< Romanos 11 >

1 Mas, então, eu pergunto: “Deus rejeitou o seu povo?” É claro que não! Eu mesmo sou um israelita, da tribo de Benjamim.
Dadꞌi au ae utane taꞌo ia: mbei ma hei duꞌa mae, “Huu atahori Israꞌel ra nda nau rena Lamatualain sa, naeni de Ana nda simbo se sa.” Taꞌo naa, do? Hokoꞌ! Te au ia mia se boe! Au ia, mia leo Benyamin. Benyamin aman, Yakob. Eni baꞌin, Isak. Isak aman, Abraham, mana dadꞌi basa atahori Israꞌel ra bei-baꞌi nara.
2 Deus não rejeitou o povo que ele mesmo escolheu. Vocês não se recordam do que está escrito nas Sagradas Escrituras sobre Elias? Como Elias se queixou do povo de Israel para Deus, ao dizer:
Lamatualain nda parna fo nae nda simbo Eni atahori nara sa. Sira ia ra, Ana nahine memaꞌ se eniꞌ a mia lele uluꞌ a. Hei feꞌe misinedꞌa, saa fo nenesuraꞌ sia Lamatuaꞌ Susura Meumaren soꞌal baꞌi Elia, to? Ana unggu-remu Lamatuaꞌ soꞌal atahori Israꞌel ra, boe ma ana noꞌe fo Lamatuaꞌ fee se huku-dokiꞌ,
3 “Senhor, eles mataram os seus profetas e destruíram os seus altares. Eu fui o último que restou, e eles estão tentando me matar também!”
nae, “Lamatuaꞌ! Atahori ia ra tao risa mana ola-olaꞌ ra, fo Lamatuaꞌ haitua nemaꞌ ra. Ara o ofe lenggu-bara hendi mei tutunu-hohotuꞌ a, sia mamanaꞌ fo atahori beꞌutee neu Lamatuaꞌ. Mia basa Lamatuaꞌ mana ola-ola nara, akaꞌ au mesaꞌ nggo feꞌe masodꞌaꞌ. Te ara o sangga dalaꞌ fai, fo rae tao risa au!”
4 Qual a resposta que Deus deu para Elias?: “Eu ainda tenho sete mil homens que não adoraram o deus Baal.”
Te Lamatuaꞌ nataa nae, taꞌo ia: “Oꞌolam naa, sala! Huu Au atahori nggara mana beꞌutee neu Au, feꞌe hambu atahori rifon hitu. Ara raꞌatataaꞌ rahereꞌ, ma nda songgo-tanggu Baꞌal sa!”
5 A mesma coisa também acontece agora: ainda restam algumas pessoas que creem, escolhidas pela graça de Deus.
Aleꞌ ia onaꞌ naa boe. Te nda basa atahori Yahudi ra hiruꞌ rasadꞌea Lamatualain sa. Feꞌe hela atahori ruma mia hita e fo Lamatuaꞌ pili nala, nae fee masoi-masodꞌaꞌ, huu Ana nae natudꞌu rala malolen neu nggita, nda huu hita tao dꞌala maloleꞌ sa! Te mete ma Ana musi pili nala hita huu hita tao maloleꞌ, naa sosoan nae, Ana nda bisa naꞌetuꞌ fo nae natudꞌu, do nda natudꞌu, rala malolen neu nggita sa. Mete ma taꞌo naa, naa naran nda ‘natudꞌu Rala malolen sa’ ena.
6 E já que é pela graça, então, está claro que não se baseia nas ações das pessoas. Caso contrário, a graça não seria verdadeira graça!
7 Então, o que podemos concluir? Que o povo de Israel não alcançou o que eles tanto buscavam; apenas os escolhidos encontraram, mas o coração dos outros se tornou duro como pedra.
Dadꞌi neu mateꞌen, taꞌo ia: atahori Yahudi hetar sangga-sanggaꞌ fo Lamatualain natudꞌu Rala malolen neu se, naa fo sira bisa maloleꞌ baliꞌ ro E. Te nda nau hambu sa, huu rala nara manggateeꞌ seli de nda nau rena E sa. Te ruma hambu. Sira ia ra, Lamatuaꞌ pili nala memaꞌ ena.
