< Hebreus 9 >

1 [Continuando: ]Na primeira [aliança, Deus ]regulava como as pessoas [deviam realizar ]os rituais e [ele instituiu ]um santuário feito por seres humanos [MTY].
Ia na au ae fee nesenenedꞌaꞌ taꞌo ia: leleꞌ Lamatualain hengge-nee hehelu-fufuliꞌ fefeun no bei-baꞌi tara, Ana o naꞌondaꞌ hohoro-lalaneꞌ fo ara raririi mamana hule-oꞌeꞌ, fo ara bisa beꞌutee neu E tungga hohoro-lalaneꞌ naa hihii-nanaun.
2 [Aquele santuário ]foi uma tenda que [os israelitas ]montavam. Na sua divisão exterior havia o candelabro e a mesa [em cima da qual eles colocavam ]o pão que os [sacerdotes ]apresentavam [a Deus. Aquele salão ]se chamava “o lugar santo”.
Hambu lalaat monaeꞌ sa sia mamana hule-oꞌeꞌ naa, sodꞌan. Sia lalaat naa kama mataꞌ a, hambu mamana mbedꞌaꞌ lambu, no mei esa fo malangga agama ra mbedꞌaꞌ roti fee neu Lamatualain. Ara roꞌe Kama mataꞌ naa rae, Lamatualain Kama Meumaren.
3 Detrás da cortina, dentro do [lugar santo], havia outro salão, que se chamava “o lugar santíssimo”.
Hambu teme babꞌambi monae naruꞌ esa doko-doko babꞌata kama laen esa fo ara roꞌe rae, Lamatualain Kama Meumare Manaselin.
4 Continha um altar, [feito de ]ouro, [para queimar ]incenso. [Continha também um baú que se chamava ]a arca da aliança. Todos os lados dessa arca estavam cobertos de ouro. Dentro dela ficava a vasilha de ouro que continha [pedaços da comida chamada ]maná. [Essa foi a comida com que Deus alimentava milagrosamente o povo antes da entrada dos israelitas na terra prometida. ]Dentro da arca ficava também o bastão de Arão que florescia [para provar que ele era o verdadeiro sacerdote de Deus. ]A arca continha também as tábuas de pedra [nas quais Deus tinha escrito ]os Dez Mandamentos.
Sia teme babꞌambiꞌ a mataꞌ, hambu mei liloꞌ esa, fo dedꞌe kamanyan maꞌameniꞌ fee neu Lamatualain. Ma sia Kama Meumare Manaseliꞌ a rala, hambu peti liloꞌ esa sia naa, fo ara roꞌe rae, Peti Hehelu-fufuliꞌ. Sia peti a rala, ara mbedaꞌ sudꞌiꞌ a saa mia fai uluꞌ a fo dadꞌi nesenenedꞌaꞌ neu atahori soꞌal Lamatualain hehelu-fufulin fo Ana hengge-nee no se. Sia naa hambu tofles liloꞌ esa, ara mbedꞌaꞌ roti manna sia rala. Roti naa, roti fo dalahulun Lamatualain naꞌondaꞌ mia lalai, fee bei-baꞌi tara leleꞌ ara ndoe mia lenu-loaꞌ a. Sia peti naa o hambu baꞌi Harun teteas meto na, fo dalahulun ana nambetu. Boe ma hambu fatu bebꞌelaꞌ boe fo lele uluꞌ a Lamatualain pake fo dudꞌula hohoro-lalanen fee neu baꞌi Musa.
5 Em cima [da arca ]havia [figuras ]de seres alados [que simbolizavam ]a glória [de Deus]. As [asas ]deles sombreavam a tampa da arca onde [o sumo sacerdote borrifava o sangue ]para [expiar/perdoar aqueles que tinham pecado.]Não [preciso ]escrever detalhadamente sobre estas coisas agora.
