< Lucas 14 >

1 Certo dia de sábado, Jesus foi comer na casa de um fariseu importante. Os [homens que estudavam as leis judaicas e outros fariseus que estavam ali ]estavam observando-o [para ver se ele faria algo de que eles pudessem acusá-lo].
Ary raha niditra mba hihinana tao an-tranon’ ny loholona anankiray amin’ ny Fariseo Izy tamin’ ny Sabata, dia nizaha taratra Azy ireo.
2 Inesperadamente, apareceu um homem na frente de Jesus cujos braços e pernas estavam inchados.
Ary, indro, nisy olona manirano anankiray teo anatrehany.
3 Jesus disse a eles, “Permite-se ou não na nossa (inc) lei [judaica ]que se cure [alguém ]no dia de sábado?”
Ary Jesosy namaly ka nanao tamin’ ny mpahay lalàna sy ny Fariseo hoe: Mety va ny mahasitrana amin’ ny Sabata, sa tsia?
4 [Eles sabiam que a lei deles permitia isso, mas pensavam que curar era trabalho, que consideravam errado fazer no sábado (OU, mas não queriam admitir isso)]. Por isso eles não responderam. Então Jesus pôs as mãos no homem e o curou. Depois ele lhe disse para ir [para casa].
Fa tsy niteny ireo. Ary Izy nanendry ilay marary, dia nahasitrana azy ka nandefa azy handeha.
5 Então ele disse aos outros, “Se vocês tivessem um boi ou um filho que caísse no poço no dia de sábado, vocês logo [fariam o trabalho de ]tirá-lo, [ou você o deixaria ficar ali até o dia seguinte]?”
Ary Izy nanao tamin’ ireo hoe: Iza moa aminareo, raha manana boriky na omby latsaka ao an-davaka fantsakana, no tsy hampakatra azy miaraka amin’ izay na dia amin’ ny andro Sabata aza?
6 Eles não podiam [discordar desse argumento, então ]não disseram nada.
Ary tsy nahavaly ny amin’ izany zavatra izany izy.
7 Jesus observou que as pessoas que o fariseu tinha convidado ao jantar optaram por [sentar nos ]lugares onde as [pessoas ]mais importantes [se sentam]. Aí ele deu a eles [este conselho]:
Ary Jesosy nanao fanoharana tamin’ izay nasaina, raha nahita azy mifidy ny fitoerana aloha, ka nanao taminy hoe:
8 Quando alguém convidar um de vocês a uma festa de casamento, não se sente em um lugar onde as pessoas importantes se sentam. Talvez [aquele que está dando a festa ]tem convidado um homem mais importante do que você.
Raha misy maka anao ho any amin’ ny fampakaram-bady, aza mipetraka eo amin’ ny fitoerana aloha, fandrao hisy olona nalaina izay mihaja kokoa noho ianao,
9 [Quando aquele homem chegar, ]aquele que convidou vocês dois virá a você e dirá a você, Deixe esse homem tomar este lugar. Aí você vai ter que sentar em um lugar que é o menos desejável, e você vai sentir vergonha.
ary ho avy izay nanasa anao sy izy ka hilaza aminao hoe: Omeo toerana io olona io: dia ho menatra ianao ka hifindra ho any amin’ ny fitoerana aoriana indrindra.
10 Pelo contrário, quando [alguém ]convidar um de vocês [a uma festa], vá sentar-se no pior lugar. Então quando aquele que convidou a todos vier, ele vai dizer a você, Amigo, sente-se em um lugar melhor! Então todos os que estiverem jantando com você vão ver que ele está honrando você.
Fa raha misy manasa anao, mandehana ka mipetraha eo amin’ ny fitoerana aoriana indrindra, ary rehefa tonga ilay nanasa anao, dia mahazo manao aminao hoe: Ry sakaiza, mandrosoa etsy alohaloha kokoa; dia hahazo haja eo imason’ izay rehetra miara-mipetraka mihinana aminao ianao.
11 [Lembrem- se ]também [disso: Deus ]vai humilhar a cada pessoa que se exalta a si mesmo. E ele vai levantar cada um que se humilha.
Fa izay rehetra manandra-tena no haetry; ary izay manetry tena no hasandratra.
12 [Jesus ]também disse a[o fariseu ]que o tinha convidado ao jantar, “Quando o senhor convidar pessoas para o almoço ou para o jantar, não convide seus amigos nem sua família nem outros parentes nem seus vizinhos ricos. Pois eles mais tarde podem convidar [você para um jantar]. Desta forma eles vão repagar/devolver a você.
