Przysłów 17
1 Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
Better is a dry morsel and quietness therewith, than an house full of feasting with strife.
2 Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
A servant that dealeth wisely shall have rule over a son that causeth shame, and shall have part in the inheritance among the brethren.
3 Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
The fining pot is for silver, and the furnace for gold: but the LORD trieth the hearts.
4 Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
An evil-doer giveth heed to wicked lips; [and] a liar giveth ear to a mischievous tongue.
5 Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
Whoso mocketh the poor reproacheth his Maker: [and] he that is glad at calamity shall not be unpunished.
6 Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
Children’s children are the crown of old men; and the glory of children are their fathers.
7 Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
Excellent speech becometh not a fool: much less do lying lips a prince.
8 Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
A gift is [as] a precious stone in the eyes of him that hath it: whithersoever it turneth, it prospereth.
9 Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
He that covereth a transgression seeketh love: but he that harpeth on a matter separateth chief friends.
10 Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
A rebuke entereth deeper into one that hath understanding than an hundred stripes into a fool.
11 Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
An evil man seeketh only rebellion; therefore a cruel messenger shall be sent against him.
12 [Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
Let a bear robbed of her whelps meet a man, rather than a fool in his folly.
13 Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
Whoso rewardeth evil for good, evil shall not depart from his house.
14 Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
The beginning of strife is [as] when one letteth out water: therefore leave off contention, before there be quarrelling.
15 Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, both of them alike are an abomination to the LORD.
16 Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
Wherefore is there a price in the hand of a fool to buy wisdom, seeing he hath no understanding?
17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
A friend loveth at all times, and a brother is born for adversity.
18 Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
A man void of understanding striketh hands, and becometh surety in the presence of his neighbour.
19 Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
He loveth transgression that loveth strife: he that raiseth high his gate seeketh destruction.
20 Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
He that hath a froward heart findeth no good: and he that hath a perverse tongue falleth into mischief.
21 Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow: and the father of a fool hath no joy.
22 Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
A merry heart is a good medicine: but a broken spirit drieth up the bones.
23 Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
A wicked man taketh a gift out of the bosom, to pervert the ways of judgment.
24 Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
Wisdom is before the face of him that hath understanding: but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
25 Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her that bare him.
26 Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
Also to punish the righteous is not good, [nor] to smite the noble for [their] uprightness.
27 Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
He that spareth his words hath knowledge: and he that is of a cool spirit is a man of understanding.
28 Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.
Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise: when he shutteth his lips, he is [esteemed as] prudent.