Sia peti a tatanan hambu paton manaseliꞌ rua. Paton naa ra mata aon onaꞌ Lamatualain ate malidꞌa nara mia sorga mana rambariiꞌ rakambembela lidꞌa nara fo babꞌata rala peti a, huu mamanaꞌ naa, natudꞌu Lamatualain rala kasian Na neu atahori. Te ia na, au nda kaꞌe ala fo olaꞌ losa lutuꞌ-leloꞌ sudꞌiꞌ a saa naa ra sa.
6 Preparadas todas essas coisas {Depois que tinham preparado dessa forma todas as referidas coisas} [nas duas divisões da tenda, ]os sacerdotes [judaicos ]costumavam entrar na [sala ]externa [da ]tenda para executar seus rituais.
Memaꞌ ara biasa mbedꞌaꞌ-nggao sudꞌiꞌ a saa ra sia Lamatualain Ume Lalaat Hule-oꞌen, taꞌo naa. Basa fo malangga agama ra dea-rala tungga fai sia kama mataꞌ a fo ralalao ue-tatao nara sia naa.
7 Mas na sala interna só [entrava ]o sumo sacerdote, uma vez por ano. Ele sempre levava consigo [LIT] o sangue [dos animais que tinham sacrificado. ]Ele os oferecia [a Deus ]por seus próprios [pecados ]e pelos pecados cometidos pelas demais pessoas, inclusive os pecados que eles tinham cometido sem saber [que eram pecaminosos. ]
Te akaꞌ malangga agama Yahudi ra malangga monaen bole rala neu nisiꞌ Lamatualain Kama Meumare Manaselin. Ma nda rala neu sudꞌiꞌ a faiꞌ saa sa, te to saa na rala neu lao esaꞌ a. Mete ma ana rala neu, musi nendi banda tutunu-hohotuꞌ raan, fo bꞌibꞌrus neu Peti Hehelu-fufuliꞌ a tatanan. Raaꞌ naa sosoan, naa fo Lamatualain fee ambon neu malangga agama no basa atahori ra sala-kilu nara, onaꞌ mae salaꞌ fo ara taoꞌ te nda ritaꞌ rae salaꞌ sa boe.
8 Por meio dessas coisas o Espírito Santo dava a entender que, [bem como Deus ]não revelou a maneira [de as pessoas comuns ]entrarem na sala interna enquanto ainda existia a sala externa [MET], [assim também ele não revelou a maneira de as pessoas comuns entrarem na presença de Deus enquanto ainda estava em vigor o sistema judaico das ofertas de sacrifícios.]
Lamatualain nanori nggita nendiꞌ Dula-dale Meumaren ena nae, mete ma teme babꞌambiꞌ a feꞌe babꞌata dalaꞌ mana nisiꞌ Kama Meumare Manaseliꞌ a, sosoan nae, atahori nda feꞌe bisa rala reu risiꞌ Lamatuaꞌ matan sa, mete ma hohoro-lalane mbaraaꞌ ra feꞌe sia.
9 [As atividades que os sacerdotes desempenhavam dentro da sala externa ][MTY] simbolizavam [aquilo que era verdade ]durante a época [de vigência da primeira aliança. ]De acordo com a [primeira aliança ](OU, [naquela sala externa), os sacerdotes ]ofereciam presentes e outros sacrifícios a Deus. Mas [por tais ofertas, ]as pessoas que as traziam continuavam incapazes de sentir-se livres da culpa de terem pecado.
Huu basa naa ra dadꞌi conto Lamatuaꞌ Dula-dalen, fo nanori nggita mana hambu masodꞌaꞌ aleꞌ ia. Dalahulun, bei-baꞌi tara rendi banda tutunu-hohotuꞌ fee neu malangga agama, fo Lamatualain fee ambon neu sala-kiluꞌ ra. Onaꞌ mae rendi tutunu-hohotuꞌ naen seli o, tutunu-hohotuꞌ naa ra nda bisa tao fee rala nara dadꞌi meumareꞌ sa, ma nda bisa tao namopoꞌ sira dudꞌuꞌan rae sira tao salaꞌ sa.
