mentiras.

Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.

26 En el temor de Jehová está la fuerte confianza; y allí sus hijos tendrán esperanza.

Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.

27 El temor de Jehová es manadero de vida, para ser apartado de los lazos de la muerte.

Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.

28 En la multitud del pueblo está la gloria del rey; y en la falta del pueblo, la flaqueza del príncipe.

W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.

29 El que tarde se aira, es grande de entendimiento: mas el corto de espíritu, engrandece la locura.

Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.

30 El corazón blando es vida de las carnes: mas la envidia, pudrimiento de huesos.

Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.

31 El que oprime al pobre, afrenta a su hacedor: mas el que tiene misericordia del pobre, le honra.

Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.

32 Por su maldad será lanzado el impío: mas el justo, en su muerte tiene esperanza.

Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.

33 En el corazón del cuerdo reposará la sabiduría; y en medio de los insensatos es conocida.

W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.

34 La justicia engrandece la gente: mas el pecado es afrenta de las naciones.

Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.

35 La benevolencia del rey es para con el siervo entendido: mas el que le avergüenza, es su enojo.

Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.