Proverbios 14

1 Toda mujer sabia construye su casa, pero la insensata lo derriba con sus propias manos.

Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.

2 El que camina en su rectitud teme a Yahvé, pero el que es perverso en sus caminos lo desprecia.

Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.

3 La palabrería del necio trae una vara a su espalda, pero los labios de los sabios los protegen.

W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.

4 Donde no hay bueyes, el pesebre está limpio, pero mucho aumento es por la fuerza del buey.

Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.

5 Un testigo veraz no miente, pero un testigo falso vierte mentiras.

Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.

6 El burlón busca la sabiduría y no la encuentra, pero el conocimiento llega fácilmente a una persona con criterio.

Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.

7 Aléjate de un hombre necio, porque no encontrarás conocimiento en sus labios.

Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.

8 La sabiduría del prudente es pensar en su camino, pero la locura de los tontos es el engaño.

Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.

9 Los tontos se burlan de la expiación de los pecados, pero entre los rectos hay buena voluntad.

Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.

10 El corazón conoce su propia amargura y alegría; no los compartirá con un extraño.

Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.

11 La casa de los malvados será derribada, pero la tienda de los rectos florecerá.

Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.

12 Hay un camino que le parece correcto al hombre, pero al final lleva a la muerte.

Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.

13 Incluso en la risa el corazón puede estar triste, y la alegría puede acabar en pesadez.

Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.

14 El infiel será pagado por sus propios caminos; De la misma manera, un buen hombre será recompensado por sus caminos.

Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.

15 Un hombre sencillo se lo cree todo, pero el hombre prudente considera cuidadosamente sus caminos.

Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.

16 El hombre sabio teme y evita el mal, pero el tonto es un calentón y un imprudente.

Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.

17 El que se enoja rápidamente comete una locura, y un hombre astuto es odiado.

Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.

18 Los simples heredan la locura, pero los prudentes están coronados por el conocimiento.

Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.

19 Los malos se inclinan ante los buenos, y los malvados a las puertas de los justos.

źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.

20 El pobre es rechazado incluso por su propio vecino, pero el rico tiene muchos amigos.

Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.

21 El que desprecia a su prójimo peca, pero el que se apiada de los pobres es bienaventurado.

Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.

22 ¿No se extravían los que traman el mal? Pero el amor y la fidelidad pertenecen a los que planean el bien.

Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.

23 En todo trabajo duro hay un beneficio, pero la palabrería de los labios sólo conduce a la pobreza.

W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.

24 La corona de los sabios es su riqueza, pero la necedad de los necios los corona de necedad.

Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.

25 Un testigo veraz salva almas, pero un testigo falso es engañoso.

Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.

26 En el temor de Yahvé hay una fortaleza segura, y será un refugio para sus hijos.

Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.

27 El temor de Yahvé es una fuente de vida, apartando a la gente de las trampas de la muerte.

Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.

28 En la multitud del pueblo está la gloria del rey, pero en la falta de gente está la destrucción del príncipe.

W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.

29 El que es lento para la ira tiene un gran entendimiento, pero el que tiene un temperamento rápido muestra la locura.

Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.

30 La vida del cuerpo es un corazón en paz, pero la envidia pudre los huesos.

Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.

31 El que oprime a los pobres desprecia a su Hacedor, pero el que es bondadoso con el necesitado lo honra.

Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.

32 El impío es abatido en su calamidad, pero en la muerte, el justo tiene un refugio.

Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.

33 La sabiduría descansa en el corazón de quien tiene entendimiento, y se da a conocer incluso en el interior de los tontos.

W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.

34 La justicia enaltece a una nación, pero el pecado es una desgracia para cualquier pueblo.

Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.

35 El favor del rey es para el siervo que trata con sabiduría, pero su ira es hacia el que causa vergüenza.

Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.