10 [Elas ofertavam aqueles presentes e faziam aqueles sacrifícios ]somente de acordo com os [regulamentos relativos ]às comidas e bebidas e [os regulamentos que exigiam que as pessoas lavassem ]diversas coisas. [Deus ]declarou que esses regulamentos sobre nossos corpos vigorariam até [ele pôr em vigor a nova aliança; ]esta aliança seria um sistema superior.
Dadꞌi saa fo ara taoꞌ naa ra, tungga akaꞌ hohoro-lalane agama. Hambu hohoro-lalaneꞌ parenda oi, afiꞌ raa ia, ma afiꞌ rinu naa. Hambu hohoro-lalaneꞌ ruma rae, ara musi rameu ao nara ma sudꞌiꞌ a saa nara tungga hohoro-lalaneꞌ hihii-nanaun. Tao-tao te, basa hohoro-lalaneꞌ ra, ralalau atahori tungga akaꞌ ao sisiꞌ a, te nda bisa ralalau atahori rala dudꞌuꞌa nara sa. Onaꞌ naa o, hohoro-lalaneꞌ naa ra musi laoꞌ rakandoo boe, losa Lamatualain nggati se no hohoro-lalane feuꞌ.
11 Mas quando Cristo veio como nosso sumo sacerdote, [ele trouxe ]as boas coisas que atualmente são acessíveis. Quando ele apareceu, [entrou na presença de Deus no céu. É como uma ][MET] tenda bem grande e absolutamente perfeita que não foi feita por seres humanos {que nenhum ser humano fez} [SYN]; quer dizer, não é parte do mundo que [Deus ]criou. Foi superior [à tenda que Moisés montou aqui na terra. ]
Te aleꞌ ia, Atahori fo Lamatualain helu-fuli memaꞌ mia leleꞌ uluꞌ a Ana sia ena. Eni ia, Kristus. Ana nema dadꞌi hita malangga agama monaeꞌ mana sia ataꞌ lenaꞌ, ma Ana tao dala maloleꞌ fee nggita ena. Ana nalalao ue-tataon, ona malangga agama mbaraaꞌ a, te Ana ue-tao sia mamana hule-oꞌe manaseliꞌ tebꞌe. Mamana hule-oꞌen naa, nda sia raefafoꞌ ia sa, huu atahori nda tao mamanaꞌ naa sa.
12 [Quando um sumo sacerdote entra anualmente na sala interna da tenda, ele leva consigo ]o sangue de bodes e o sangue de bezerros [para oferecer como sacrifício.] Mas Cristo não [procedeu assim. Foi como se ]ele entrasse naquele lugar santíssimo uma só vez, levando consigo seu próprio sangue. Por esse ato, ele nos redimiu eternamente. (aiōnios g166)
Kristus o masoꞌ nisiꞌ Kama Meumare manaseliꞌ naa, fo nandaa no Lamatualain onaꞌ malangga agama monaeꞌ mana sia ataꞌ mbaraaꞌ ra, tao too esa na lao esa. Leleꞌ Ana rala neu, Ana o nendi raaꞌ fee Lamatualain boe. Te nda ona esaꞌ sa. Huu Kristus nda nendi raaꞌ mia banda tutunu-hohotuꞌ ra sa. Ana nendiꞌ naa, Eni Raan, huu Ana mate ena fo dadꞌi tutunu-hohotuꞌ fee nggita. Akaꞌ na Kristus nendi raan lao esaꞌ a fo tao nggita nenemboꞌit mia sala-kiluꞌ tara, losa doo nduꞌu-doon. (aiōnios g166)
13 Os sacerdotes borrifam nas pessoas o sangue de bodes, o sangue de touros e [a água filtrada pelas cinzas de uma bezerra ]vermelha [totalmente queimada. Efetuando esse ritual, eles conseguem ]limpar [ritualmente ]os corpos daqueles que estão [ceremonialmente ]impuros. Além disso, esses rituais capacitavam as pessoas a terem novamente a comunhão com Deus.
