Przysłów 25

1 To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.

Pa inge kutu pac soakas lal Solomon, su sifilpa simla sin mwet sim lal Tokosra Hezekiah lun Judah.

2 Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.

Kut akfulatye God ke ma El okanla liki kut, ac kut akfulatye tokosra uh ke ma elos aketeya nu sesr.

3 Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.

Kom tia ku in etu nunak lun sie tokosra. Nunak lal uh fulat oana yen engyeng uh ac loal oana meoa uh.

4 Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.

Eisla ma fohkfok liki silver, na mwet orekma kac uh fah ku in sang orala ma na oasku se.

5 Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.

Eisla mwet pwapa koluk liki ye mutal tokosra, na tokosrai lal fah eteyuk ke nununku suwohs.

6 Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;

Nimet sifacna akfulatye kom ye mutun tokosra, ku tu yen sin mwet fulat.

7 Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.

Ac wo in supweyuk kom nu ke sie nien muta fulat, liki na in fwackot nu sum kom in sang nien muta lom nu sin sie su fulat liki kom.

8 Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.

Nimet sulaklak in utyak nu in nununku in tukakin ma kom liye uh. Sie mwet loh fin utyak tukum in fahkak lah kom tafongla, na mea kom ac oru?

9 Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;

Kom, ac mwet tulan lom, fin tia insese ke kutu ma, sifacna aksuwosyela inmasrlomtal, ac nimet sramsramkin nu saya.

10 By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.

Fin tia ouinge, mwet nukewa ac etu lah kom tia ku in karinganang ma oal in srumunyuk, ac mwekin lom ac tiana wanginla.

11 Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.

Sie nunak ma aketeyuki wo el arulana saok oana gold nasnas ma oakiyuki ke sie tefuro silver.

12 Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.

Kas in sensenkakin sin sie mwet ma oasr etauk la nu sin sie su insewowo in lohng, saok liki ring gold ku mwe naweyuk su orekla ke gold nasnas.

13 Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.

Sie mwet roso su ku in lulalfongyuk el mwe insewowo nu sel su supwalla, oana kof oyohu ke pacl fol uh.

14 Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.

Mwet su orala wulela ac tia akfalye, elos oana pukunyeng ac eng ma wangin af kac.

15 Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.

Kas fisrasr ac kulang ku in kutongya alein upa, oayapa ku in kifasla nunak lun mwet leum uh.

16 Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.

Nimet kang honey yohk liki ma fal — ac oru kom wohtla.

17 Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.

Nimet mutwata fususla nu yurin mwet tulan lom; el ac ku in totola sum ac srungakomla.

18 Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.

Sie mwet su fahkak kas kikiap lain kutena mwet, oapana ke el sang sie cutlass faksilya, ku puokilya ke sak in anwuk, ku pisrkilya ke soko osra in pisr kosroh.

19 Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.

Kom fin epahl nu sin sie mwet soaru ke pacl ma upa uh sikyak, na oana ke kom mongo ke soko wihs furareyak, ku fahsr ke sie nia sukapasla.

20 [Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.

Kom fin yuk on in srital nu sin sie mwet su arulana fohsak nunak la, ac oapana ke kom eisla nuknuk liki sie mwet ke pacl mihsrisr, ku sang sohl nu ke sie kinet.

21 Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;

Mwet lokoalok lom fin masrinsral, sang mongo nal; el fin malu, sang kof nimal.

22 Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.

Tuh ke kom oru ouinge el ac arulana mwekinla sum, ac LEUM GOD El ac fah moli nu sum.

23 [Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.

Lesrik pwanak kasrkusrak, oana ke eng tuh epang me uh use af.

24 Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.

Ac wo in muta fin mangon lohm uh, liki in muta in lohm uh wi sie mutan torkaskas.

25 [Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.

Ke kom ac lohng sie pweng na wo yen loesla me, ac oana ke kom nim kof oyohu ke pacl kom arulana malu.

26 [Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.

Sie mwet suwoswos su srifeyukla sin sie mwet koluk, el oana sie unon in kof loslos su aktaekyeyukla, ku sie lufin kof pwasinla.

27 Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.

Tia wo in kang honey yokla, ac oapana ke kom suk in nuna kaksakinyuk kom.

28 Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.

Kom fin tia ku in sifacna leum fom, kom ac oana sie siti su wangin pot kac — fisrasr in kunausyukla.