8 Como está escrito nas Sagradas Escrituras: “Deus endureceu o coração e a mente deles, e deu-lhes olhos que não podem ver e ouvidos que não podem escutar, até o dia de hoje.”
Sia Lamatuaꞌ Susura Meumaren nenesuraꞌ soꞌal manalangga fatuꞌ naa ra oi, “Lamatuaꞌ fee se, mataꞌ nda mana rita sa, ndikiꞌ nda mana rena sa, ma dudꞌuꞌa mbakat nda mana dꞌua rahine sa. De ara nda rahine bee tebꞌe sa boe, losa leleꞌ ia.”
9 Davi acrescenta: “Que as suas festas se tornem armadilhas para eles, uma rede que os apanhe, uma tentação que traz a punição.
Mane Daud o sura sia Susura Meumareꞌ a soꞌal nusaꞌ Yahudi ra nae, “Hela neu fo ara feta-dote sia sira mei hehelin, ma duꞌa rae basaꞌ e malole ena, te feta-dꞌote nara teꞌe-sii baliꞌ se, huu sira ue-tatao maꞌahulun. Ma hata-heto nara mana tao se raꞌatunu.
10 Que eles fiquem cegos; assim eles não poderão ver, e que suas costas sempre se curvem sob o peso de suas dificuldades.”
Hela neu fo mata nara maꞌahatu, fo afiꞌ rita saa-saa boe! Hela neu fo lemba-rasaa mamabꞌeraꞌ rakandooꞌ a fo nggarasa rui nara bau rukutele!”
11 Quer dizer que estou dizendo que eles tropeçaram e que, assim, falharam completamente? De forma alguma! Mas, como consequência dos seus erros, a salvação veio para outras nações, para “deixá-los com ciúmes.”
Dadꞌi au ae utane taꞌo ia: taꞌo bee de atahori Yahudi ra raꞌatunu? Ara tudꞌa ena, do? Hokoꞌ! Te huu ara nda nau rena Lamatualain sa, ma nda nau ramahere neu Kristus sa, naa mana soi dalaꞌ fee atahori nda Yahudi ra sa fo hambu masoi-masodꞌaꞌ mia sala-kilu nara. No Eni tataon naa, Lamatuaꞌ nau fo atahori Yahudi ra horombala, fo ara tungga baliꞌ Eni fai.
12 Agora, ainda que a falha deles tenha beneficiado o mundo, e a perda deles tenha trazido proveito para os não-judeus, como seria tão mais positivo se eles tivessem cumprido completamente o que deveria ser feito.
Manggareloꞌ ena, atahori Yahudi ra ralena-langga ndoo-tetuꞌ a. Naeni de atahori feaꞌ mia ndule raefafoꞌ ia bisa ramedꞌa Lamatuaꞌ rala malolen boe. De atahori Yahudi ra, runggi monaeꞌ. Te naa tao atahori nda Yahudi ra sa onton monaeꞌ. Naa. Dꞌodꞌoo, mete ma basa atahori Yahudi ra malole baliꞌ ro Lamatuaꞌ, na, naa malole lenaꞌ fai!
13 Agora, falarei a vocês, não-judeus. Sendo eu um missionário para os não-judeus, divulgo o que estou fazendo,
Dadꞌi! Au ae ufadꞌe hei atahori nda Yahudi ra sa, taꞌo ia: Lamatuaꞌ denu au fo eti ufadꞌe nggi soꞌal Eni Hara-lii Malolen. Naeni de au manggate ulalao ue-tataos fo malolen seli ia.
14 para que talvez possa trazer certo ciúme ao meu povo, conseguindo fazer com que alguns deles sejam salvos.
Te mete ma au ulalao ue-tataos ia no maloleꞌ, seꞌu te au tao atahori Yahudi nggara horombala, losa sira ruma hambu masoi-masodꞌaꞌ mia sala-kilu nara.
15 Se a rejeição de Deus por eles torna o mundo amigo de Deus, então, a aceitação deles por parte de Deus seria como um morto voltando a viver!