Dadꞌi Kristus raan naa, memaꞌ manaseliꞌ lenaꞌ banda tutunu-hohotuꞌ ra raan. Tungga baꞌi Musa hohoro-lalane nara, atahori mana tao salaꞌ ra, manggenggeoꞌ, ma nda randaa masoꞌ beꞌutee neu Lamatualain sa. Ara musi risiꞌ malangga agama ra fo tao tutunu-hohotuꞌ, naa fo tutunu-hohotuꞌ a raan tao nemeu baliꞌ se. Tutunu-hohotuꞌ naeꞌ roꞌe bibꞌi hiek raan no sapi raan. Hambu hohoro-lalaneꞌ esa nae, mete ma atahori kois atahori mates, na, eni manggenggeoꞌ sia Lamatualain matan ena. De mete ma atahori naa nae dadꞌi meuꞌ baliꞌ, na malangga agama musi haꞌi afu mia sapi tena nenetunuꞌ a, fo neu mbori neu atahori manggenggeoꞌ naa, naa fo ana dadꞌi meuꞌ baliꞌ.
14 [Portanto, por sabermos o que Cristo conseguiu realizar ]ao derramar seu sangue [quando morreu por nós ][PRS, MTY], teremos absoluta certeza de não sermos culpados [de ter ]feito as coisas que praticam [aqueles que estão espiritualmente ]mortos. [Como consequência], podemos servir ao Deus todo-poderoso. [Os sacerdotes oferecem sempre a Deus animais ]sem defeito. De maneira semelhante, quando Cristo se ofereceu [como sacrifício ]a Deus, ele não tinha nenhum pecado [MET]. Ele procedeu assim como resultado de [ser auxiliado pelo ]Espírito eterno [de Deus.] (aiōnios g166)
Naa! Mete ma banda raaꞌ tao nameu atahori ao sisin mana manggenggeoꞌ, na, lelenan fai Kristus raan! Huu Raan naa, tao nggita nenemboꞌiꞌ mia sala-kiluꞌ ra, boe ma tao nameu rala dudꞌuꞌa tara. Huu sala-kilu tara tao fee nggita saranggaa to Lamatua. Leleꞌ Kristus mate boe ma, Lamatualain Dula-dalen fo mana nasodꞌa nakandooꞌ a, tulu-fali E fo fee Aon neu Lamatuaꞌ, onaꞌ banda tutunu-hohotuꞌ nda mana koa-kakiꞌ mbei sa boe. De ia na, hita bisa beꞌutee no matetuꞌ neu Lamatualain mana nasodꞌa losa babꞌasan. (aiōnios g166)
15 Ao morrer por nós, Cristo—redimiu/livrou do castigo dos seus pecados—até aqueles que tinham desobedecido as condições da (OU: durante a época da) primeira aliança. Portanto, já que ninguém conseguiu se aperfeiçoar pela obediência à antiga aliança, Cristo estabelece agora uma nova aliança entre Deus e o povo. Ele faz isso para que aqueles que Deus escolheu possam ter eternamente as bênçãos que Deus lhes prometeu. (aiōnios g166)
Huu Kristus raan manaseliꞌ naa, naeni de Lamatualain pake E, fo nalalao hehelu-fufuliꞌ feuꞌ fee neu basa atahori fo Lamatualain noꞌe se dadꞌi atahorin. Huu leleꞌ Kristus mate fo fee atahori masoi-masodꞌaꞌ, Ana o tefa-soi nala bei-baꞌi tara mia sala-kiluꞌ fo ara tao dalahulun naa, leleꞌ Lamatualain hengge-nee hehelu-fufuli mbaraaꞌ no se. Huu na, de ara bisa rasodꞌa rakandoo ro Lamatualain. (aiōnios g166)
16 Uma aliança é como um testamento. No caso de um testamento, para que entrem em vigor suas provisões, é preciso provar que aquele que fez o testamento já morreu.
Au pake conto onaꞌ atahori simbo pusaka, onaꞌ amaꞌ sa suraꞌ susura hengge-neeꞌ de fee pusaka neu ana nara. Te anaꞌ naa feꞌe bisa toꞌu nala pusaka naa, leleꞌ aman mate nese ena.