Ary hoy Jesosy tamin’ ilay nanasa Azy kosa: Raha manasa olona amin’ ny sakafo antoandro na ny sakafo hariva ianao, dia aza ny sakaizanao, na ny rahalahinao, na ny havanao, na ny namanao manan-karena, no asainao, fandrao hanasa anao kosa ireo, ka dia ho voavaliny ianao.
13 Pelo contrário, quando você der uma festa, convide as pessoas pobres, os coxos, os aleijados ou as [pessoas ]cegas. Então [Deus ]vai abençoar você, [porque ]
Fa raha manao fanasana ianao, dia asao ny malahelo, ny kilemaina, ny mandringa, ny jamba;
14 eles não vão poder devolver nada a você. Deus vai repagar/recompensar você naquele tempo quando ele fizer com que os justos vivam de novo.
dia ho sambatra ianao, satria tsy mba manan-kavaly ireo; fa hovaliana kosa ianao amin’ ny fitsanganan’ ny marina.
15 Um daqueles que estava comendo com ele o ouviu dizer isso. Ele disse a Jesus, “Deus [realmente tem ]abençoado [a nós judeus ]que vamos comer [com o Messias ]quando ele começar a governar!
Ary ny anankiray tamin’ izay niara-nipetraka nihinana taminy dia nandre izany ka nanao taminy hoe: Sambatra izay hihinan-kanina ao amin’ ny fanjakan’ Andriamanitra.
16 Mas [para mostrar que muitos dos judeus que Deus tinha convidado não iam aceitar o convite de Deus], Jesus respondeu a ele, “Uma vez certo homem estava para dar um grande banquete. Ele convidou muitas pessoas a comparecerem/irem.
Fa hoy Jesosy taminy: Nisy olona anankiray nanao fanasana lehibe ka nanasa olona maro.
17 Quando chegou o dia do banquete, ele mandou o seu servo para dizer àqueles que ele tinha convidado, Venham [agora porque tudo está pronto]!
Ary naniraka ny mpanompony izy tamin’ ny fotoana fisakafoana hilaza amin’ izay efa nasaina hoe: Andeha, fa efa voavoatra izao ny fanasana.
18 Mas [quando o servo fez isso], todos aqueles [que ele tinha convidado ]começaram a dizer as razões por que eles não podiam ir. O primeiro [homem a quem o servo foi ]disse, Eu acabo de comprar um campo. Preciso ir até lá para vê-lo. Faça o favor de [pedir ao seu chefe que ]ele me perdoe por não comparecer.
Fa izy rehetra dia nitovy saina, ka samy nanao fialàna. Hoy ny voalohany taminy: Efa nividy tany aho ka tsy maintsy mandeha hizaha azy; masìna ianao, ekeo ny fandavako.
19 Outra pessoa disse, Eu acabo de comprar cinco pares de bois. Preciso ir examiná-los. Faça o favor de [pedir ao seu chefe que ]ele me perdoe por não ir.
Ary hoy ny anankiray koa: Efa nividy omby folo aho ka handeha hamantatra azy; masìna ianao, ekeo ny fandavako.
20 Outra pessoa disse, acabo de me casar. Por isso não posso ir.
Ary hoy ny anankiray koa: Efa nampaka-bady aho, koa amin’ izany tsy afaka mankany.
21 Então o servo voltou ao seu chefe e relatou a ele o que [cada um tinha dito]. O dono da casa estava zangado [porque as razões que eles deram por não irem eram ridículas]. Ele disse ao seu servo, Vá rápido às ruas e becos/passagens da cidade [e procure pessoas ]pobres e coxas e cegas e aleijadas[, e traga-as para minha casa]!
Ary nony tonga ilay mpanompo, dia nambarany tamin’ ny tompony izany. Dia tezitra ny tompon-trano ka nanao tamin’ ilay mpanompony hoe: Mandehana faingana ho eny amin’ ny lalambe sy ny sakeli-dalana eto an-tanàna, ka ampidiro ny malahelo sy ny kilemaina sy ny jamba ary ny mandringa.
22 [Depois do servo ir fazer isso, ]ele [voltou e ]disse, Senhor, já fiz o que o senhor me mandou, mas ainda há [espaço para mais pessoas].
Ary hoy ilay mpanompo: Tompoko, efa natao izay nandidianao, ary mbola tsy feno ihany ny trano.
23 [Aí ]o chefe dele lhe disse, Então saia [da cidade]. Procure pessoas ao lado das estradas, e procure nas estradas estreitas com mato pelos lados [onde pode haver pessoas que não têm casas]. Insista muito com as pessoas nesses lugares para que venham à [minha casa]. Quero que ela esteja cheia [de pessoas]!”
Ary hoy ny tompo tamin’ ilay mpanompony: Mandehana ho eny amin’ ny lalambe sy ny sisim-boly, ka tereo ny olona hiditra, mba ho feno ny tranoko.