Leleꞌ Lamatuaꞌ nda simbo Eni atahori Yahudi nara sa, naa soi dalaꞌ fo atahori feaꞌ ra hambu kakaꞌeꞌ fo ara bisa masoꞌ dadꞌi Lamatuaꞌ atahorin. Te dei fo, mete ma ara dame baliꞌ ro Lamatuaꞌ, naa malolen seli. Huu naa onaꞌ sira rasodꞌa baliꞌ mia mamate nara ena!
16 Se a primeira parte da massa do pão dado como uma oferta a Deus é santo, então, assim também é todo o resto do pão. Se as raízes de uma árvore são santas, então, também são santos os galhos.
Haꞌi conto mia atahori rae tao roti. Mete ma ana haꞌi nala tarigu mbei fo fee neu Lamatuaꞌ, dei fo basa roti naa ra dadꞌi Eni enan mana meumareꞌ. Ma mete ma atahori fee Lamatuaꞌ hau sa okan esa dadꞌi bꞌoa uluꞌ, dei fo hau naa lalaꞌen dadꞌi Lamatuaꞌ enan mana meumareꞌ.
17 Mas, se alguns dos galhos foram quebrados, e vocês, sendo oliveira brava, foram enxertados entre eles e tiveram compartilhado com eles os benefícios dos nutrientes das raízes da oliveira,
Au ae uꞌusasamaꞌ nusa Yahudi no hau huu saitun esa mana mori sia osi. Lamatualain tati hendi hau naa dꞌanan ruma ena. Te hei atahori nda Yahudi ra sa, onaꞌ saitun fui. Basa ma, Lamatuaꞌ tati nala dꞌana mara ruma de tute naꞌabꞌue neu hau huuꞌ mana sia osi rala. No taꞌo naa, dꞌanaꞌ mia hau huuꞌ mana sia deaꞌ a, simbo nala masodꞌaꞌ mia hau huuꞌ mana sia ralaꞌ a. Naa onaꞌ hei atahori nda Yahudi ra sa, simbo mala Lamatuaꞌ rala malolen, fo Ana nae fee neu atahori Yahudi nara.
18 então, vocês não deveriam desprezar os outros galhos. Se vocês forem tentados a se vangloriar, lembrem-se de que não são vocês que sustentam as raízes, mas as raízes que os sustentam.
Te besa-bꞌesa, o! Afi koao, fo duꞌa mae hei mana mia deaꞌ naa malole lenaꞌ dꞌanaꞌ fo Lamatuaꞌ tati hendiꞌ ra! Mete ma mae soꞌu-soꞌu aom, afi liliiꞌ, te ho dꞌanaꞌ esa a! Ho nda mana tao maꞌadere hau huuꞌ naa sa. Te okan mana tao hau huuꞌ a maꞌadꞌere!
19 Vocês poderiam afirmar: “Os galhos foram quebrados e, por isso, eu pude ser enxertado.”
Mbei ma ho mae, “Lamatuaꞌ tati hendi dꞌanaꞌ esa mia hau huuꞌ mana mori sia osin rala, fo Ana bisa tute baliꞌ au sia naa, fo nggati dꞌana mbaraaꞌ a.”
20 Está certo. Mas, eles foram quebrados porque não creram, e vocês permanecem ali, pois creem em Deus. Então, não se orgulhem tanto de si mesmos e, sim, tenham respeito.
Naa tebꞌe. Te afiꞌ liliiꞌ mae, Lamatuaꞌ tati hendi dꞌanaꞌ naa ra ena, huu ara nda ramahere Kristus sa. Ma ho nggati se, huu mumuhere neu E. Dadꞌi afiꞌ koao! Malole lenaꞌ, ho besa-bꞌesa, ma afiꞌ mataꞌ-mataꞌ!
21 Pois se Deus não poupou os galhos originais da oliveira, ele também não os poupará.
Huu atahori Yahudi ra, onaꞌ dꞌana matetuꞌ mana mori naꞌahuluꞌ. Te huu Lamatuaꞌ nda hela se raꞌatataaꞌ dooꞌ sia naa sa. De mete ma nda mumuhere mukundoo neu E sa, afiꞌ mumuhena mae Ana nau hela nggo muꞌutataaꞌ sia naa!
22 Vocês deveriam reconhecer tanto a bondade quanto a severidade de Deus. Ele é duro com aqueles que caíram, mas é bondoso para vocês, desde que creiam em sua bondade. Caso contrário, vocês também serão cortados.