17 Um testamento entra em vigor só quando morre aquele que fez o testamento; fica sem efeito enquanto aquele que o fez está vivo.
Te mete ma aman feꞌe masodꞌaꞌ, anaꞌ naa nda feꞌe bisa simbo nala pusaka fo aman hengge-nee sia susura naa sa.
18 E por isso Deus pôs em vigor a primeira aliança somente [LIT] por meio do sangue dos animais que se derramava quando eles eram sacrificados.
Onaꞌ naa boe Lamatualain hehelu-fufuli fefeun fo Ana hengge-nee no bei-baꞌi tara. Ara feꞌe na simbo rala saa fo Lamatualain helu-fuliꞌ naa, mete ma esa mate naꞌahuluꞌ ena. Naeni de ara tunu-hotu rendiꞌ banda raaꞌ fo dadꞌi bukti rae hambu esa mate ena.
19 Depois que Moisés declarou a todos os israelitas tudo que Deus tinha mandado nas leis que Deus lhe deu, ele pegou o sangue de bezerros e bodes, misturado com água. Ele molhou nessa mistura lã escarlate amarrado a um ramo de hissopo. Depois borrifou uma parte da mistura de sangue no rolo que continha as leis de Deus. Em seguida ele borrifou mais daquele sangue no povo inteiro,
Leleꞌ naa, baꞌi Musa naꞌabꞌue nala bei-baꞌi tara, de nafadꞌe neu se basa parendaꞌ mana sia hohoro-lalaneꞌ fo Lamatuaꞌ naꞌondaꞌ ra. Basa naa de, baꞌi Musa tati-mbau sapi ma hiek, fo haꞌi nala raa nara, de sambor no oe. Ana o paꞌa hau roo lutuꞌ a danan, nendiꞌ tali mbilas. Basa ma ana boroꞌ e neu raaꞌ, dei de ana bibꞌirus neu Lamatualain Susuran ata, ma neu basa rauinggu ra.
20 proclamando: “Este é o sangue que põe em efeito a aliança que Deus mandou que vocês obedeçam”.
Leleꞌ baꞌi Musa bibꞌirus raaꞌ a, ana olaꞌ nae, “Raaꞌ ia, dadꞌi tatandaꞌ oi, Lamatualain hengge-nee hehelu-fufulin no nggi ena. De mete ma ama tao tungga basa Eni parenda nara, dei fo Eni fee basa saa fo nene helu-fuliꞌ naa ra.”
21 Semelhantemente, ele borrifou aquele sangue sobre a tenda e sobre cada objeto usado nos rituais.
Baꞌi Musa o bibꞌirus raaꞌ a neu Ume Lalaat Hule-Oꞌeꞌ a, no basa sudꞌiꞌ a saa mana sia naa ra fo ara pake beꞌutee neu Lamatualain.
22 Era através de borrifar o sangue que eles limpavam ritualmente quase tudo. Foi isso que foi declarado nas leis de Deus. Se não for derramado sangue quando as pessoas oferecem um sacrifício, Deus não pode perdoar a pessoa que faz o sacrifício.
Te tungga Lamatualain hohoro-lalanen, basa sudꞌiꞌ a saa mana manggenggeoꞌ, musi tao nemeu se nendiꞌ raaꞌ. Huu naa, de mete ma atahori nau dadꞌi meuꞌ mia basa sala nara, na, musi hambu tutunu-hohotuꞌ a raan dei.
23 Portanto, por rituais desse tipo, foi preciso que [os sacerdotes ]limpassem as coisas que simbolizavam aquilo que Cristo faz [MTY] no céu. Mas Deus tem que [consagrar as pessoas que entrarão ][MTY] no céu [por meio de ]sacrifícios superiores àqueles.
