Proverbios 25

1 También estos son proverbios de Salomón, que compilaron los hombres de Ezequías, rey de Judá.

Ankaŭ ĉi tio estas sentencoj de Salomono, kiujn kolektis la viroj de Ĥizkija, reĝo de Judujo.

2 Gloria de Dios es guardar una cosa en lo secreto, y gloria del rey escudriñarla.

Honoro de Dio estas kaŝi aferon; Sed honoro de reĝoj estas esplori aferon.

3 La altura del cielo, la profundidad de la tierra y el corazón del rey, son insondables.

La ĉielo estas alta, la tero estas profunda, Kaj la koro de reĝoj estas neesplorebla.

4 Separa de la plata la escoria, y el platero podrá hacer un vaso.

Forigu de arĝento la almiksaĵon, Kaj la puriganto ricevos vazon.

5 Quita al impío de la presencia del rey, y su trono se fundará sobre la justicia.

Forigu malvirtulon de la reĝo, Kaj lia trono fortikiĝos en justeco.

6 No te jactes delante del rey, ni te pongas en el lugar donde están los grandes.

Ne montru vin granda antaŭ la reĝo, Kaj sur la loko de eminentuloj ne stariĝu;

7 Pues mejor es que te digan: “Sube aquí”; que verte humillado ante el príncipe a quien vieron tus ojos.

Ĉar pli bone estas, se oni diros al vi: Leviĝu ĉi tien, Ol se oni malaltigos vin antaŭ eminentulo, Kiun vidis viaj okuloj.

8 No empieces inconsideradamente a pleitear, pues, ¿qué harás al fin, cuando tu adversario te ponga en apuros?

Ne komencu tuj disputi; Ĉar kion vi faros poste, kiam via proksimulo vin hontigos?

9 Defiende tu causa contra tu adversario, pero no reveles el secreto de otro,

Faru disputon kun via proksimulo mem, Sed sekreton de aliulo ne malkaŝu;

10 no sea que el que lo escucha te vitupere, y tu deshonra resulte imborrable.

Ĉar alie aŭdanto vin riproĉos, Kaj vian babilon vi jam ne povos repreni.

11 Manzana de oro en bandeja de plata, es la palabra dicha a tiempo.

Vorto dirita en ĝusta tempo Estas kiel oraj pomoj sur retaĵo arĝenta.

12 Zarcillo de oro y collar de plata es para el oído dócil la amonestación de un sabio.

Kiel ora orelringo kaj multekosta kolringo, Tiel estas saĝa admonanto por aŭskultanta orelo.

13 Como frescura de nieve en el tiempo de la siega, es un mensajero fiel para el que lo envía; refrigera el ánimo de su dueño.

Kiel malvarmo de neĝo en la tempo de rikolto, Tiel estas fidela sendito por siaj sendintoj: Li revigligas la animon de sia sinjoro.

14 Nubes y vientos sin lluvia, tal es el que se jacta de donaciones que no hizo.

Kiel nuboj kaj vento sen pluvo, Tiel estas homo, kiu fanfaronas per dono, kiun li ne faras.

15 La paciencia aplaca al príncipe, y la lengua blanda quebranta los huesos.

Per pacienco oni altiras al si potenculon, Kaj mola parolo rompas oston.

16 Si hallas miel, come de ella solo tu medida, no sea que harto de ella tengas que vomitarla.

Kiam vi trovis mielon, manĝu, kiom vi bezonas, Por ke vi ne fariĝu tro sata kaj ne elvomu ĝin.

17 Frecuenta solamente raras veces la casa de tu vecino, no sea que hastiado de ti te aborrezca.

Detenu vian piedon de la domo de via proksimulo; Ĉar alie vi tedus lin kaj li vin malamus.

18 Maza, espada y flecha aguda es aquel que da falso testimonio contra su prójimo.

Kiel martelo kaj glavo kaj akra sago Estas tiu homo, kiu parolas pri sia proksimulo malveran ateston.

19 Diente quebrado y pie que titubea es la confianza en un pérfido en el día de la angustia.

Kiel putra dento kaj malforta piedo Estas nefidinda espero en tago de mizero.

20 Quitarse la ropa cuando hace frío (y echar) vinagre en el nitro, es como cantar coplas a un corazón afligido.

Kiel demeto de vesto en tempo de malvarmo, kiel vinagro sur natro, Tiel estas kantado de kantoj al koro suferanta.

21 Si tu enemigo tiene hambre dale de comer, si tiene sed, dale de beber;

Se via malamanto estas malsata, manĝigu al li panon; Kaj se li estas soifa, trinkigu al li akvon;

22 así amontonarás ascuas sobre su cabeza, y Yahvé te recompensará.

Ĉar fajrajn karbojn vi kolektos sur lia kapo, Kaj la Eternulo vin rekompencos.

23 El viento norte disipa la lluvia, y el rostro severo la lengua detractora.

Norda vento kaŭzas pluvon, Kaj ĉagrenita vizaĝo kaŝatan parolon.

24 Mejor es habitar en la punta del techo, que en una casa con mujer pendenciera.

Pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento, Ol kun malpacema edzino en komuna domo.

25 Agua fresca para un alma sedienta, tal es la buena nueva que viene de tierra lejana.

Kiel malvarma akvo por suferanto de soifo, Tiel estas bona sciigo el lando malproksima.

26 Fuente turbia y manantial corrompido, es el justo que vacila ante el impío.

Virtulo, kiu falas antaŭ malvirtulo, Estas malklara fonto kaj malbonigita puto.

27 Comer mucha miel no es bueno, así también es dañoso escudriñar la Majestad (divina).

Ne bone estas manĝi tro multe da mielo; Kaj ne glore estas serĉi sian gloron.

28 Ciudad abierta y sin muro es el hombre que no sabe refrenarse.

Homo, kiu ne povas regi sian spiriton, Estas urbo detruita, kiu ne havas muron.