Dadꞌi hei musi duꞌa malolole dei. Lamatuaꞌ naꞌena rala maloleꞌ. Te Ana o nahine fee huku-dꞌoki mamabꞌeraꞌ boe. Dei fo Ana huku-doki atahori mana tudꞌaꞌ ra, mana nda maloleꞌ ro E sa. Te soaꞌ neu atahori nda Yahudi ra sa, Lamatuaꞌ natudꞌu rala malolen neu nggi, sadꞌi hei dadꞌi esa mikindoo mo E, ma hela neu fo Ana tao maloleꞌ fee nggi. Te mete ma hei nda hela neu fo Ana tao taꞌo naa sa, Ana o nau tati hendi nggi mia Eni hau huun.
23 Se eles não permanecerem na incredulidade também poderão ser enxertados, pois Deus é capaz de enxertá-los novamente.
Atahori Yahudi ra o onaꞌ naa boe. Mete ma ara doaꞌ, fo ramahere neu Kristus, dei fo Lamatuaꞌ nau tute baliꞌ se reu hau huu matetuꞌ naa. Huu Ana naꞌena koasa fo tao taꞌo naa!
24 Se vocês puderam ser cortados de uma oliveira brava, sendo depois enxertados em uma oliveira cultivada, muito mais facilmente eles poderão ser enxertados naturalmente em sua própria árvore.
Te hei nda atahori Yahudi ra sa, onaꞌ dꞌanaꞌ mia saitun fui fo feꞌesaꞌan mana mori leli sia osi a deaꞌ. Te Lamatuaꞌ tengga nala baliꞌ nggi de Ana tute neu hau saitun maloleꞌ, fo Ana sela sia osin, naa fo hau huu fui a mesaꞌ ne fea, ma hau huuꞌ mana sia osi a mesaꞌ ne fea. Te mete ma atahori nda Yahudi sa bisa dadꞌi onaꞌ na ena, saa fo atahori Yahudi fai. Naa bisa lenaꞌ fai, mete ma Lamatuaꞌ tute baliꞌ se neu sira hau huu inen.
25 Eu não quero que vocês, meus irmãos e minhas irmãs, percam esta verdade que antes estava oculta; caso contrário, vocês poderiam se tornar arrogantes: que o povo de Israel não ficará insensível para sempre, mas somente até que o processo da chegada dos não-judeus esteja completo.
Toronooꞌ mana sia Roma re! Hei musi mihine dalaꞌ ia fo feꞌesaꞌan feꞌe maꞌafuniꞌ. Huu mete ma hei mihine ena, ama afiꞌ koao, duꞌa mae, hei mahineꞌ. Te taꞌo ia: aleꞌ ia, atahori Yahudi ra rala nara manggateeꞌ, ma nda nau ramahere Kristus sa. Te ara nda onaꞌ naa rakandooꞌ a sa. De mete ma basa atahori nda Yahudi ra sa fo Lamatuaꞌ tengga nalaꞌ ra ramahere Kristus ena, dei fo atahori Yahudi ra o ramahere Kristus boe.
26 É dessa maneira que todo o povo de Israel será salvo. Como as Sagradas Escrituras dizem: “O Salvador virá de Sião, e ele afastará Jacó da sua posição contrária a Deus.
Dadꞌi mete ma fain losa ena, dei fo Lamatuaꞌ fee masoi-masodꞌaꞌ neu basa atahori Yahudi mia sala-kilu nara. Naa onaꞌ mana nenesuraꞌ sia Susura Meumareꞌ a oi, “Dei fo Atahori esa nema, mana fee nggita tasodꞌa mia sosoeꞌ a. Ana nema mia lete Sion, sia kota Yerusalem. Dei fo Eni mana tao Yakob tititi-nonosi nara dꞌoaꞌ. Huu ara rasodꞌa nda taoafiꞌ neu Au sa, ara o hiruꞌ rasadꞌea Au dꞌala masodꞌa ndoo-tetu ngga ena.
27 Minha promessa para eles é que eu acabarei com os seus pecados.”
Au ae fee ambon neu sala-kilu nara. Huu Au helu-fuli basa o se taꞌo naa ena.”