Saa fo au dui soꞌal bei-baꞌi tara ro Ume Lalaat Hule-Oꞌeꞌ a, basa naa ra dadꞌiꞌ a conto, naa fo tahine Lamatualain Ume Hule-Oꞌe matetun sia sorga. Huu mete ma malangga agama mbaraaꞌ nae Ume Lalaat rala neu fo beꞌutee neu Lamatualain, ara musi tao rameu basa-bꞌasaꞌ e dei, rendiꞌ banda tutunu-hohotuꞌ raan. Lamatualain mamana hule-oꞌen sia sorga o musi meuꞌ boe. Te huu musi pake raa tutunu-hohotuꞌ manaseliꞌ lenaꞌ banda raaꞌ.
24 Cristo não entrou num santuário feito por seres humanos. Tal santuário apenas representava o [santuário ]verdadeiro. Em vez disso, Cristo entrou no próprio céu, para se apresentar agora na presença de Deus [para interceder ]com Deus em nosso [favor/representar-nos].
Kama Meumare manaseliꞌ fo Kristus rala neuꞌ a, nda kama Ume Lalaat Hule-oꞌe fo atahori taoꞌ a sa. Ume Lalaat mana sia raefafoꞌ ia, naa dadꞌiꞌ a conto mia matetun. Te Kristus sorga rala neu fo nasalaꞌe nggita sia Lamatualain matan.
25 O sumo sacerdote [judaico ]entra uma vez ao ano no lugar santíssimo, levando consigo sangue que não é dele mesmo, [para o oferecer como sacrifício. ]Mas quando Cristo entrou no céu, não foi para se oferecer repetidamente dessa forma.
Dalahulun, malangga agama monaeꞌ mana sia ataꞌ seli musi rala neu nasafafali tungga too sia Kama Meumare manaseliꞌ a, nendi banda tutunu-hohotuꞌ a raan neu Lamatualain. Te Kristus nda taꞌo naa sa. Eni parlu rala neu lao akaꞌ esaꞌ a, ma nendi Eni raan.
26 [Se fosse assim], ele deveria ter sofrido [e derramado seu sangue ]repetidas vezes desde [a época quando Deus ]criou o mundo. Mas em vez disso, nesta época final, [Cristo ]apareceu uma vez para que, por se sacrificar, ele pudesse fazer [com que as pessoas ]já não sejam [culpadas dos seus ]pecados. (aiōn g165)
Huu mete ma Ana musi rala neu tungga too ona malangga agama mbaraaꞌ ra na, sosoan nae, Eni musi mate nasafafali. Te Ana nda tao taꞌo naa sa. Huu Ana dadꞌi tutunu-hohotuꞌ akaꞌ lao esaꞌ a, fo fee ambon neu basa sala-kiluꞌ fo atahori taoꞌ ra, eniꞌ a mia neꞌedꞌadꞌadꞌiꞌ raefafoꞌ ia losa babꞌasan. (aiōn g165)
27 Todos os seres humanos têm que morrer uma vez, e depois disso [Deus ]vai julgá-los [por seus pecados. ]
Matetun atahori o mate laoꞌ a esaꞌ a. Te basa na ana musi neu nisiꞌ Lamatualain matan fo Lamatuaꞌ paresaꞌ e.
28 De forma semelhante, quando Cristo [morreu, Deus ]o ofereceu uma só vez como sacrifício, castigando-o em vez de castigar as muitíssimas [pessoas que tinham ]pecado. Ele virá novamente [à terra], não [para se sacrificar novamente por aqueles que ]pecaram, senão para [completar ]a salvação daqueles que o aguardam esperançosamente.
Onaꞌ naa boe, Kristus. Ana mate ma fee Aon dadꞌi tutunu-hohotuꞌ lao esaꞌ a. Dei fo Ana baliꞌ nema. Te Ana nda taoafiꞌ neu atahori sala-kilu nara sa ena, huu Ana tao natetu ue-tataon ena. Te saa fo Ana nae taomataꞌ neuꞌ a, naeni Ana nae fee masoi-masodꞌaꞌ neu basa atahori mana ramahena neu E.

< Hebreus 9 >