Przysłów 26
1 Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.
Like snow in summer and rain when the grain is being cut, so honour is not natural for the foolish.
2 Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.
As the sparrow in her wandering and the swallow in her flight, so the curse does not come without a cause.
3 Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.
A whip for the horse, a mouth-bit for the ass, and a rod for the back of the foolish.
4 Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.
Do not give to the foolish man a foolish answer, or you will be like him.
5 Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.
Give a foolish man a foolish answer, or he will seem wise to himself.
6 Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.
He who sends news by the hand of a foolish man is cutting off his feet and drinking in damage.
7 [Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.
The legs of one who has no power of walking are hanging loose; so is a wise saying in the mouth of the foolish.
8 Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.
Giving honour to a foolish man is like attempting to keep a stone fixed in a cord.
9 Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.
Like a thorn which goes up into the hand of a man overcome by drink, so is a wise saying in the mouth of a foolish man.
10 Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.
Like an archer wounding all who go by, is a foolish man overcome by drink.
11 [Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.
Like a dog going back to the food which he has not been able to keep down, is the foolish man doing his foolish acts over again.
12 Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
Have you seen a man who seems to himself to be wise? There is more hope for the foolish than for him.
13 Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.
The hater of work says, There is a lion in the way; a lion is in the streets.
14 Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.
A door is turned on its pillar, and the hater of work on his bed.
15 Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.
The hater of work puts his hand deep into the basin: lifting it again to his mouth is a weariness to him.
16 Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.
The hater of work seems to himself wiser than seven men who are able to give an answer with good sense.
17 Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.
He who gets mixed up in a fight which is not his business, is like one who takes a dog by the ears while it is going by.
18 Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;
As one who is off his head sends about flaming sticks and arrows of death,
19 Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?
So is the man who gets the better of his neighbour by deceit, and says, Am I not doing so in sport?
20 Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.
Without wood, the fire goes out; and where there is no secret talk, argument is ended.
21 Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.
Like breath on coals and wood on fire, so a man given to argument gets a fight started.
22 Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.
The words of one who says evil of his neighbour secretly are like sweet food, they go down into the inner parts of the stomach.
23 Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.
Smooth lips and an evil heart are like a vessel of earth plated with silver waste.
24 Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.
With his lips the hater makes things seem what they are not, but deceit is stored up inside him;
25 Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.
When he says fair words, have no belief in him; for in his heart are seven evils:
26 Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.
Though his hate is covered with deceit, his sin will be seen openly before the meeting of the people.
27 Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.
He who makes a hole in the earth will himself go falling into it: and on him by whom a stone is rolled the stone will come back again.
28 Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.
A false tongue has hate for those who have clean hearts, and a smooth mouth is a cause of falling.