28 Embora eles sejam inimigos do evangelho, e isso é um benefício para vocês, não-judeus, eles ainda são o povo escolhido e são amados por causa dos seus patriarcas.
Leleꞌ atahori Yahudi ra rena Kristus Hara-lii Malolen, ara tao ao nara onaꞌ musu mana labꞌan E. No taꞌo naa, ara fee hei atahori nda Yahudi ra sa hambu kakaꞌeꞌ! Mae taꞌo naa o, Lamatuaꞌ feꞌe sue se, huu Ana sue bei-baꞌi nara, ma tengga nala se dadꞌi atahori nara ena.
29 Os dons de Deus e o seu chamado não podem ser retirados.
Huu mete ma Lamatuaꞌ fee saa esa ena, Ana nda lea nala baliꞌ sa. Ma mete ma Ana noꞌe nala atahori nae, “Wae! Ima, tungga Au! Ima dadꞌi Au atahori ngga leo!” Ana nda oi hendi se sa ena.
30 Em algum momento, vocês, não-judeus, desobedeceram a Deus. Mas, por conta da desobediência dos judeus, Deus demonstrou a sua misericórdia para vocês.
Feꞌesaꞌan, hei atahori nda Yahudi ra sa nda nau rena Lamatuaꞌ sa. Te ia naa, hei mana simbo Lamatuaꞌ susuen, huu atahori Yahudi ra mana nda nau rena E sa.
31 Exatamente da mesma maneira, os judeus são agora desobedientes como vocês foram, mas Deus também demonstrará misericórdia, como aconteceu com vocês.
Dadꞌi aleꞌ ia, sira, mana nda nau tao tungga Lamatuaꞌ hihii-nanaun sa. Naeni de Lamatuaꞌ feꞌe nau natudꞌu susuen neu nggi. Ma dei fo Ana nau kasian se boe.
32 Pois Deus tratou a todos como prisioneiros da desobediência, para que ele pudesse ser misericordioso com todos. (eleēsē g1653)
Aleꞌ ia, Lamatuaꞌ mete atahori Yahudi ra onaꞌ atahori nda Yahudi ra sa boe. Huu basa se nda nau tao tungga hihii-nanaun sa, onaꞌ ara neneronggaꞌ ma nda ritaꞌ rae dea reu taꞌo bee sa boe. Ana hela taꞌo naa, fo Ana nae natudꞌu susuen neu basa atahori ra. (eleēsē g1653)
33 Oh, como são grandes as riquezas de Deus! Como são profundos o seu conhecimento e a sua sabedoria! Como as suas decisões são incríveis e os seus métodos, inimagináveis!
Lamatualain mahinen seli! Ma Ana pake mahinen fo taoꞌ a maloleꞌ ra. Nda hambu atahori bisa rahine E no matetuꞌ sa. Nda hambu atahori rahine no matetuꞌ soꞌal Ana naꞌetuꞌ dedꞌeat sa. Nda hambu atahori esa o nahine boe sa, taꞌo bee fo Lamatuaꞌ tao dalaꞌ esa.
34 Quem pode conhecer os pensamentos de Deus? Quem pode dar conselhos a ele?
Nda hambu atahori rahine no matetuꞌ hita Lamatuan dudꞌuꞌan sa. Nda hambu esa bisa fee nenoriꞌ neu E sa.
35 Quem alguma vez deu algo a Deus que ele fosse obrigado a pagar?
Nda hambu atahori bisa fee hieꞌ saa esa neu Lamatuaꞌ sa. Nda hambu atahori bisa raꞌasusuuꞌ Lamatuaꞌ fo Ana bala-bꞌae baliꞌ se!
36 Tudo vem dele e tudo existe por meio dele e para ele. Glória a Deus para sempre! Amém! (aiōn g165)
Huu basa-bꞌasaꞌ e raꞌoka sia Lamatualain! Basaꞌ e dadꞌi, huu Eni! Basa saa fo hita taoꞌ a, hita ue-tao fee neu E. Hita soꞌu kokoa-kikioꞌ soaꞌ neu E, losa doo nduꞌu-dꞌoon neu! Tebꞌe taꞌo naa! (aiōn g165)

< Romanos 11 >