24 [Então Jesus disse], Digo isto para vocês: poucos dos [judeus], que [primeiro ]convidei, [para comer o banquete comigo quando eu me tornar rei, ]vão [estar ali ]para provar/gostar dele.”
Fa lazaiko aminareo: Tsy hisy hanandrana ny nahandroko ireny olona nasaiko ireny na dia iray akory aza.
25 Grupos grandes de pessoas estavam viajando com [Jesus]. Ele voltou-se e disse a eles,
Ary nisy vahoaka betsaka niaraka tamin’ i Jesosy, dia nitodika Izy ka nanao taminy hoe:
26 “Se alguém que vem a mim amar seu pai e sua mãe e sua esposa e seus filhos e seus irmãos e suas irmãs [mas do que me amar], ele não pode ser meu discípulo. Sim, ele precisa amar mais a mim do que ama sua própria vida!
Raha misy manaraka Ahy ka tsy mankahala ny rainy sy ny reniny sy ny vadiny sy ny zanany sy ny rahalahiny sy ny anabaviny, eny, ary ny ainy koa aza, dia tsy azo ekena ho mpianatro izy.
27 [Aqueles que estão prontos para executar presos os fazem ]carregar sua cruz [e depois os matam em cima dela. ]Aquele que não está disposto a [deixar que os outros o façam mal e o causem vergonha ]assim e que não está disposto a obedecer meus ensinamentos, não pode ser meu discípulo.
Na zovy na zovy no tsy mitondra ny hazo fijaliana ka tsy manaraka Ahy, dia tsy azo ekena ho mpianatro izy.
28 [Vou ilustrar]. Se um de vocês desejasse construir uma torre/casa grande, ele certamente se sentaria primeiro para calcular quanto custaria! Depois ele ia resolver se tinha ou não o dinheiro suficiente para terminá-la.
Fa iza moa aminareo, raha ta-hanao tilikambo, no tsy mipetraka aloha mihevitra izay ho lany hanaovany izany, na misy hahavitany azy, na tsia?
29 [Se ele não fizesse isso], se construísse os alicerces mas não pudesse terminar [o resto da torre], todos os que vissem isso iriam zombar-se dele.
fandrao, rehefa nanao ny fanorenana izy ka tsy mahavita, dia handatsa azy izay rehetra mahita
30 Eles iam dizer, Este homem começou a construir [uma torre ]mas não pôde completá-la!
ka hanao hoe: Io olona io dia nanomboka nanao trano, fa tsy nahavita.
31 Ou, se um rei resolvesse [mandar seu exército em guerra ]contra outro rei, certamente ele primeiro se sentaria [com seus conselheiros/aqueles que lhe davam conselho]. Eles iriam determinar se [o exército dele], que tinha somente dez mil soldados, seria capaz de derrotar o [outro exército], que tinha vinte mil soldados, e estava pronto para atacar o [exército ]dele.
Ary iza moa no mpanjaka, raha handeha hiady amin’ ny mpanjaka hafa, no tsy mipetraka aloha mba haka hevitra tsara, na mahay mandresy ilay mitondra roa alina amin’ ny iray alina izy, na tsia?
32 Se ele [resolvesse ]que não era capaz de [derrotar aquele exército], quando ainda estava bem longe, ele ia enviar mensageiros para perguntar [ao outro rei ]quais as coisas que ele precisava fazer para ter paz.
Fa raha tsy izany, raha mbola lavitra ny mpanjaka anankiray, dia hampitondra teny izy ka hangataka fihavanana.
33 [Portanto], da mesma forma, se qualquer um de vocês não resolver primeiro que está [disposto a ] ceder tudo quanto tem, você não pode ser meu discípulo.
Ary toy izany koa ianareo rehetra, izay tsy mahafoy izay rehetra anananareo, dia tsy azo ekena ho mpianatro.
34 [Vocês são como ]sal, que é útil [para colocar na comida]. Mas certamente não é possível/será que é possível fazer com que ele ganhe de novo seu sabor se ele já perdeu seu sabor!
Koa tsara ny sira; fa raha ny sira aza no tonga matsatso, inona indray no hahasira azy?
35 [Se isso acontece], ele não é bom nem para o solo nem para o estrume. [As pessoas ]jogam fora. [A mesma coisa vai acontecer a vocês se vocês se tornarem inúteis para Deus. ]Se quiserem entender bem o que acabo de dizer, considerem [com cuidado ]o que têm ouvido!
Tsy mahasoa ny tany na ny zezika izy, fa harian’ ny olona. Izay manan-tsofina ho enti-mihaino, aoka izy hihaino.

< Lucas 14 >